MỘT CHÙM HOA VÔ ƯU

Em vừa theo bạn bè vừa trở về từ chuyến “du lịch Thiền” tổ chức trong bốn ngày tại Thiền viện Bát Nhã ở Bảo Lộc, Lâm Đồng nhân dịp Đại lễ Phật Đảng Liên Hiệp Quốc 2008 này.
Ở đó, người ta hướng dẫn tu tập nhằm giúp em thích ứng với đời sống hiện đại, nuôi dưỡng thân tâm, giúp em chuyển hoá cơn giận, sự buồn đau, sự cô đơn và trống trải, kết nối lại những sợi dây tình thân trông gia đình và với bạn bè… Khi về lại Sài Gòn, em thấy lòng thật an vui và thanh bình.
Tôi biết điều đó khi nhìn khuôn mặt em. Rạng rỡ như một chùm hoa vô ưu vậy.
Tôi thích cái tên ấy. Hoa Vô Ưu.
Có người vẫn tin rằng hoa vô ưu chỉ là một loài hoa trong tâm tưởng và không có thật. Cũng như sự “vô ưu” (không buồn phiền) tuyệt đối là không thể có.
Cách đây đúng 2552 năm ở thành ban Ca tì la vệ của Ấn Độ cổ đại, Thái tử Tất Đạt Đa được sinh ra dưới vòm cây Vô Ưu đang trổ hoa. Thái tử chính là Đức Phật sau này. Vì thế loài hoa này gắn với ngày Phật Đản (ngày Phật sinh). Tên tiếng Phạn của nó là Asoca, tiếng Hán dịch ra là Vô Ưu Thọ (cây vô ưu), lá xanh ngắt, hoa nở từng chùm, màu cam đỏ rực rỡ, hương thơm ngát. Như một định mệnh, từ đó, con đường của Thái tử Tất Đạt Đa là đi tìm, và thực tập khoá tu mang vô ưu đến cho con người trong suốt 25 thế kỉ qua.k
Trong những buổi tịnh tâm ngắn ngủi ở thiền viện, em chỉ làm một điều duy nhất, đó là nhìn thật sâu vào tâm hồn mình, tìm đến cái nguyên sơ và thuần khiết. Cái gọi là “nhân chi sơ, tách bổn thiện”. Cái hồn nhiên, vô ưu, lương thiện, yêu thương con người. Cái cao quý, đáng nâng niu và gìn giữ nhất. Và rồi cũng với đôi mắt đó, em nhìn bè bạn, người thân, em nhìn thế giới xung quanh. “Lắng nghe để hiểu, nhìn lại để thương”.
***
Có một câu thiền rất quen này: “ Khi tôi chưa học đạo, tôi thấy núi là núi, sông là sông. Khi tôi học đạo, tôi thấy núi không phải là núi, sông không phải là sông. Sau khi học đạo xong, tôi lại thấy núi là núi sông là sông.” Ta có thể đi khắp nhân gian, nghe muôn tiếng, thấy muôn điều. Nhưng ta chỉ có thể thấu hiểu khi nhìn và nghe với trái tim khiêm nhường và trong sáng, không hề mang theo bất cứ thành kiến hay sự cố chấp nào. Và ta mới có thể biết yêu thương con người như chính bản thân họ, không phân biệt giàu nghèo, đẹp xấu, giỏi dở, xang hèn, không phân biệt màu da, tôn giáo, địa vị, chính kiến… Khi đó, ta mới có thể “lại thấy núi là núi, sông là sông”.
Lắng nghe và nhìn lại, để nhận ra cái “ngã” thực sự, chung nhất của loài người. Đó là Tâm Phật mà ai cũng có. Đó là xuất phát điểm của cõi nhân sinh. Đó chính là chùm hoa vô ưu kì diệu của tâm hồn con người.
Nhưng trong đời sống xô bồ này, có khi tự chôn vùi nó, có khi ta lãng quên. Và có khio giống như hoa vô ưu, người ta không nghĩ là nó có tồn tại. Nhưng em đã biết rằng, nếu ta chịu lắng nghe, chịu nhìn lại, chịu tìm kiếm, chắt chắn là ta sẽ tìm thấy nó, phải không em?
Chắt chắn ta sẽ tìm thấy một chùm hoa vô ưu trong tâm hồn mỗi người ta quen biết.
PHẠM LỮ ÂN