HSGHoa

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂKLĂK
TRƯỜNG THPT NGUYỄN BỈNH KHIÊM
(((((



SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:

PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN PHẢN ỨNG
CỘNG HIĐRO VÀO LIÊN KẾT PI CỦA HIĐROCACBON KHÔNG NO





Giáo viên: LÊ TRỌNG TRƯỜNG
Bộ môn: HÓA HỌC



Krông păc, năm 2010



MỤC LỤC


Đề mục Trang
A. Đặt vấn đề 3
B. Giải quyết vấn đề 4
I. Cơ sở lý thuyết của phương pháp 4
II. Bài tập áp dụng 7
III. Một số bài tập tương tự 13
C. Kết luận 15
Tài liệu tham khảo 16






A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong quá trình dạy học môn Hóa học, bài tập được xếp trong hệ thống phương pháp giảng dạy (phương pháp luyện tập), phương pháp này được coi là một trong các phương pháp quan trọng nhất để nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn. Thông qua việc giải bài tập, giúp học sinh rèn luyện tính tích cực, trí thông minh, sáng tạo, bồi dưỡng hứng thú trong học tập.
Việc lựa chọn phương pháp thích hợp để giải bài tập lại càng có ý nghĩa quan trọng hơn. Mỗi bài tập có thể có nhiều phương pháp giải khác nhau. Nếu biết lựa chọn phương pháp hợp lý, sẽ giúp học sinh nắm vững hơn bản chất của các hiện tượng hoá học.
Qua những năm giảng dạy tôi nhận thấy rằng, khả năng giải toán Hóa học của các em học sinh còn hạn chế, đặc biệt là giải toán Hóa học Hữu cơ vì những phản ứng trong hoá học hữu cơ thường xảy ra không theo một hướng nhất định và không hoàn toàn. Trong đó dạng bài tập về phản ứng cộng hiđro vào liên kết pi của các hợp chất hữu cơ là một ví dụ. Khi giải các bài tập dạng này học sinh thường gặp những khó khăn dẫn đến thường giải rất dài dòng, nặng nề về mặt toán học không cần thiết thậm chí không giải được vì quá nhiều ẩn số. Nguyên nhân là học sinh chưa tìm hiểu rõ, vững các định luật hoá học và các hệ số cân bằng trong phản ứng hoá học để đưa ra phương pháp giải hợp lý.
Xuất phát từ suy nghĩ muốn giúp học sinh không gặp phải khó khăn và nhanh chống tìm được đáp án đúng trong quá trình học tập mà dạng toán này đặt ra. Chính vì vậy tôi chọn đề tài:
“PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN PHẢN ỨNG CỘNG HIĐRO VÀO LIÊN KẾT PI CỦA HIĐROCACBON KHÔNG NO”.




B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ THUYẾT CỦA PHƯƠNG PHÁP
Liên kết
là liên kết kém bền vững, nên chúng dễ bị đứt ra để tạo thành liên kết
với các nguyên tử khác. Trong giới hạn của đề tài tôi chỉ đề cập đến phản ứng cộng hiđro vào liên kết
của hiđrocacbon không no, mạch hở.
Khi có mặt chất xúc tác như Ni, Pt, Pd, ở nhiệt độ thích hợp, hiđrocacbon không no cộng hiđro vào liên kết pi.
Ta có sơ đồ sau:


Phương trình hoá học của phản ứng tổng quát
CnH2n+2-2k + kH2
CnH2n+2 [1] (k là số liên kết
trong phân tử)
Tuỳ vào hiệu suất của phản ứng mà hỗn hợp Y có hiđrocacbon không no dư hoặc hiđro dư hoặc cả hai còn dư
Dựa vào phản ứng tổng quát [1] ta thấy,
- Trong phản ứng cộng H2, số mol khí sau phản ứng luôn giảm (nY < nX) và chính bằng số mol khí H2 phản ứng



Mặt khác, theo dịnh luật bảo toàn khối lượng thì khối lượng hỗn hợp X bằng khối lượng hỗn hợp Y (mX = mY).
Ta có:



Viết gọn lại :
[3]
- Hai hỗn hợp X và Y chứa cùng số mol C và H nên :
+ Khi đốt cháy hỗn hợp X hay hỗn hợp Y đều cho ta các kết quả sau


Do đó thay vì tính toán trên hỗn hợp Y (thường phức tạp hơn trên hỗn hợp X) ta có thể dùng phản ứng đốt cháy hỗn hợp X để tính số mol các chất như:
.
+ Số mol hiđrocacbon trong X bằng số mol hiđrocacbon trong Y

[5]

1) Xét trường hợp hiđrocacbon trong X là anken
Ta có sơ đồ:


Phương trình hoá học của phản ứng
CnH2n + H2
CnH2n+2
Đặt

- Nếu phản ứng cộng H2 hoàn toàn thì:
+ TH1: Hết anken, dư H2


Vậy:
[6]

+ TH2: Hết H2, dư anken