Hay ne

Ứng dụng phần mềm dạy học Cabri II Plus trong dạy học toán cực trị trong chương trình Toán lớp 10 trung học phổ thông

Tiến sĩ Nguyễn Chí Thành
Khoa Sư phạm, Đại học Quốc gia Hà nội
Tóm tắt: Báo cáo này nghiên cứu một phần thực trạng dạy học “Giải toán cực trị” trong chương trình Toán lớp 10, trung học phổ thông thông qua việc phân tích chương trình, sách giáo khoa (SGK) và phiếu điều tra giáo viên (GV). Sau đó báo cáo đề xuất một quy trình dạy học giải toán cực trị có ứng dụng phần mềm dạy học Cabri II Plus nhằm phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh (HS).
Đổi mới phương pháp dạy học
Nhu cầu phát triển của xã hội cùng những thành tựu mới nhất trong khoa học kĩ thuật đòi hỏi phải nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Điều này đòi hỏi những thay đổi căn bản về phương pháp dạy học (PPDH). Vậy bản chất của việc đổi mới PPDH là gì ?
Theo Nguyễn Bá Kim [4] (tr. 113-114), PPDH ở nước ta hiện nay còn có những nhược điểm phổ biến: “1- GV thuyết trình tràn lan; 2- Tri thức được truyền thụ đưới dạng có sẵn, ít yếu tố tìm tòi phát hiện; 3- GV áp đặt, HS thụ động; 4- Thiên về dạy, yếu về học, thiếu hoạt động tự giác, tích cực và sáng tạo của HS; 5- Không kiểm soát được việc học.”
Cũng theo Nguyễn Bá Kim [4] việc đổi mới PPDH phải chú ý tới một số đặc trưng sau: “1- Xác lập vị trí chủ thể của HS, bảo đảm tính tự giác, tích cực, chủ động và sáng tạo của hoạt động học tập được thể hiện độc lập hoặc trong giao lưu; 2- Tri thức được cài đặt trong những tình huống có dụng ý sư phạm; 3- Dạy việc học, dạy tự học thông qua toàn bộ quá trình DH; 4- Tự tạo và khai thác những phương tiện DH để tiếp nối và gia tăng sức mạnh của con người; 5- Tạo niềm lạc quan học tập tạo thuận lợi cho quá trình học của HS; 6- Xác định vai trò mới của GV với tư cách người thiết kế, uỷ thác điều khiển và thể chế hoá.”
Như vậy bản chất của đổi mới PPDH là việc thay đổi vai trò của các yếu tố trong DH nhằm hoạt động hóa HS. Cụ thể là HS từ thụ động trở thành chủ động, giữ vai trò trung tâm trong việc học. GV không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là người thiết kế, tổ chức để tạo ra các điều kiện học tập (các tình huống sư phạm) sao cho việc học đạt hiệu quả nhất. Đổi mới PPDH cần hướng vào việc tổ chức cho HS học tập trong hoạt động và bằng hoạt động tự giác, tích cực, chủ động và sáng tạo. “Định hướng này có thể gọi tắt là học tập trong hoạt động và bằng hoạt động, hay gọn hơn: hoạt động hóa HS” (Nguyễn Bá Kim [4]). Để đáp ứng mục tiêu này, PPDH không thể tiếp tục lối truyền thụ một chiều từ GV mà phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sang tạo của HS, chống thói quen học tập thụ động như hiện nay nhờ các PPDH tích cực.
1.1. Phương pháp dạy học tích cực
Theo Lê Văn Tiến [2] PPDH tích cực được hiểu là PPDH thể hiện tư tưởng của các xu hướng sư phạm tích cực. Có nhiều xu hướng sư phạm tích cực khác nhau như: sư phạm tương tác, sư phạm khám phá, sư phạm dự án v.v. Như vậy có nhiều PPDH tích cực khác nhau. DH theo PP tích cực đòi hỏi kiến thức phải được kiến tạo bởi HS. Chúng ta có thể phát huy tính tích cực của HS ngay trong PP truyền thống. Theo Nguyễn Ngọc Bích [1], PPDH tích cực và PPDH truyền thống không tích cực có những điểm khác nhau cơ bản sau :
PPDH tích cực
PPDH truyền thống không tích cực

HS giữ vai trò trung tâm, chủ động trong việc học
HS học thụ động, bắt chiếc theo những gì GV làm

GV giữ vai trò thiết kế tổ chức các hoạt động trong DH
GV giữ vị trí trung tâm, áp đặt kiến thức cho HS

Kiến thức thu được qua các hoạt động giải quyết vấn đề của HS
Kiến thức được truyền thụ trực tiếp bởi GV

HS tự đánh giái, đánh giá lẫn nhau
GV là người đánh giá

Soạn giáo án là soạn một kịch bản có phân vai
Soạn giáo án chỉ là soạn một bài thuyết trình

HS có thể thường xuyên có thể tự kiểm tra nhanh bằng hệ thống các bài trác nghiệm
HS ít có cơ hội tự kiểm tra nhanh kiến thức

HS biết rõ mình phải học cái gì, đã chuẩn bị trước