Hà Tiên trong tôi

Hà Tiên trong tôi

Hà Tiên không phải là một đô thị sầm uất với nhiều nhà cao tầng, ồn ào, náo nhiệt. Hà Tiên chỉ là một thị xã nhỏ thuộc tỉnh Kiên Giang, nơi cuối miền Tây Nam Tổ quốc. Tương truyền vì nơi đây có nhiều cảnh đẹp, non nước hữu tình nên thuở xa xưa thường có tiên xuất hiện. Từ đó có tên gọi là Hà Tiên. Hà Tiên xưa kia thuộc vùng đất Mang Khảm do ngài Mạc Cửu, người Quảng Đông, Trung Quốc khai khẩn lập nên. Năm ất mão(1735) khai trấn Mạc Cửu từ trần, con là Mạc Thiên Tích thế tập. Mạc Cửu giỏi tài dụng binh, Mạc Thiên Tích giỏi văn chương thi phú. Và Mạc Thiên Tích chính là người  đã sáng lập nên tao đàn Chiêu Anh Các(1736). Đến Hà Tiên bạn có thể đi theo hai hướng:
1. Rạch Giá- Hà Tiên ;          2. Châu Đốc – Hà Tiên
Hà tiên từ xưa vốn là vùng đất có 10 cảnh đẹp mà đến ngày nay người ta vẫn còn truyền tụng là “ Hà Tiên thập cảnh”.
Bên cạnh niềm tự hào về một “thành phố biển” Kiên Giang “có những cánh đồng lúa phì nhiêu, có rừng vàng, biển bạc, có hải đảo, đồi núi …” thì niềm tự hào về một Hà Tiên duyên dáng tất nhiên phải có. Bởi vì ở đó không chỉ có nhiều phong cảnh đẹp mà nó còn là một địa điểm cuối cùng của cuộc Nam tiến trường kỳ của dân tộc Việt.
          Còn bạn! Dù bạn chưa đến Hà Tiên bao giờ hay đã từng tham quan non nước Hà Tiên rồi thì ít nhiều có nghe, có thấy nhắc đến 10 cảnh đẹp của Hà Tiên. Điều này cũng không có gì khó hiểu. Hà Tiên được nhiều người biết đến vì nó gắn liền với tên gọi “Hà Tiên thập cảnh”. Cho nên, tôi xin được phép nhắc lại “thập cảnh” đó:
1. Kim Dữ Lan Đào.
Kim Dữ là hòn đảo vàng. Lan là ngăn chặn, như cánh cửa khép lại. Đào là sóng to. Kim dữ lan đào là hòn đảo vàng ngăn chặn sóng to gió cả ở cửa biển Hà Tiên.
2. Bình San Điệp Thuý.
Bình san là ngọn núi dựng như bức bình phong. Điệp thuý là lớp lớp, từng từng một màu xanh cánh trả. Bình san điệp thuý là ngọn núi như tấm bình phong sắc xanh lớp lớp.
3. Tiêu Tự Thần Chung
Tiêu tự là cảnh chùa vắng vẻ tịch mịch. Thần chung là tiếng chuông thỉnh mỗi sáng.
Tiêu tự thần chung là tiếng chuông buổi sáng sớm, ngân vang ở cảnh chùa tịch mịch.
4. Giang Thành Dạ Cổ
Giang thành là thành bảo tồn thú bên bờ sông. Dạ cổ là tiếng trống cầm canh ban đêm. Giang thành dạ cổ là tiếng trống cầm canh, ở chỗ đồn thú bên bờ sông, về ban đêm.
5. Thạch Động Thôn Vân.
Thạch động là động đá. Thôn vân là nuốt mây. T/động thôn vân là động đá nuốt mây.
6. Châu Nham Lạc Lộ.
Châu nham là ngọn núi như châu ngọc. Lạc lộ là đám cò trắng bay đáp xuống nghỉ cánh. Châu Nham Lạc Lộ là ngọn núi đá có đàn cò trắng bay đáp xuống nghỉ ngơi. Ngày nay gọi là núi Đá Dựng.
7. Đông Hồ Ấn Nguyệt.
Đông hồ là hồ phía Đông thành Hà Tiên. Vì hồ ở phía Đông nên khi trăng mọc thì nhô lên ngay giữa mặt nước gương hồ. Thi nhân nhìn thấy bóng trăng in xuống mặt hồ y như chiếc ấn tròn đóng trên tờ giấy bạch nên gọi là ấn nguyệt. Đông hồ ấn nguyệt là trăng in đáy nước hồ Đông.
8. Nam Phố Trừng Ba
Nam phố là bãi biển phía nam Hà Tiên. Trừng ba là lặn sóng.
Vì mùa giông nam ở Hà Tiên từ tháng tư đến tháng bảy, suốt mặt biển Tây Nam đâu đâu cũng có sóng gió non bạc trùng trùng. Nhưng có một cánh bãi tục gọi là bãi Ớt nhờ địa thế nằm nép khuất sau một mũi núi sóng gió không lọt vào được. Thành ra dẫu là mùa nam biển động mà cánh bãi nầy vẫn êm đềm lặng lẽ như mặt nước ao thu nên gọi là Nam phố trừng ba, tức là bãi biển phía Nam lặng sóng.
9. Lộc Trĩ Thôn Cư.
Lộc trĩ là mũi Nai, mũi núi như hình con Nai. Thôn cư là chốn thôn trại điền trang. Lộc trĩ thôn cư là xóm mũi Nai.
10. Lư Khê Ngư Bạc.
Lư khê là Rạch vược. Rạch vược là nơi có nhiều giống cá Vược. Ngư bạc là thuyền ngư đỗ bến. Lư khê ngư bạc là bến chài Rạch vược.
Để kết luận và để dễ nhớ danh xưng địa điểm mười cảnh của Hà Tiên, chúng ta có bài tổng vịnh của Mạc Thiên Tích như sau:

Hà Tiên thập cảnh tổng vịnh
Mười cảnh Hà Tiên