Giáo án TNST hóa 9 chủ đề 1

CHỦ ĐỀ
THIẾT KẾ PHƯƠNG ÁN PHÒNG VÀ THOÁT HIỂM NGỘ ĐỘC KHÍ CACBON OXIT
KHI ĐỐT THAN
Thời gian thực hiện:
I. MỤC TIÊU:
- Xây dựng được phương án phòng và thoát hiểm ngộ độc khí cacbon oxit
- Biết được mức độ độc tính và hoàn cảnh, cơ chế gây độc của khí cacbon oxit để bảo vệ an toàn cho bản thân và cộng đồng, tăng cường ý thức bảo vệ môi trường.
II. CHUẨN BỊ:
- SGK hóa học lớp 9
- Giấy A0, A4, rô cy, giấy màu …
III. TIẾN HÀNH HOẠT ĐỘNG:
Hoạt động 1: Tìm kiếm thông tin:
Chia mỗi lớp thành 4 nhóm:
- YC các nhóm:
+ Đọc thông tin ở bài 28 SGK hóa học 9
+ Tìm kiếm thông tin liên quan ở nhà, thư viện, trên mạng internet.... và hoàn thiện mẫu phiếu thu thập thông tin sách tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học hóa học THCS trang 56
- Tính chất vật lí:
+ CO là một chất khí không màu,không mùi,không vị, nhẹ hơn không khí, có độc tính cao
+ CO ít tan trong nước
+ CO không bị hấp phụ bởi than hoạt tính.
- Tính chất hóa học:
+ CO là oxit trung tính:
- CO không phản ứng với nước , kiềm và axit.
+ CO là chất khử:
CO + CuO
Cu + CO2
CO + FeO
Fe + CO2
2CO + O2
2CO2
- Nguồn phát sinh khí CO:
+ Các chất hữu cơ bị đốt cháy không hoàn toàn tạo ra nhiều CO, như than đá, giấy, xăng, dầu, khí đốt…
Khi chất hữu cơ được đốt cháy hoàn toàn thì tạo thành CO2 theo phản ứng:
C  +  O2  
CO2
Khi đốt cháy không hoàn toàn thì tạo ra CO theo phản ứng:
2C  +  O2
2CO
Trong lò than, than được đốt cháy đỏ tạo ra CO2, CO2 bốc lên gặp than đang cháy đỏ lại tạo ra CO.
+   Trong công nghiệp gang thép, sắt được luyện trong các lò cao cùng với than cốc, đá vôi và một số chất khác. Khi than cốc cháy tạo ra CO2, CO2 găp than cháy đỏ tạo ra CO, CO gặp quặng sắt trong lò, khử quặng sắt thành gang. Tỷ lệ CO trong khí lò cao rất lớn, có thể thoát ra gây ô nhiễm xung quanh, trong và ngoài nơi làm việc.
+ Sản xuất khí đốt từ than đá tạo ra nhiều CO. CO là sản phẩm của quy trình sản xuất, được dùng làm nhiên liệu.
+ Sản xuất đất đèn làm nguyên liệu tạo ra axetylen (C2H2) cũng sản sinh nhiều CO theo phản
ứng:             
6C  +  2CaO 
  2CaC2 + 2CO
+ Khí thải của các động cơ chứa nhiều CO.
+ Các nhà máy nhiệt điện sử dụng nhiên liệu than đá, dầu, khí đốt tạo ra CO trong quá trình đốt.
+ Nổ mìn tạo ra CO cùng nhiều chất độc khác.
+ Cháy nhà, cháy các chất hữu cơ… tạo ra nhiều khí độc trong đó có CO.
- Cơ chế gây ngộ độc:
+ CO là khí không mùi vị, có độc tính cao rất nguy hiểm vì con người không cảm nhận được sự hiện diện của CO trong không khí . Nếu con người hít thở phải một lượng quá lớn CO sẽ dẫn tới thương tổn do giảm ôxy trong máu hay tổn thương hệ thần kinh cũng như có thể gây tử vong. Nồng độ chỉ khoảng 0,1% carbon monoxit trong không khí cũng có thể là nguy hiểm đến tính mạng
+ CO có áp lực với hemoglobin (Hb) trong hồng cầu mạnh gấp 230-270 lần so với ôxy nên khi được hít vào phổi CO sẽ gắn chặt với Hb thành COHb ( Cacboxi hemoglobin) do đó máu không thể chuyên chở ôxy đến tế bào. 
+ Khi có từ 10 tới 30% COHb trong máu, con người sẽ gặp các triệu chứng như: đau đầu, buồn nôn, mỏi mệt và choáng váng. Khi mức độ COHb đạt tới 50-60%, con người có thể bị ngất, co giật và có thể dẫn đến hôn mê và chết.  Như vậy với nồng độ trên 10000 ppm CO (1%CO) có trong không khí thở thì con người sẽ bị chết trong vòng vài phút.
- Trên thế giới mỗi năm có hàng  ngàn người bị chết ngạt do hít phải CO, trong đó chủ yếu là công nhân làm việc trong các điều kiện khắc nghiệt thiếu không khí sạch và có nguy cơ cháy nổ cao như công nhân hầm mỏ, lính cứu hoả kể các nhà du hành vũ trụ, các thợ lặn …Tình trạng thiếu oxy sẽ nguy hiểm đặc biệt đối với người lớn tuổi, người thiếu máu, suy hô hấp và suy tim
+ Tỉ lệ HbCO: + Người không hút thuốc lá: