Giáo án ngữ văn 8 HK I (rất hay đầy đủ)

Tuần 1
Tiết 1 – 2
Văn bản :
Tôi đi học
A. Mục tiêu cần đạt :
- Hiểu và phát triển được những cảm giác êm dịu, trong sang, mang mác buồn của nhân vật “Tôi” ở buổi tịu trường đầu tiên trong đời, qua áng văn hồi tưởng giàu chất thơ của Thanh Tịnh.
- Thấy được ngòi bút giàu chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh
- Rèn kĩ năng đọc diẽn cảm văn bản hồi ức, biểu cảm, phát hiện và phân tích tâm trạng nhân vật “Tôi”, lien tưởng đến những kĩ niệm tựu trường của bản than
B. ChuÈn bÞ : B¶ng phô
C. ThiÕt kÕ bµi d¹y häc:
I. æn ®Þnh tæ chøc:
II.Bµi míi: Trong cuộc đời mỗi con người, những kĩ niệm thời học trò thường được lưu giữ bền lâu trong trí nhớ. Đặc biệt là những kĩ niệm về buổi học đến trường đầu tiên : “Ngày đầu tiên đi học… bên em”. “Tôi đi học” của Thanh Tịnh là một truyện ngắn xuất sắc đã thể hiện một cách xúc động tâm trạng hồi hộp, bỡ ngơ của nhân vật “Tôi”, chú bé đựoc mẹ đưa đến trường cào học lớp năm trong ngày tịu trường.
III.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc

Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Hoạt động 1 : Hướng dẫn đọc và tìm hiểu chung
G/v đọc mẫu, 2 – 3 h/s nối nhau đọc toàn bài
- Nhận xét cách đọc
? Hãy trình bày ngắn gọn về tác giả Thanh Tịnh ?







H/s đọc chú thích, giải thích các từ
? Văn bản “Tôi đi học” đươợ viết theo thể loại nào ?
? Cảm nhận đầu tiên của em về văn bản là gì ?
? Kể tên những nhân vật được nói đến trong tác văn bản ? Hãy cho biết nhân vật chính là ai ? Vì sao đó là nhân vật chính ?

? Kỷ niệm ngày đầu đến trường của “Tôi” được kể theo trình tự không gian và thời gian nào ? Tương ứng với đoạn nào cảu văn bản ?




Hoạt động 2 : Hướng dẫn đọc hiểu văn bản
Theo dõi phần đầu văn bản và cho biết :
? Nỗi nhớ buổi tịu trường của tác giả đi khỏi nguồn từ thời điểm nào ? Vì sao ?












? Tâm trạng của “Tôi” khi nhớ lại kĩ niệm cũ như thế nào ?
Hãy phân tích giá trị biểu đạt cảu các từ ngữ ấy ?

? Câu văn “Con đường này tôi… tự nhiên thấy lạ”, cảm giác quen mà lạ của nhân vật tôi có ý nghĩa gì ?





? Chi tiết “tôi không còn lội qua sông thả diều như như thường ngày… sơn nữa” có ý nghĩa gì ?

? Việc học hành gắn liền với sách vở, bút thước bên mình học trò. Điều này được taá giả nhớ lại bằng đoạn văn nào ?
? Có thể hiểu gì về nhân vật “Tôi” qua chi tiết “ghì thật chặt 2 cuốn vở mới trên tay và muốn thử sức mình tự cầm bút thước”.

? Trong những cảm nhận mới mẽ trên con đường làng =>trường“Tôi” đã bộc lộ đức tính gì của mình ?
? Khi nhớ lại ý nghĩ chỉ có người thạo mới cầm nổi bút thước, tác giả viết “ý nghĩa… ngọn núi”
Hãy phát hiện và phân tích ý nghĩa của biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong câu văn trên

G/v Tiểu kết mục 1
Chuyển mục 2
Quan sát phần văn bản tiếp theo cho biết
? Cảnh trước sân trường làng Mĩ Lí lưu lại trong tâm trí tác giảcó gì nổi bật
? Cảnh tượng được nhớ lại có ý nghĩa gì ?

? Nhân vật “Tôi” đã cảm nhận như thế nào về ngôi trường Mĩ Lí của mình trong lần đầu tiên đến trường?
? Em hiểu như thế nào về hình ảnh so sánh này ?






? Khi tả những học trò nhỏ tuổi lần đầu đến trường, tác giả dung hình ảnh so sánh nào ?
? Em hiểu gì qua hình ảnh so sánh này ?



? Hình ảnh mái trường gắn liền với ông đốc. Em hãy cho biết hình ảnh ông đốc được nhớ lại qua chi tiết nào ?
? Qua đó cho thấy tác giả nhớ đến ông đốc bằng tình ảcm nào ?
- H/s đọc đoạn văn : Các cậu lưng lẻo… trong cổ.

? Em nghĩ gì về tiếng khóc của cậu học trò


? Đến đây em hiểu thêm gì về nhân vật “Tôi” ?



H/s đọc đoạn cuối
? Vì sao trong khi xếp hang đợi vào lớp, nhân vật “Tôi ” lại cảm thấy “trong thời thơ ấu tôi chưa lần nào thấy xa mẹ tôi như lần này” ?
? Những cảm giác của nhân vật tôi nhận được khi bước vào lớp học là gì ?








? Những cảm giác ấy cho thấy tình cảm nào của nhân vật “Tôi” đối với lớp học của mình ?

? Đoạn cuối văn bản có 2 chi tiết
- “Một con chim luôn liệng đến trường… cánh chim”
- Và “những tiếng phấn… vần đọc”





? Dòng chữ “Tôi đi học” kết thúc truyện có ý nghĩa gì ?
G/v bình
Néi dung bµi häc

I. Tìm hiểu chung :
1, Đọc :
2, Tác giả Thanh Tịnh (1911–1988)
- Quê : Huế
- Tên thật : Trần văn Ninh
- Tác phẩm chính : Quê mẹ, Đi giữa một mùa sen
- Sáng tác của ông đậmm chất trữ tình, toát lên vẽ đằm thắm, nhẹ nhàng mà lắng sâu, tình cảm êm dịu, trong trẻo.
- “Tôi đi học” in trong tập “Quê mẹ” (1941)
3, Giải thích từ khó :
- Ông đóc, lạm nhận, lớp 5
4, Thể loại :
- Truyện ngắn trữ tình
H/s tự bộc lộ

5, Bố cục :
- Nhân vật : Tôi, mẹ, ông đốc
- Cậu học trò
- Nhân vật chính “Tôi”

+ Cảm nhận của “Tôi” trên dường tới trường từ đầu… ngọn núi
+ Cảm nhận của “Tôi” lúc ở sân trường tiếp theo… nghĩ cả ngày nữa.
+ Cảm nhận của “Tôi” trong lớp học còn lại

II. Đọc hiểu nội dung văn bản
1, Cảm nhận của “Tôi” trên đường tới trường
* Thời điểm gợi nhớ :
Cuối thu_ thời điểm khai trường
- Thiên nhiên : Lá rụng nhiều, mây bang bạc.
- Cảnh sinh hoạt : Mấy em bé rụt rè cùng, mẹ đến trường
=> Đó là không gian : Tên con đường dài và hẹp
=> Đó là thời điểm, nơi chốn quen thuộc gần gủi, gắn liền với tuổi thơ của tác giả ở quê hương. Đó là lần đầu tiên được cắp sách tới trường => Đó là sự lien tưởng giữa hiện tại và quá khứ của bản thân
=> Điều đó chứng tỏ tác giả là người yêu quê hương tha thiết
* Tâm trạng của “Tôi” : Náo nức, mơn man, tưng bừng, rộn rã => Từ láy diễn tả 1 cách cụ thể tâm trạng khi nhớ lại cảm xúc thực của “Tôi” khi ấy => góp phần rút gắn thời gian giữa quá khứ và hiện tại
* Các cảm nhận của “Tôi’ trên đường tới trường :
- Cảm nhận về con đường : Quen đi lại lắm lần => thấy lạ, cảnh vật đèu thay đổi => dấu hiệu đổi khác trong tình cảm và nhận thức của cậu bé ngày đầu đến trường
- Thay đổi hành vi : Lội qua sông thả diều, đi ra đồng nó đùa => đi học => cậu bế tự thấy mình lớn lên, nhận thức của cậu bé về sự nghiêm túc học hành
- Đoạn văn “Trong… ngọn núi”


- Có chí học ngay từ đàu muốn tự mình đảm nhiệm việc học tập, muốn được chỉnh chạc như bạn bè, không thua kém họ …
=> Yêu học, yêu bạn bè, mái trường quê hương


H/s thảo luận nhóm để trả lời

- Nghệ thuật so sánh
- Kĩ niệm đẹp, cao siêu
- Đề cao sự học của con người



2, Cảm nhận của “Tôi” lúc ở sân trường
- Trường Mĩ Lí : Rất đông người, ngời nào cũng đẹp
=> Phong cảnh không khí đặc biệt của ngày hội khai trường. Thể hiện tư tưởng hiếu học của nhân ta, bộc lộ tình cảm sâu nặng của tác giả đối với mái trường tuổi thơ.
- Trường Mĩ Lí : Cao ráo, sạch sẽ hơn các nhà trường trong làng => xinh xắn, oai nghiêm như đình làng… khiến tôi lo sợ vẩn vơ
=> Hình ảnh so sánh : Lớp học => đình làng nơi thờ cúng tế lễ, thiêng liêng, cất giấu những điều bí ẩn
=> Diễn tả cảm xúc trang nghiêm của tác giả về mái trường, đề cao tri thức của con người trong trường học…
- Hình ảnh so sánh : “Họ như con chim nn đứng bên bờ tổ… e sợ”
=> miêu tả sinh động hình ảnh, tâm trạng các em nhỏ lần đầu tới trường
- Đề cao sức hấp dẫn của nhà trường
- Thể hiện khát vọng bay bổng của tác giả đối với trường học

- H/s tự liệt kê


- Quí trọng tin tưởng biết ơn



H/s thảo luận nhóm
- Khóc, một phần vì lo sợ, một phần vì sùn sướng
- Đó là những giọt nước mắt báo hiệu sự trưởng thành
=> Nhân vật tôi là người giàu xúc cảm với trường, lớp, người than, có dấu hiệu trưởng thành trong nhận thức và tình cảm ngay từ ngày đầu tiên đi học
3, Cảm nhận của “Tôi” trong lớp học
- Cảm nhận xa mẹ vì tôi bát đầu cảm nhận được sự độc lập của mình khi đi học. Bước vào lớp học là thế giới riêng của mình, phải tự làm tất cả, không có mẹ bên cạnh như ở nhà.
- Nhìn cái gì cũng thấy mới lạ và hay hay, lạm nhận chổ ngồi… là của riêng mình, nhìn người bạn mới quen mà thấy quyến luyến…
=> Sự biến đổi tự nhiên của tâm lí vì lần đầu được học ở lớp, trường sạch sẽ, ý thức được gắn bó với bạn bè, mái trường.
=> tình cảm trong sang tha thiết
- Chi tiết : Con chim non… bay cao gợi nhớ, gợi tiếc, một chút buồn khi từ giã tuổi thơ. Thể hiện sự bắt đầu trong nhận thức và việc học hành của bản than.
- Chi tiết : “Những tiếng phấn… vần đọc” => yêu thiên nhiên, yêu tuổi thơ, nhưng yêu cả sự học hành để trưởng thành
* Cách kết thúc tự nhiên, bất ngờ “Tôi đi học” vừa khép lại bài văn và mở ra một thế giới nới, một bầu trời mới, một giai đoạn mới trong cuộc đời đứa trẻ. Dòng chữ chậm chạp, chập chững xuất hiện lần đầu trên trang giấy trắng tinh, thơm tho tinh khiết như niềm tự hào hồn nhiên và trong sang của “Tôi” và của nổi long ta khi hồi nhớ lại buổi thiếu thời => thể hiện chủ đề của truuyện ngắn này


Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết
III. Tổng kết :
Câu 1 : Văn bản đã sử dụng các phương thức biểu đạt anò ? trong các phương thức đó, theo em phương thức nào trội lên để làm thành sức tình cảm nhẹ nhàng mà thấm thía của truyện ngắn.
H/s thảo luận nhóm
Nổi trội là phương thức biểu cảm. Truyện nắgn đạmc hất trữ tình. Tôi đi học cho thấy : Đối với mỗi con người những kĩ niệm thời ấu thơ, đặc biệt là buổi tựu trường đầu tiên có sức mạnh ám ảnh và lưu giữ sâu sắc trong kí ức như thế nào
Câu 2 : Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của tác phẩm
- Truyện được bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩ của nhân vật tôi theo trình tự thời gian của một buổi tịu trường, không có cốt truyện
- Kết hợp hài hoà : Tự sự, miêu tả, biểu cảm
=> Tạo nên chất trữ tình cảu tác phẩm
* Sức cuốn hút của tác phẩm
- Tình huống truyện
- Tình cảm ấm áp, trìu mến của những người lớn đối với các em nhỏ lần đầu tiên đến trường
- Hình ảnh thiên nhiên, ngôi trường, các so sánh giàu sức gợi cảm của tác giả
- Toàn bộ truyện ngắn toát lên chất trữ tình thiết tha
Hoạt động 4 : Hướng dẫn luyện tập
IV. Luyện tập
? Những cảm giác trong sang nảy nở trong long tôi là những cảm giác nào ?
(Tình yêu, niềm trân trọng sách vở, bàn ghế, lớp học, thầy giáo gắn liền với mẹ và quên hương)
? Từ đó em cảm nhận những điều tốt đẹp nào từ nhân vật tôi và cũng chính là tác giả
(Giàu cảm xúc với tuổi thơ, mái trường, quê hương)
? Hãy tìm và phân tích các hình ảnh so sánh được nhà văn sử dụng trong trưyện ngắn
H/s làm theo nhóm
- H/s tự tìm các hình ảnh so sánh
- Các so sánh xuất hiện ở các thời điểm khác nhau để diễn tả tâm trạng cảm xúc của nhân