Đề thi HSG lớp 9 cấp Tỉnh môn Ngữ Văn - Đề thi đề nghị

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TỈNH ……………………

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI – LỚP 9 CẤP TỈNH
NĂM HỌC: 2014 - 2015


Môn: Ngữ văn.
Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề)
Đề thi có 01 trang



Câu 1: (3,0 điểm)
Nhận xét về vai trò của chi tiết nghệ thuật trong truyện, có ý kiến cho rằng: "Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn". Chi tiết vết thẹo trong truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng đã thể hiện rõ điều đó. Em hãy trình bày hiểu biết của em về vấn đề trên.
Câu 2: (2,0 điểm)
Cho đoạn thơ:
“Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế
Tiếng tu hú kêu sao mà tha thiết thế! […]”
(Bằng Việt, “Bếp lửa”)
Ý nghĩa của những tiếng chim tu hú xuất hiện trong bài thơ “Bếp lửa” của Bằng Việt?
Câu 3: (5,0 điểm)
Hãy nghe một viên sỏi kể về nguồn gốc của mình: “Tôi vốn là một tảng đá khổng lồ trên núi cao, trải qua bao năm tháng dài đăng đẳng bị mặt trời nung đốt, người tôi đầy vết nứt. Tôi vỡ ra và lăn xuống núi, mưa bão và nước lũ cuốn tôi vào sông suối. Do liên tục bị va đập, lăn lộn, tôi bị thương đầy mình. Nhưng rồi chính những dòng nước lại làm lành những vết thương của tôi. Và tôi trở thành một hòn sỏi láng mịn như bây giờ.”
Bạn nghĩ gì khi nghe câu chuyện trên? Cảm thấy lý thú với chuyến đi của hòn sỏi hay xúc động trước ánh mắt lạc quan của nó đối với cuộc đời đầy biến động? Đã bao giờ bạn thấy được rằng chính những chông gai mới tạo nên những hình hài đẹp và ấn tượng, dù là hình hài được tạo bởi chính những vết thương và sự đớn đau? […]
a) Hãy đặt nhan đề thích hợp cho mẩu chuyện.
b) Viết bài văn ngắn (khoảng 01 trang giấy thi) trình bày suy nghĩ của bản thân về ý nghĩa của câu chuyện trên.
Câu 4: (10,0 điểm)
Đại văn hào Andersen có câu nói nổi tiếng: “Không có câu chuyện cổ tích nào đẹp bằng câu chuyện do chính cuộc sống viết ra”. Và chúng ta thấy rằng tác phẩm “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng chính là một câu chuyện cổ tích giữa đời thường, một truyện cổ tích hiện đại.
Qua câu nói của Andersen và hiểu biết về tác phẩm “Chiếc lược ngà”, hãy viết bài văn phân tích và nêu lên suy nghĩ của bản thân về câu chuyện cổ tích từ hiện thực cuộc đời ấy.
----------HẾT----------
Họ và tên thí sinh…………………………………… Số báo danh……………………
Chữ ký của của giám thị 1………………………………………………………………


HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI
Câu 1: (3,0 điểm)
1. Về hình thức: Thí sinh có thể viết thành đoạn văn hoặc bài văn nghị luận văn học ngắn, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ, chính tả. 2. Về nội dung:  Bài viết có thể trình bày theo các cách khác nhau nhưng cơ bản nêu được các ý sau: a) Nêu được vai trò của chi tiết nghệ thuật trong truyện:  - Chi tiết là một trong những yếu tố nhỏ nhất tạo nên tác phẩm; để làm nên một chi tiết nhỏ có giá trị đòi hỏi nhà văn phải có sự thăng hoa về cảm hứng và tài năng nghệ thuật. - Nghệ thuật là một lĩnh vực đặc thù: Tầm vóc của người nghệ sỹ có thể được làm nên từ những yếu tố nhỏ nhất. Nhà văn lớn có khả năng sáng tạo được những chi tiết nhỏ nhưng giàu giá trị biểu đạt, góp phần đắc lực trong việc thể hiện chủ đề tư tưởng của tác phẩm. b) Đánh giá giá trị của chi tiết “vết thẹo” trong truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.  1. Giá trị nghệ thuật:  - Tạo sự hoàn chỉnh, chặt chẽ cho cốt truyện: Vết thẹo trên mặt ông Sáu là chi tiết nghệ thuật đặc sắc, nối kết các tình tiết trong truyện, tạo nên nghệ thuật thắt nút, mở nút bất ngờ, hợp lý:  + Ông Sáu trở về gia đình gặp con vì vết thẹo mà bé Thu không nhận cha. + Nhờ vết thẹo mà khi bà giải thích Thu hiểu cha và hối hận. + Thu nhận cha, yêu cha, yêu vết thẹo, không muốn chia tay cha. - Tạo kịch tính, tăng sức hấp dẫn cho tác phẩm. 2. Giá trị nội dung: Chi tiết nhỏ nhưng góp phần thể hiện nội dung truyện.