đề thi HSG cấp trường ngữ văn 9

TRƯỜNG THCS BUÔN TRẤP; NĂM HỌC 2009 – 2010
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG MÔN NGỮ VĂN LỚP 9
Thời gian làm bài: 150 phút (Không tính thời gian phát đề)
ĐỀ BÀI:
Câu 1: ( 3đ ) Xác định và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ trong đoạn thơ sau:
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh,
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Câu 2:( 3đ ) Chiếc bóng trên vách là một chi tiết nghệ thuật đặc sắc trong truyện: “ Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ. Em hãy chỉ ra và phân tích ngắn gọn cái hay, cái đặc sắc của chi tiết đó.
Câu 3:( 4đ ) Viết đoạn văn ( dưới 20 dòng ) nêu cảm nhận của em về bài thơ sau:
MẸ VÀ QUẢ
Những mùa quả mẹ tôi hái được.
Mẹ vẫn trông vào tay mẹ vun trồng.
Những mùa quả lặn rồi lại mọc.
Khi mặt trời, khi như mặt trăng.
Lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên,
Còn những bí và bầu thì lớn xuống
Chúng mang dáng giọt mồ hôi mặn,
Nhỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi.
Và chúng tôi một thứ quả trên đời.
Bảy mươi tuổi mẹ mong chờ được hái.
Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi.
Mình vẫn còn một thứ quả non xanh.
- Nguyễn Khoa Điềm -
Câu 4:( 10đ ) “ Trong cái im lặng của Sa Pa, dưới những dinh thự cũ kỹ của Sa Pa, Sa Pa mà chỉ nghe tên, người ta nghĩ ngay đến chuyện nghỉ ngơi, có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước.” Trích : “ Lặng lẽ Sa Pa” – Nguyễn Thành Long – SGK Ngữ văn 9 tập1(trang 186 ). Hãy phân tích truyện ngắn: “ Lặng lẽ Sa Pa” để làm rõ ý nghĩa cao quý của những công việc thầm lặng và vẻ đẹp con người lao động bình thường.

---------------------------------------------------------HẾT-----------------------------------------------------



ĐÁP ÁN BIỂU ĐIỂM BÀI THI HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG MÔN NGỮ VĂN 9:
NĂM HỌC 2009 – 2010
Câu 1: ( 3đ)
a/ HS nêu được đúng 4 biện pháp tu từ và tác dụng của từng biện pháp:( Mỗi biện pháp đúng 0,75đ )
- Điệp ngữ: buồn trông 4 lần. Tác dụng thể hiện nỗi buồn của Kiều như tầng tầng, lớp lớp, lớp trước xô lớp sau trào dâng như sóng bao bọc, bủa vây đời nàng. Tính từ buồn đặt trước động từ trông chứng tỏ cảnh mang nặng tâm trạng của người thưởng cảnh. Như Nguyễn Du đã viết:
“ Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ?”
- Câu hỏi tu từ: “ Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?”
“ Hoa trôi man mác biết là về đâu? Tác dụng Thể hiện sự vô vọng không có lời đáp, Kiều hỏi thuyền, hỏi hoa mà chính là tự hỏi mình, bởi hiện tại cảnh ngộ của nàng cũng khác chi những sự vật kia? Cũng mờ ảo nhạt nhoà, nổi trôi, vô định.
- Nhân hoá: ( hoa trôi man mác, nội cỏ rầu rầu, tiếng sóng kêu). Tác dụng thể hiện cảnh vật cũng mang nặng tâm trạng của con người, dường như cũng đồng cảm với nỗi buồn tủi, cô đơn của Thuý Kiều, ngoại cảnh cũng là tâm cảnh.
- Đổi trật tự cú pháp: “ Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?”
( Thuyền ai cánh buồm thấp thoáng xa xa?) Tác dụng nhấn mạnh sự nhạt nhoà của sự vật ( thấp thoáng ( lúc ẩn, lúc hiện ).
“ Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.” Tác dụng nhấn mạnh âm thanh của sóng không phải là sóng vỗ, sóng xô mà là sóng kêu. Không chỉ là sóng thực mà còn là sóng gió của cuộc đời, sóng trong lòng Kiều đang sắp sửa bủa vây, xô đẩy, vùi dập cuộc đời nàng.
( Tiếng sóng kêu ầm ầm quanh ghế ngồi.)
* Lưu ý: Chỉ cần HS nêu đúng ý chính còn cách thể hiện có thể khác nhau.
Câu 2:( 3đ) HS có thể cảm nhận bằng nhiều cách, song cần đảm bảo các ý sau:( mỗi ý đúng 1đ )
- Chiếc bóng trên vách là một chi tiết nghệ thuật đặc sắc trong truyện: “Chuyện người con gái Nam
Xương” của Nguyễn Dữ. Nó là đầu mối của câu chuyện. Lần đầu xuất hiện là bóng của Trương Sinh mà bé Đản