Đề thi học sinh giỏi môn văn năm học 2010-2011

UBND HUYỆN BẮC YÊN
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

PHÒNG GD & ĐT

ĐỀ CHÍNH THỨC
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc





ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI THCS CẤP HUYỆN
Năm học:2010- 2011
Môn học: Ngữ Văn
Ngày thi: 21/1/2011
Thời gian: 150 phút ( Không kể giao đề)
Câu 1( 4 điểm)
Chỉ ra tên rồi phân tích cái hay của phép tu từ từ vựng được sử dụng ở các câu thơ in nghiêng đậm trong các đoạn thơ dưới đây:
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước
( Mùa xuân nho nhỏ -Thanh Hải)
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ
( Ngắm trăng- Hồ Chí Minh)
Câu 2 ( 6 điểm)
Bằng một văn bản nghị luận ngắn gọn, hãy nêu cách hiểu của em về ý nghĩa của câu văn sau:
“Ngọc không mài không thành đồ vật, người không học không biết rõ đạo”.
( Bàn luận về phép học ( Luật pháp học), La Sơn phủ Tử Nguyễn Thiếp - SGK Ngữ văn 8, tập hai - NXB giáo dục hà Nội, 2004, trang 76)
Câu 3( 10 điểm)
Nhận xét về bài thơ Sang thu của nhà thơ Hữu Thỉnh có ý kiến cho rằng:
“Sang thu, khúc giao mùa nhẹ nhàng, thơ mộng, bâng khuâng mà cũng thầm thì triết lý, đã nối tiếp hành trình thơ thu dân tộc, góp một tiếng thu đằm thắm về mùa thu quê hương, đem đến cho thế hệ hệ trẻ tình yêu đất nước qua nét thu đẹp Việt Nam.”
Em hãy phân tích bài thơ Sang thu của nhà thơ Hữu Thỉnh để làm sáng tỏ ý kiến trên.
...............................................Hết....................................................................



ĐÁP ÁN - BIỂU ĐIỂM

Câu 1(4 điểm)
Yêu cầu
a.. Phép tu từ từ vựng được sử dụng: so sánh
- Cái hay là: nhà thơ đã mượn hình ảnh thiên nhiên “ vì sao” sáng đẹp, lung linh với sức sống trường tồn để so sánh làm ngời lên vẻ sáng đẹp, lung linh sức sống trường tồn của “ Đất nước”.
b. phép tu từ từ vựng được sử dụng: nhân hóa.
Cái hay là ở đây Bác đã nhân hóa trăng, một đối tượng tự nhiên thành người bạn tri âm tri kỉ của mình.
Cách cho điểm đối với mỗi trường hợp
Chỉ ra đúng phép tu từ từ vựng đựơc sử dụng: cho 0.5 điểm
phân tích được cái hay của phép tu từ đó: cho 1,5 điểm.

Câu 2( 6 điểm)
yêu cầu:
Suy nghĩ về nội dung ý nghĩa của câu châm ngôn( 4 điểm)
- Giải thích câu châm ngôn:
“ Ngọc không mài không thành đồ vật; người không họckhông biết rõ đạo”.
Thí sinh giải thích từng vế của câu nói, trong đó trọng tâm là để nhấn mạnh vế sau: “ người không học không biết rõ đạo”. Cần giải thích khái niệm “ đạo” ở đây là lẽ đối xử hàng ngày giữa mọi người với nhau, tức là đạo đức nhân cách của con người. Cũng cần hiểu đầy đủ hơn về chữ đạo” ( rõ đạo) là những tri thức để làm người.
Mượn câu nói của người xưa, La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học; khẳng định mục đích và tác dụng của việc học- học để làm ngươì có ích có giá trị. Đó mới là việc học chân chính.
- Bàn luận vấn đề này ( nội dung ý nghĩa câu châm ngôn): Nội dung cần mở rộng, bàn bạc là khẳng địng quan điểm đúng đắn về nội dung, phương pháp học tập; phê phán những quan điểm học sai trái trong quan niệm của một số người( xưa và nay) để thấy được ý nghĩa tích cực của việc học chân chính.
b.Suy nghĩvề việc học tập của bản thân( 2 điểm)
Từ nội dung ý nghĩa câu châm ngôn, học sinh cần liên hệ đến việc học tập của bản thân: mục đích, nội dung, phương pháp học tập, học phải gắn liền với hành phải được vận dụng vào cuộc sống...
Cách cho điểm:
Điểm 5- 6: Cảm nhận thiết thực cân thực, đầy đủ, sâu sắc, tinh tế.
Điểm 3- 4: Cảm nhận khá đầy đủ, sâu sắc.
Điểm 1-2: Cảm nhận còn tản mạn, vụn vặt, hời hợt.
Điểm 0: Cảm nhận sai hoàn toàn.

Câu 3 ( 10 điểm)
Yêu cầu:
Kỹ năng: Bố cục 3 phần hợp lý, chữ viết rõ ràng, sạch đẹp.
Cảm nhận được bức