De tai nghien cuu khoa hoc new

Lêi giíi thiÖu


Trong nh÷ng thËp kû võa qua,ViÖt Nam ®· vµ ®ang thùc hiÖn c«ng t¸c CNH- H§H ®Êt n­íc. §Ó giµnh ®­îc nh÷ng th¾ng lîi trong chiÕn l­îc nµy chóng ta cÇn ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé kü thuËt vµ ®éi ngò c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é sö dông tèt c¸c ph­¬ng tiÖn kü thuËt ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái cao cña con ng­êi. ChÝnh v× vËy §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· giao cho ngµnh gi¸o dôc ph¶i "Gi¸o dôc toµn diÖn cho häc sinh " ®Ó sau nµy trë thµnh con ng­êi ph¸t triÓn toµn diÖn, nh÷ng chñ nhËn cña ®Êt n­íc.
Chóng ta ®· sö dông tèt ph­¬ng ph¸p lÊy häc sinh lµm trung t©m trong mäi m«n häc. ThÇy gi¸o ®ãng vai trß lµ ng­êi h­íng dÉn , chØ ®¹o.
- Riªng m«n Ho¸ lÇn ®Çu tiªn ë trong tr­êng THCS häc sinh ®­îc lµm quen víi m«n ho¸ häc. V× vËy, t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh lµm quen víi bé m«n ho¸ häc chÝnh lµ ®å dïng, dông cô thÝ nghiÖm, ho¸ chÊt ho¸ häc vµ t×m hiÓu c¸c thao t¸c kü thuËt mang tÝnh cÊp thiÕt. Bëi sö dông ®å dïng trùc quan sÏ mang tÝnh sinh ®éng gióp häc sinh dÓ hiÓu l¾m bµi nhanh h¬n vµ l©u h¬n.
- ThÝ nghiÖm ho¸ häc gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng trong qu¸ tr×nh d¹y häc. V× vËy, xu h­íng chung cña viÖc c¶i c¸ch bé m«n ho¸ häc ë trong n­íc vµ Quèc tÕ lµ t¨ng tû lÖ giê sö dông vµ n©ng cao chÊt l­îng c¸c giê thÝ nghiÖm.
Trong tr­êng THCS viÖc trang bÞ ®å dïng thÝ nghiÖm cßn h¹n chÕ, do vËy viÖc tæ chøc thùc hiÖn c¸c thÝ nghiÖm ho¸ häc ë tr­êng THCS theo yªu cÇu cña ch­¬ng tr×nh vµ ph­¬ng ph¸p d¹y - häc bé m«n còng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau:.
Khi nghiªn cøu vµ lµm ®Ò tµi nµy t«i sö dông mét sè tµi liÖu tham kh¶o:
+ Lý luËn d¹y häc t¹i tr­êng THCS.
+ T©m lý häc s­ ph¹m, løa tuæi.
+ ThÝ nghiÖm thùc hµnh, lý luËn d¹y häc.
+ Tù lµm ®å dïng d¹y häc ho¸ häc.
+ H­íng dÉn sö dông ®å dïng thÝ nghiÖm ho¸ häc biÓu diÔn ë tr­êng THCS.
+ C¸c tµi liÖu kh¸c:
- §Ò tµi nµy hoµn thµnh ®­îc sù gióp ®ì cña:
+ Thµy PhÝ V¨n H¶i – TiÕn sÜ ho¸ häc - Gi¶ng viªn tr­êng §HSP.
+ C« NguyÔn ThÞ Hµ -Th¹c sÜ ho¸ häc - Gi¶ng viªn tr­êng C§SP.
+ C« NguyÔn ThÞ Dung - Gi¸o viªn tr­êng THCS Phó L©m.
Vµ mét sè ®ång nghiÖp kh¸c.
§Ò tµi víi thêi gian nghiªn cøu cßn ng¾n do vËy trong khi tr×nh bµy cã thÓ cßn nhiÒu thiÕu sãt, mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c Thµy, C« vµ b¹n bÌ, ®ång nghiÖp.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n!


PhÇn më ®Çu
1. C¬ së lý luËn:
- ë tr­êng THCS, thÝ nghiÖm ho¸ häc gióp häc sinh lµm quen víi nh÷ng tÝnh chÊt, mèi liªn hÖ vµ quan hÖ cã quy luËt gi÷a c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu, gióp häc sinh cã c¬ së ®Ó n¾m v÷ng c¸c quy luËt, c¸c kh¸i niÖm khoa häc vµ biÕt c¸ch khai th¸c chóng.
- ThÝ nghiÖm cßn gióp häc sinh lµm s¸ng tá mèi liªn hÖ ph¸t sinh gi÷a c¸c sù vËt, gi¶i thÝch ®­îc b¶n chÊt cña c¸c qu¸ tr×nh x¶y ra trong tù nhiªn, trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng kinh tÕ cña con ng­êi.
- Nhê thÝ nghiÖm ho¸ häc mµ con ng­êi ®· thiÕt lËp ®­îc c¸c qu¸ tr×nh mµ trong thùc tÕ tù nhiªn kh«ng cã ®­îc hoµn toµn vµ kÕt qu¶ lµ ®· t¹o ra nh÷ng chÊt míi.
- ThÝ nghiÖm ho¸ häc cßn gióp häc sinh cã kh¶ n¨ng vËn dông nh÷ng qu¸ tr×nh nghiªn cøu trong nhµ tr­êng, trong phßng thÝ nghiÖm vµo ph¹m vi réng r·i trong c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña con ng­êi.
+ §èi víi bé m«n Ho¸ häc, thÝ nghiÖm ®ãng mét vai trß ®Æc biÖt quan träng nh­ mét bé m«n kh«ng thÓ thiÕu, kh«ng thÓ t¸ch dêi trong qu¸ tr×nh d¹y vµ häc. ThÝ nghiÖm gi÷ vai trß quan träng trong nhËn thøc, ph¸t triÓn, gi¸o dôc cña qu¸n tr×nh d¹y - häc. Ng­êi ta coi thÝ nghiÖm ho¸ häc lµ c¬ së ®Ó rÌn luyÖn kü n¨ng, kü x¶o trong thùc hµnh, th«ng qua thÝ nghiÖm ho¸ häc, häc sinh n¾m kiÕn thøc mét c¸ch høng thó, v÷ng ch¾c vµ s©u s¾c h¬n. ThÝ nghiÖm Ho¸ häc cßn ®­îc sö dông víi t­ c¸ch lµ nguån gèc, lµ xuÊt xø cña kiÕn thøc ®Ó dÉn ®Õn n¨m kiÕn thøc hoÆc ®Ó kiÓm tra kiÕn thøc lý thuyÕt.
+ ThÝ nghiÖm ho¸ häc cßn cã t¸c dông ph¸t triÓn t­ duy, gi¸o dôc thÕ giíi quan duy vËt biÖn chøng vµ cñng cè niÒm tin khoa häc cña häc sinh, gióp c¸c em h×nh thµnh nh÷ng ®øc tÝnh tèt cña con ng­êi míi: ThËn träng, ng¨n n¾p, trËt tù, gän gµng. V× vËy, khuynh h­íng chung cña viÖc thay ®æi bé m«n lµ t¨ng giê thÝ nghiÖm, thùc hµnh ®Ó n©ng cao chÊt l­îng cña c¸c giê häc thÝ nghiÖm còng nh­ chÊt l­îng cña häc sinh.
2. C¬ së thùc tiÔn:
Qua t×m hiÓu vµ gi¶ng d¹y t«i nhËn thÊy ®Ó ®¹t ®­îc mét bµi d¹y hay mçi gi¸o viªn ph¶i thùc hiÖn ®­îc hai khÝa canh:
- D¹y kiÕn thøc ho¸ häc phæ th«ng.
- D¹y kiÕn thøc ho¸ häc hiÖn ®¹i.
Xu thÕ chung cña ch­¬ng tr×nh ho¸ häc cña tr­êng THCS ë trong n­íc vµ Quèc tÕ lµ t¨ng sè giê sö dông thÝ nghiÖm thùc hµnh. Do vËy, thÝ nghiÖm ho¸ häc gi÷ mét vai trß ®Æc biÖt quan träng.
HiÖn nay, ë tr­êng THCS viÖc trang bÞ ®å dïng, ho¸ chÊt cßn h¹n chÕ vµ kh«ng cã phßng chuyªn dïng. Do vËy, viÖc tæ chøc thùc hiÖn c¸c thÝ nghiÖm hã häc theo yªu cÇu cña ch­¬ng tr×nh vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc bé m«n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau.
§Ó n©ng cao chÊt l­îng d¹y - häc khi sö dông thÝ nghiÖm thùc hµnh. T«i ®· tù biªn so¹n vµ lµm mét sè dông cô thÝ nghiÖm ®Ó phôc vô d¹y - häc ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ t­¬ng ®èi kh¶ quan th«ng qua viÖc sö dông "ThÝ nghiÖm ho¸ häc thùc hµnh ë tr­êng THCS".
3/ §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu.
Häc sinh THCS khu vùc trong huyÖn.
- Tr­êng THCS ThÞ trÊn Lim
- Tr­êng THCS Phó L©m
- Tr­êngTHCS Néi DuÖ
4. Môc ®Ých - biÖn ph¸p nghiªn cøu:
§Ò tµi ®­îc nghiªn cøu nh»m t×m ra vai trß vµ t¸c dông cña thÝ nghiÖm ho¸ häc, gãp phÇn thóc ®Èy sù ham muèn, t¹ t×m hiÓu nghiªn cøu nh»m lÜnh héi kiÕn thøc cña mçi häc sinh.
- §äc vµ nghiªn cøu tµi liÖu gi¸o tr×nh
- Ph­¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm
- Ph­¬ng ph¸p thèng kª tæng hîp th«ng tin.
5. øng dông cña ®Ò tµi:
§Ò tµi nµy ®­îc dïng cho c¸n bé gi¸o viªn - häc sinh ë tr­êng THCS, c¸n bé chuyªn tr¸ch thiÕt bÞ ®å dïng d¹y häc ®Æc biÖt lµ trong båi d­ìng häc sinh giái.
B. Néi dung

I. Ph©n lo¹i hÖ thèng thÝ nghiÖm ho¸ häc ë tr­êng THCS.
Trong d¹y - häc ho¸ häc ë tr­êng THCS, ng­êi ta ph©n lo¹i c¸c thÝ nghÞ ho¸ häc nh­ sau:
+ ThÝ nghiÖm biÓu diÔn cña gi¸o viªn
+ ThÝ nghiÖm thùc hµnh cña häc sinh
-ThÝ nghiÖm nghiªn cøu bµi míi.
-ThÝ nghiÖm thùc hµnh.
+ThÝ nghiÖm ngo¹i kho¸
1. ThÝ nghiÖm biÓu diÔn lµm c¬ së ®Ó cô thÓ ho¸ nh÷ng kh¸i niÖm vÒ chÊt vµ ph¶n øng ho¸ häc.
ThÝ nghiÖm biÓu diÔn, gi¸o viªn lµ ng­êi thao t¸c, ®iÒu khiÓn c¸c qu¸ tr×nh biÕn ®æi chÊt nªn TNBD lµm c¬ së ®Ó cô thÓ ho¸ kh¸i niÖm vÒ chÊt ph¶n øng ho¸ häc.
ThÝ nghiÖm biÓu diÔn dïng ®Ó minh ho¹ c¸c kiÕn thøc cña bµi häc do gi¸o viªn tr×nh bµy, cã thÓ lµ nguån kiÕn thøc mµ häc sinh tiÕp thu ®­îc d­íi sù h­íng dÉn cña gi¸o viªn trong qu¸ tr×nh quan s¸t thÝ nghiÖm. V× vËy thÝ nghiÖm biÓu diÔn cã thÓ tiÕn hµnh b»ng hai ph­¬ng ph¸p chÝnh:
a, Ph­¬ng ph¸p minh ho¹.
b, Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu.
Trong hai ph­¬ng ph¸p trªn ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu cã gi¸ trÞ lín h¬n vµ cã t¸c dông kÝch thÝch, thóc ®Èy häc sinh lµm viÖc tÝch cùc h¬n vµ ®Æc biÖt t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kh¶ n¨ng nhËn thøc cña häc sinh. (Häc sinh chñ ®éng lµm thÝ nghiÖm ®Ó theo dâi, quan s¸t nh÷ng qu¸ tr×nh biÕn ®æi cña chÊt do chÝnh b¶n th©n m×nh lµm).
2. ThÝ nghiÖm cña häc sinh.
Tuú theo môc ®Ých cña viÖc sö dông thÝ nghiÖm trong qu¸ tr×nh häc tËp (®Ó nghiªn cøi tµi liÖu míi, ®Ó cñng cè, hoµn thiÖn vµ kiÓm tra kiÕn thøc, rÌn luyÖn kü n¨ng, kü x¶o …) mµ thÝ nghiÖm cña häc sinh chia ra lµm ba d¹ng kh¸c nhau:
a. ThÝ nghiÖm cña häc sinh ®Ó nghiªn cøu tµi liÖu míi ®­îc tiÕn hµnh theo tõng c¸ nh©n hoÆc theo nhãm ®­îc ph©n chia tr­íc.
b. ThÝ nghiÖm thùc hµnh: NhiÖm vô c¬ b¶n cña thÝ nghiÖm nµy lµ cñng cè nh÷ng kiÕn thøc mµ häc sinh ®· lÜnh héi ®­îc trong c¸c giê häc tr­íc ®ã, rÌn luyÖn kü n¨ng, kü x¶o vµ kü thuËt tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. ThÝ nghiÖm nµy cã thÓ tiÕn hµnh theo c¸c líp hoÆc ph©n nhãm tr­íc.
3. ThÝ nghiÖm ngo¹i kho¸:
§ã lµ nh÷ng thÝ nghiÖm ho¸ häc vui dïng trong buæi sinh ho¹t ngo¹i kho¸, ho¹t ®éng ngoµi giê lªn líp, nh÷ng thÝ nghiÖm ë ngoµi tr­êng nh­: ThÝ nghiÖm thùc hµnh vµ quan s¸t ë nhµ. Do gi¸o viªn h­íng dÉn thao t¸c, c¸ch lµm. Cßn häc sinh t×m tßi dông cô, ho¸ chÊt ®Ó tù lµm. ThÝ nghiÖm nµy cã t¸c dông kÝch thÝch høng thó häc tËp, n©ng cao vai trß gi¸o dôc kü thuËt tæng hîp, g¾n liÒn kiÕn thøc víi ®êi sèng thùc tÕ.
II. Ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh thÝ nghiÖm ho¸ häc ë tr­êng THCS.
1. ThÝ nghiÖm biÓu diÔn:
Khi tiÕn hµnh thÝ nghiÖm biÓu diÔn ta cÇn chó ý tíi nh÷ng néi dung sau:
a. §¶m b¶o an toµn thÝ nghiÖm.
An toµn thÝ nghiÖm lµ yªu cÇu tr­íc hÕt cña mäi thÝ nghiÖm. §Ó ®¶m b¶o an toµn, tr­îc hÕt ng­êi biÓu diÔn thÝ nghiÖm ph¶i x¸c ®Þnh ý thøc tr¸ch nhiÖm cao vÒ søc khoÎ, tÝnh m¹ng cña häc sinh. MÆt kh¸c ng­êi biÓu diÔn ph¶i n¾m ch¾c kü thuËt vµ ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh thÝ nghiÖm.
VÝ dô: tr­íc khi ®èt ch¸y hi®r«, Axªtilen ®Òu ph¶i thö ®é tinh khiÕt cña chóng.
- VÝ dô: Khi lµm viÖc víi chÊt ®éc h¹i ph¶i cã biÖn ph¸p b¶o hiÓm. Kh«ng dïng qu¸ liÒu l­îng ho¸ chÊt dÔ ch¸y, dÔ næ.
- VÝ dô: Khi lµm viÖc víi chÊt ®éc h¹i dÔ bay h¬i ph¶i lµm trong tñ kÝn hoÆc ë n¬i tho¸ng (xu«i chiÒu giã) ®Ó tr¸nh g©y ra tai n¹n khi giã t¹t vÒ phÝa häc sinh.
b. §¶m b¶o kÕt qu¶ thÝ nghiÖm:
KÕt qu¶ tèt ®Ñp cña thÝ nghiÖm cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn chÊt l­îng d¹y - häc vµ cñng cè niÒm tin cña häc sinh vµ khoa häc. Muèn ®¶m b¶o kÕt qu¶ thÝ nghiÖm, tr­íc hÕt gi¸o viªn ph¶i n¾m v÷ng kü thuËt tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, ph¶i thö thÝ nghiÖm nhiÒu lÇn tr­íc khi ®Õn líp. C¸c dông cô thÝ nghiÖm ph¶i chuÈn bÞ chu ®¸o, ®Çy ®ñ, ®ång bé. NÕu ch¼ng may thÝ nghiÖm kh«ng thµnh c«ng, th× gi¸o viªn cÇn b×nh tÜnh kiÓm tra l¹i c¸c b­íc tiÕn hµnh ®Ó t×m nguyªn nh©n vµ gi¶i thÝch cho häc sinh.

c. §¶m b¶o tÝnh trùc quan:
Nh÷ng bµi d¹y cã ®å dïng trùc quan ta ph¶i tËn dông hÕt ®å dïng, bëi ®å dïng trùc quan lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña thÝ nghiÖm biÓu diÔn. §Ó ®¶m b¶o tÝnh trùc quan, khi chuÈn bÞ thÝ nghiÖm gi¸o viªn cÇn lùa chän c¸c dông cô vµ ho¸ chÊt thÝch hîp. Dông cô thÝ nghiÖm cÇn ®ñ lín ®Ó häc sinh ngåi d­íi líp cã thÓ quan s¸t thÊy ®­îc; §ång thêi ph¶i cã mÇu s¾c hµi hoµ. Bµn biÓu diÔn ph¶i cã ®é cao cÇn thiÕt, dông cô thÝ nghiÖm ph¶i ®­îc bè trÝ sao cho häc sinh cã thÓ nh×n râ. §èi víi thÝ nghiÖm cã thÓ thay ®æi mÇu s¾c, cã chÊt kÕt tña hoÆc cã chÊt khÝ sinh ra th× ph¶i cã giÊy mÇu ®Æt ë sau ®å dïng thÝ nghiÖm.