Đề ôn thi Ngữ văn HK II (09-10)

ÔN TẬP PHẦN VĂN BẢN
Quê hương
Tác giả: Tế Hanh (sinh 1921).
Tên khai sinh là Trần Tế Hanh, quê ở một làng chài ven biển tỉnh Quãng Ngãi
Ông có mặt trong phong trào thơ mới ở chặng cuối (1940-1945)
Ông được Nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (năm 1996)
Tác phẩm:
Hoàn cảnh sáng tác: Năm 1939 nhà thơ là học trò sống xa quê, viết cảm xúc nhớ nhà, nhớ quê
Thể thơ: 8 chữ
Nội dung: Với những vần thơ bình dị mà gợi cảm, bài thơ Quê hương của Tế Hanh đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền biển, trong đó nổi bật lên hình ảnh khỏe khoắn, đầy sức sống của người dân chài và sinh hoạt lao động làng chài. Bài thơ cho thấy tình cảm quê hương trong sáng, tha thiết của nhà thơ.
Khi con tu hú
Tác giả: Tố Hữu (1920-2002)
Tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành, quê gốc ở làng Phù Lai, nay thuộc xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên-Huế
Ông được coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng và kháng chiến
Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (1996)
Tác phẩm:
Hoàn cảnh sáng tác: tháng 7/1939 khi nhà thơ bị Pháp bắt giam trong nhà lao Thừa Phủ (Huế)
Thể loại: lục bát
Nội dung: Khi con tu hú của Tố Hữu là bài thơ lục bát giản dị, thiết tha, thể hiện sâu sắc lòng yêu cuộc sống và niềm khát khao tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đày.
Tức cảnh Pác Bó
Tác giả: Hồ Chí Minh
Tác phẩm:
Hoàn cảnh sáng tác: Tháng 2/1941, sau 30 năm bôn ba hoạt động cách mạng ở nước ngoài, Bác trở về nước sống và làm việc hết sức gian khổ ở hang Pác Bó, một hang núi nhỏ sát biên giới Việt-Trung
Thể loại: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật (viết bằng chữ quốc ngữ)
Nội dung: Tức cảnh Pác Bó là bài thơ tứ tuyệt bình dị pha giọng vui đùa, cho thấy tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của Bác Hồ trong cuộc sống cách mạng đầy gian khổ ở Pác Bó. Với Người, làm cách mạng và sống hòa hợp với thiên nhiên là một niềm vui lớn.
Ngắm trăng
Bài thơ:
Phiên âm
Ngục trung vô tửu diệc vô hoa,
Đối thử lương tiêu nại nhược hà?
Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt,
Nguyệt tòng song khích kháng thi gia.
Dịch thơ
Trong tù không rượu cũng không hoa,
Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ ;
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.
Tác giả: Hồ Chí Minh
Tác phẩm:
Hoàn cảnh sáng tác: Tháng 8/1942, Bác Hồ từ Pác Bó bí mật lên đường sang Trung Quốc để tranh thủ sự viện trợ quốc tế cho cách mạng Việt Nam. Đến thị trấn Túc Vinh, Người bị bắt giữ rồi bị đày gần 30 nhà giam của 13 huyện thuộc tỉnh Quảng Tây (8/1942 – 9/1943). Trong thời gian đó Người đã viết ‘Nhật ký trong tù’ bằng chữ Hán (gồm 133 bài)
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
Nội dung: Ngắm trăng là bài thơ tứ tuyệt giản dị mà hàm súc, cho thấy tình yêu thiên nhiên đến say mê và phong thái ung dung của Bác Hồ ngay cả trong cảnh ngục tù cực khổ, tối tăm.
Đi đường
Bài thơ:
Phiên âm
Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan,
Trùng san chi ngoại hựu trùng san;
Trùng san đăng đáo cao phong hậu,
Vạn lí dư đồ cố miện giang.
Dịch thơ
Đi đường mới biết gian lao,
Núi cao rồi lại núi cao trập trùng;
Núi cao lên đến tận cùng,
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non.
Tác giả: Hồ Chí Minh
Tác phẩm:
Hoàn cảnh sáng tác: Là bài thơ thứ 30 trích trong ‘Nhật ký trong tù’ -> trong một lần giải đi đường núi
Thề thơ: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
Nội dung: Đi đường là bài thơ tứ tuyệt giản dị mà hàm súc, mang ý nghĩa tư tưởng sâu sắc, từ việc đi đường núi đã gợi ra chân lí đường đời: vượt qua gian lao chồng chất sẽ tới thắng lợi vẻ vang.
Chiếu dời đô
Tác giả: Lý Công Uẩn – Lý Thái Tổ (974-1028), người châu Cổ Pháp, lộ Bắc Giang (nay là xã Đình Đảng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh)
Tác phẩm:
Hoàn cảnh ra đời: năm 1010, Lí Công Uẩn viết bài chiếu bày tỏ ý định dời