ĐỀ LUYỆN THI VÀO 10 THPT - MÔN NGỮ VĂN

ĐỀ LUYỆN THI VÀO 10 THPT  - MÔN NGỮ VĂN
(Thời gian làm bài : 150 phút)
Phần 1: 4 điểm
Cho đoạn văn: (...) "Gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét, bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết đấy. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ trực đợi mình ra là ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị gió chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung" (...)
1. Đoạn văn trên là lời của ai, nói trong hoàn cảnh nào? Những tâm sự đó giúp em hiểu gì về hoàn cảnh sống và công việc của nhân vật? Ngoài khó khăn được nói trong đoạn trích trên, hoàn cảnh sống và làm việc của nhân vật còn có điều gì đặc biệt?
          2. Hãy cho biết: trong hoàn cảnh ấy, điều gì đã giúp nhân vật sống yêu đời, hoàn thành tốt nhiệm vụ?
          3. Chỉ ra một câu có sự dụng phép nhân hóa trong đoạn văn trên.
Phần 2 (6 điểm):
Hình ảnh mùa xuân được khắc họa thật đẹp trong đoạn thơ sau:
"Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.".
          1. Đoạn thơ trên nằm trong tác phẩm nào, của ai? Nêu hoàn cảnh ra đời của tác phẩm?
          2. Dựa vào đoạn thơ trên, em hãy viết một đoạn văn khoảng 10 -12 câu theo cách lập luận tổng hợp - phân tích - tổng hợp, trong đó có dùng phép nối và một câu chứa thành phần tình thái với chủ đề: vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên và cảm xúc của nhà thơ. (Gạch dưới thành phần tình thái và những từ ngữ dùng làm phép nối).
3.Bài thơ trên còn có câu:
                             Mùa xuân người cầm súng
Lộc dắt đầy trên lưng.
Từ lộc được hiểu như thế nào? Theo em, vì sao hình ảnh người cầm súng lại được tác giả miêu tả: Lộc giắt đầy trên lưng?
GỢI Ý CHI TIẾT
Phần 1: 4 điểm
1- Đoạn văn là lời của anh thanh nhiên làm việc ở trạm khí tượng thủy văn trên đỉnh Yên Sơn. Đó là nhân vật chính trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long)
- Lời nói diễn ra trong khi anh đang say sưa kể cho ông họa sĩ về công việc hàng ngày của mình.
- Qua đoạn văn ta thấy được hoàn cảnh sống và làm việc của anh thanh niên gặp rất nhiều khó khăn
- Anh sống một mình trên đỉnh núi cao; phải chống chọi với bao khó khăn.
- Công việc: “nửa đêm – lúc trời rét mướt, phải rời chăn êm, gối ấm xách đèn ra vườn” để đo mưa, đo gió...
Qua hoàn cảnh trên, ta thấy: anh sống cô đơn trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Công việc đơn điệu, không phù hợp với tuổi trẻ.
- Ngoài khó khăn được nói trong đoạn trích, hoàn cảnh sống và làm việc của nhân vật còn có  nhiều điều đặc biệt.
- Hoàn cảnh sống: Cô độc, một mình nên lúc nào anh cũng có cảm giác “thèm người”.
- Công việc: đòi hỏi lòng kiên trì, tinh thần trách nhiệm, sự tỉ mỉ, chính xác.
          2. Trong hoàn cảnh trên, có nhiều điều đã giúp nhân vật sống yêu đời, hoàn thành tốt nhiệm vụ.
- Anh là người biết  làm chủ cuộc sống, muốn sống có ích cho đời ( Nhờ anh phát hiện một đám mây khô mà không quân của ta hạ được phản lực Mĩ. “Từ hôm ấy cháu sống thật hạnh phúc”.
- Anh đã vượt qua những cái mà người khác không dễ vượt qua: dậy đúng lúc một giờ sáng.
- Anh biết tạo cho mình  một “thiên đường” riêng (nơi ăn ở ngăn nắp gọn gàng, có vườn hoa,  chăn nuôi gà, đọc sách, …
- Ý thức sâu sắc của  anh về công việc. Anh thực sự say mê nghề, tìm được niềm vui trong công việc: “Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi…” Công việc gian khổ nhưng nếu xa nó, anh thấy buồn chết mất”
Mỗi suy nghĩ của anh đều thấm đẫm tình yêu con người, cuộc sống, gắn bó và tự hào về mảnh đất mình quê hương. Anh tiểu biểu cho vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam những năm đầu khi miền Bắc vừa sản xuất vừa chống chiến tranh phá hoại của giặc Mĩ.