đề cương ôn tập hoá 9 chương hoá vô cơ

Chuyên : Ôn lý hóa vô
Kim loại
Tác dụng với nước: Chỉ có kim loại kiềm (Na, K), kim loại kiềm thổ (Ca, Ba) phản ứng :
Vd: 2Na + 2H2O
2NaOH + H2
Ca + 2H2O
Ca(OH)2 + H2
Đặc biệt: Fe + H2O
FeO + H2
3Fe + 4H2O
Fe3O4 + 4H2
KL tác dụng với phi kim:
Tác dụng với oxi:
+ Ở điều kiện thường: Các kim loại kiềm (Na,K) và kiềm thổ (Ca, Ba) tác dụng với O2 ở ngay điều kiện thường:
4Na + O2
2Na2O
2Na + O2(dư)
Na2O2 (Natri peoxit)
+ Khi có nhiệt độ: Hầu hết các kim loại đều phản ứng với O2 khi có nhiệt độ (trừ Ag, Au và Pt)
3Fe + 2O2
Fe3O4
Cu + O2
CuO
Mg + O2
MgO
Tác dụng với halozen (VIIA: Cl2, Br2, I2)
2Fe + 3Cl2
2FeCl3
Fe + Br2
FeBr2
Fe + I2
FeI2
Tác dụng với các phi kim khác:
3Ca + N2
Ca3N2 (Canxi nitrua)
Fe + S
FeS
Cu + S
CuS
KL Tác dụng với oxit kim loại: Những kim loại từ K đến Al khử được các oxit của kim loại trung bình và yếu (kim loại từ Fe trở đi trong dãy điện hoá của kim loại) ở nhiệt độ cao:
Thông thường người ta hay dùng Al để khử, nếu dùng kim loại kiềm, kiềm thổ thì phải sử dụng trong mội trường chân không (không có không khí) (vì kim loại kiềm, kiềm thổ tác dụng O2 trong không khí rất dễ dàng).
Al + Fe2O3
Fe3O4 (hoặc có cả FeO và Fe) + Al2O3
Thông thường sản phẩm là Fe và được gọi là phản ứng nhiệt nhôm.
Nếu bài toán cho phản ứng này thì người ta sẽ cho tạo thành sản phẩm nào, thông thường người ta lấy Al dư thì sản phẩm chỉ tạo ra Fe.
2Na + CuO
Cu + Na2O
KL tác dụng với Oxit phi kim: Không xét
KL tác dụng với bazơ: Chỉ có những kim loại lưỡng tính mới tan trong bazơ mạnh, loãng, tan
+ Những kim loại lưỡng tính: Al, Zn, Be, Sn, Pb
+ Những bazơ mạnh: NaOH, KOH, Ba(OH)2, Ca(OH)2
R(hoá trị n) + (4 – n) NaOH + (n – 2)H2O
Na4 – nRO2 + n/2 H2
Ví dụ: Al + NaOH + H2O
Na AlO2 + 3/2 H2
Zn + 2NaOH
Na2ZnO2 + H2
2Al + Ba(OH)2 + 2H2O
Ba(AlO2)2 + 3H2
KL tác dụng với axit:
a. Với axit không có tính oxihoá mạnh (HCl, H2SO4loãng, H3PO4, CH3COOH, HCN): Chỉ có những kim loại đứng trước H trong dãy điện hoá mới phản ứng
muối + khí H2
2Al + 3H2SO4(loãng)
Al2(SO4)3 + 3H2
Fe + HCl
FeCl2 + H2
b. Với axit có tính oxihoá mạnh (HNO3, H2SO4đặc): Hầu hết các kim loại đều phản ứng (Trừ Au và Pt):

muối (hoá trị cao nhất) + H2O + khí
Tên axit
Kim loại trước hiđro
Kim loại sau hiđro

HNO3(rất loãng, nóng)
Kl từ K
Zn tác dụng HNO3 rất loãng, nóng
muối (hoá trị cao nhất) + H2O + NH4NO3
Vd: Al + HNO3(rất loãng)
Al(NO3)3 + H2O + NH4NO3
KL sau Zn
muối(htrị cao nhất) + H2O + N2 (không màu), N2O(không màu), NO(không màu hoá nâu trong không khí)
Vd: Fe + HNO3(rất loãng)
Fe(NO3)3 + H2O + N2O

HNO3 loãng

muối(hoá trị cao nhất) + H2O + N2, N2O, NO

muối(htrị cao nhất) + H2O + NO

HNO3 đặc

muối (hoá trị cao nhất) + H2O + NO2

muối (hoá trị cao nhất) + H2O + NO2

H2SO4 đặc

muối (hoá trị cao nhất) + H2O + H2S (mùi trứng thối), S (kết tủa vàng), SO2 (làm mất màu cánh hoa hoặc mất màu nước brôm)

muối (hoá trị cao nhất) + H2O + SO2

Lưu ý:
Riêng Fe, Al, Cr thụ động trong HNO3 đặc nguội và H2SO4 đặc nguội. (nghĩa là: khi cho miếng Al vào HNO3 đặc nguội thì không thấy hiện tượng gì, sau đó đem thanh kim