Đễ cương Kinh Tế chính trị Mác ĐH KHXH và NV

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC- LÊNIN

Câu 1: Phân biệt sự khác nhau giữa sản xuất tự nhiên và sản xuất hàng hóa? Nêu những ưu điểm của sản xuất hàng hóa?
Sản xuất tự nhiên là kiểu tổ chức kinh tế mà sản phẩm do lao động tạo ra là nhằm để thỏa mãn trực tiếp nhu cầu của người sản xuất.
Sản xuất hàng hóa là kiểu tổ chức kinh tế mà ở đó sản phẩm được sản xuất ra để trao đổi hoặc mua bán trên thị trường.
Điều kiện ra đời của sản xuất hàng hóa: Sản xuất hàng hóa ra đời, tồn tại dựa trên hai điều kiện:
- Thứ nhất: phải có sự phân công lao động xã hội. Phân công lao động dẫn đến chuyên môn hóa lao động, hình thành nên chuyên môn hóa sản xuất. Khi đó, mỗi người chỉ sản xuất một vài sản phẩm nhất định nhưng do nhu cầu cần nhiều sản phẩm khác nhau nên phân công lao động là cơ sở của sự trao đổi.
- Thứ hai: phải có sự tách biệt tương đối về mặt kinh tế giữa các chủ thể sản xuất.Do nhiều hình thức sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất mà ban đầu là do chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất quy định.
Trong điều kiện đó, muốn tiêu dung sản phẩm của người khác buộc phải thông qua sự mua – bán, tức là phải trao đổi dưới hình thái hàng hóa.
Sự khác nhau giữa sản xuất tự nhiên và sản xuất hàng hóa.


Sản xuất tự nhiên
Sản xuất hàng hóa

Trình độ của lực lượng sản xuất
- Thấp, chưa phát triển.
- Chưa chiếm lĩnh và còn lệ thuộc chặt chẽ vào thế giới tự nhiên
- Lực lượng sản xuất phát triển cao.
- Trình độ lao động tăng
- Máy móc thiết bị khoa học kĩ thuật phát triển
- Con người không còn phụ thuộc chặc chẽ vào tự nhiên

Quy mô sản xuất
- Nhỏ, sản xuất ít, chỉ phục vụ nhu cầu của bản thân.
- Hình thức sản xuất chủ yếu là tự cung tự cấp.
- Lớn, do lực lượng sx phát triển, sản phẩm sản xuất nhiều vượt quá nhu cầu bản thân dẫn đến dư thừa ( hình thành trao đổi buôn bán sản phẩm.

Ngành sản xuất chính
- Săn bắt, hái lượm, sản xuất nông nghiệp nhỏ.
- Nông nghiệp lớn, thủ công nghiệp, công nghiệp, dịch vụ.


Đặc trưng và ưu thế của sản xuất hàng hóa.
- Đặc trưng
+ Sản xuất hàng hóa là sản xuất để trao đổi mua bán.
+ Sản xuất hàng hóa là kiểu tổ chức kinh tế trong đó sản phẩm được sản xuất ra để bán chứ không đáp ứng nhu cầu của chính người sản xuất ra nó, tức là đáp ứng nhu cầu tiêu dung của người khác thông qua trao đổi, mua bán.
+ Lao động của người sản xuất hàng hóa vừa mang tính tư nhân vừa mang tính xã hội.
+ Lao động của người sản xuất ra hàng hóa mang tính chất xã hội vì sản phẩm làm ra để cho xã hội, đáp ứng nhu cầu của người khác trong xã hội. Nhưng với sự tách biệt tương đối về kinh tế thì lao động của người sản xuất ra hàng hóa lại mang tính tư nhân, vì việc sản xuất ra cái gì, như thế nào là công việc riêng mang tính độc lập của mỗi người.
- Ưu thế: So với sản xuất tự cung tự cấp, sản xuất hàng hóa có những ưu thế hơn hẳn:
+ Sản xuất hàng hóa mang tính cạnh tranh trong thị trường:
+ Do sự xuất hiện của nhiều chủ thể sản xuất nên sản phẩm tăng.
+ Quy luật vốn có của nền sản xuất hàng hóa là quy luật giá trị, cung – cầu, cạnh tranh…buộc người sản xuất phải luôn năng động, nhạy bén, biết tính toán cải tiến kĩ thuật, nâng cao năng suất chất lượng và hiệu quả kinh tế ( tăng tính cạnh tranh và tỉ lệ đào thải cao.
+ Sản xuất hàng hóa góp phần cải tiến kinh tế kĩ thuật và nâng cao công nghệ.
+ Trong nền sản xuất hàng hóa, quy mô sản xuất không còn bị giới hạn bởi nhu cầu và nguồn lực hạn hẹp của mỗi cá nhân, cơ sở vùng miền mà mở rộng ra toàn xã hội. Điều đó làm gia tăng nhu cầu cần ứng dụng khoa học kĩ thuật công nghệ vào sản xuất, kinh tế phát triển và kĩ thuật công nghệ cũng ngày càng tăng cao.
+ Sản xuất hàng hóa thúc đẩy giao lưu kinh tế, văn hóa giữa các vùng, các cá nhân, các nước.
Điều này không chỉ làm cho đời sống vật chất mà cả đời sống văn hóa, tinh thần cũng được nâng cao, phong phú đa dạng hơn.
+ Sản xuất hàng hóa hợp lý hóa sản xuất. Xuất phát từ nhu cầu cạnh tranh, sản xuất buộc phải