ĐỀ CHỌN HSG VĂN 9 (MT)

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
NĂM HỌC: 2011- 2012

MÔN : NGỮ VĂN 9
Thời gian làm bài: 150 phút
( Không kể thời gian phát đề)


ĐỀ:
Câu 1: ( 4.0 điểm)
Chỉ ra và phân tích giá trị của biện pháp tu từ ngữ âm trong câu thơ sau:
“ Em ơi Ba Lan mùa tuyết tan
Đường Bạch Dương sương trắng nắng tràn”
( Tố Hữu)
Câu 2: ( 6.0 điểm)
Viết một văn bản ( không quá một trang giấy thi) trình bày suy nghĩ của em được gợi ra từ hiện tượng sau:
“Giữa một vùng sỏi đá khô cằn, cây hoa dại vẫn mọc lên và nở những chùm hoa thật đẹp”
Câu 3: ( 10.0 điểm)
Phân tích giá trị nhân đạo của Truyện Kiều qua nhân vật Thúy Kiều.

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM:

Câu 1:
Yêu cầu về nội dung: (3.0 điểm)
- Xác định được biện pháp tu từ ngữ âm được sử dụng trong hai câu thơ: Âm mở ( an, ang ,ơi), cách gieo thanh điệu ( chủ yếu là thanh bằng : có mười thanh bằng)
- Phân tích tác dụng:
+ Trong tiếng Việt âm mở là những âm sáng, gợi cảm giác tươi vui, rộng mở. Hai câu thơ mang âm hưởng chung như một tiếng reo vui trước cảnh thiên nhiên tươi đẹp, mới lạ nơi nước bạn xa xôi.
Đó là màu trắng của sương tuyết, màu của hàng cây bạch dương và màu của nắng. Sắc màu của sự sống như đang lan tỏa, tràn ngập khắp xung quanh, tràn vào trong lòng thi nhân, trong tiếng reo vui đầy hứng khởi.
+ Cách gieo thanh điệu, câu thơ chủ yếu là vần bằng nhưng không gợi cảm giác buồn như vẫn thường có mà kết hợp với các thanh trắc, cùng với âm mở khiến cho ta cảm nhận được niềm hân hoan trong cảm xúc của nhà thơ trước khung cảnh thiên nhiên đẹp và mới lạ của nước bạn. Tiếng reo vui hân hoan cũng là một lời san sẻ với người mình yêu thương, với quê hương, đất nước mình.
Yêu cầu về hình thức: (1.0 điểm)
- Nội dung bài phân tích phải được triển khai dưới dạng một bài văn ngắn.
- Học sinh phải bám sát vào từng hình ảnh trong câu thơ để phân tích tác dụng của biện pháp tu từ ngữ âm.
Câu 2:
2.1 Yêu cầu chung:
- Thể loại: Nghị luận xã hội
- Nội dung: Nghị lực của con người trong cuộc sống.
- Cách thức triển khai nội dung vấn đề: Bài viết triển khai dưới dạng một bài văn ngắn, có bố cục hợp lí, nội dung triển khai mạch lạc.
2.2 Yêu cầu cụ thể:
Mỗi học sinh có thể triển khai nội dung vấn đề theo các hướng khác nhau nhưng cần đảm bảo những ý cơ bản sau:
* Mở bài: ( 0.5 điểm) Giới thiệu vấn đề nghị luận: Nghị lực của con người trong cuộc sống.
* Thân bài: ( 5.0 điểm) Triển khai các ý sau:
- Sỏi đá tượng cho những đường nét thô cứng, nét khô cằn trong tự nhiên. Nhắc đến nó người ta nghĩ đến môi trường sống khắc nghiệt, đầy khó khăn và thử thách
- Những bông hoa của loài cây hoa dại khẳng định cái đẹp, sức sống mãnh liệt của loài cây, vượt lên cái khô cằn sỏi đá để tồn tại và góp những bông hoa cho đời.
- Trong cuộc sống con người, vùng sỏi đá khô cằn làm người ta nghĩ đến hoàn cảnh sống khắc nghiệt,nơi đó con người để tồn tại được sẽ phải cố gắng rất nhiều với nghị lực phi thường. Đó là hoàn cảnh sống bên ngoài nhưng cũng có trường hợp là những khó khăn nằm trong chính bản thân con người.
- Cây hoa dại nở ra những chùm hoa tuyệt đẹp giống như sự sống và cái đẹp vẫn nảy sinh và tự khẳng định. Liên hệ ta thấy có sự tương đồng với những người tuy sống trong hoàn cảnh thử thách khắc nghiệt nhưng không hề nhụt chí vươn lên mà vẫn đầy bản lĩnh để khẳng định mình
( Liên hệ tấm gương nghị lực trong cuộc sống )
- Cuộc sống đầy rẫy những khó khăn. Nó đặt con người vào những hoàn cảnh, môi trường nhiều khi rất bất lợi. Mặc dù vậy, nếu con người luôn biết vượt qua thì họ sẽ là người chiến thắng. cần phải biết khắc phục hoàn cảnh để làm được những điều có ích cho bản thân và cho xã hội
- Hoàn cảnh tuy có tác dụng chi phối con người nhưng trong trường hợp cụ thể con người vẫn có thể tác động lại hoàn cảnh, làm thay đổi hoàn