Chuyên đề HSG Văn- Cảm hứng nhân đạo...

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO YÊN LẠC
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ YÊN LẠC











CHUYÊN ĐỀ HSG
MÔN: NGỮ VĂN


CẢM HỨNG NHÂN ĐẠO
TRONG VĂN HỌC TRUNG ĐẠI


Giáo viên: Lê Thị Lan
Tổ: Khoa học xã hội






Yên lạc, tháng 11 năm 2015
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

M. Go-rơ-ki nói “ Văn học là nhân học”. Văn học là cuốn sách về cuộc đời, phản ánh đời sống, số phận con người ở mọi thời đại. Văn học giúp con người có thêm niềm tin vào cuộc sống và hướng con người đến Chân - Thiện- Mĩ. Bởi vậy, trong quá trình giáo dục học sinh ở nhà trường phổ thông, môn Ngữ văn có vai trò hết sức quan trọng. Thông qua các tác phẩm văn chương, người giáo viên cung cấp cho học sinh những kiến thức phong phú về xã hội, con người và cuộc sống…của dân tộc và nhân loại. Đồng thời thông qua các tác phẩm văn chương chúng ta còn đem đến cho học sinh những bài học đạo đức, nhân văn cao đẹp.
Trong tiến trình lịch sử văn học dân tộc thì văn học trung đại từ thế X đến hết thế kỉ XIX có một vị trí quan trọng và giá trị to lớn. Nó đánh dấu sự ra đời của nền văn học viết Việt Nam và ghi dấu sự phát triển của văn học dân tộc.Đồng thời nó là cầu nối giữa văn học dân gian và văn học hiện đại.
“ Văn học là tấm gương phản chiếu lịch sử”. Văn học trung đại ra đời và phát triển trong khuôn khổ của xã hội phong kiến Việt Nam. Bởi vậy, thông qua các tác phẩm văn học thời kì này giúp chúng ta hiểu hơn về truyền thống dân tộc, lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của cha ông.
Trong chương trình Ngữ văn trung học cơ sở, văn học trung đại học sinh được học ở cả bốn khối 6,7,8,9 và số tiết dành cho phần văn học trung đại ở các khối lớp là tương đối. Với sự phân phối chương trình trên, người biên soạn muốn tạo điều kiện cho các em học sinh tìm hiểu về một thời đại văn học gắn liền với sự ra đời và phát triển xã hội phong kiến Việt Nam.Một thời đại văn học ghi dấu nhiều thành tựu mang tính nền móng cho văn học dân tộc. Đồng thời qua các tác phẩm văn học trung đại, các em có được niềm tự hào về truyền thống tốt đẹp mà cha ông ta để lại.
Hơn nữa, cảm hứng nhân đạo là một trong hai nguồn cảm hứng lớn của văn học tạo nên giá trị nội dung của tác phẩm văn học. Đây là nguồn cảm hứng thể hiện giá trị của một tác phẩm văn chương chân chính.
Một thực tế mà chúng ta nhận thấy hiện nay là chất lượng dạy học bộ môn Ngữ văn ở các nhà trường còn hạn chế. Đặc biệt là phần văn học trung đại, nhiều giáo viên ngại dạy và học sinh ngại học vì bộ phận văn học này được coi là rất khó, kiến thức hàn lâm và tài liệu tham khảo thực sự bổ ích cho học sinh và giáo viên không nhiều.
Xuất phát từ những lí do trên, tôi mạnh dạn nghiên cứu và trao đổi chuyên đề “ Cảm hứng nhân đạo trong văn học trung đại”.




PHẦN II: NỘI DUNG
I. Vài nét về bối cảnh lịch sử, xã hội Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX
Lịch sử Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX gắn với sự ra đời, phát triển và suy vong của chế độ phong kiến Việt Nam.
Dân tộc giành được quyền độc lập tự chủ vào cuối thế kỉ X, lập nhiều kì tích trong các cuộc kháng chiến chống xâm lược ( Chống quân Tống thời nhà Lý, chống quân Mông- Nguyên thời Trần, chống quân Minh thời Lê). Chế độ phong kiến Việt Nam nhìn chung đang ở thời kì phát triển đi lên.
Bước sang thế kỉ XVI, chế độ phong kiến Việt Nam đã có những biểu hiện khủng hoảng dẫn đến nội chiến và đất nước bị chia cắt.
Giai đoạn từ thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XIX, đất nước có nhiều biến động dữ dội.Chế độ phong kiến đi từ khủng hoảng đến suy thoái. Bão táp phong trào nông dân khởi nghĩa nổ ra mà đỉnh cao là phong trào nông dân Tây Sơn của người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ đã cùng một lúc lật đổ các tập đoàn phong kiến, đánh tan các cuộc xâm lược của quân Xiêm ở phía Nam, quân Thanh ở phía Bắc.
Phong trào Tây Sơn suy yếu, triều Nguyễn khôi phục chế độ phong kiến chuyên chế và đất nước nằm trước hiểm họa xâm lược của thực dân Pháp.
Giai đoạn nửa cuối thế kỉ XIX,