CHUYÊN ĐỀ CSSK VỊ THÀNH NIÊN

TRƯỜNG THCS MINH TRÍ
Vấn đề :Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên
KHỞI ĐỘNG
Vị thành niên là tuổi yêu cái đẹp, yêu cái mới, thích cái vui, đêm nằm tự hỏi mình yêu ai,làm nghề gì, sống như thế nào?
Bài hát: “Tuổi mộng mơ” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Hiên.
NỘI DUNG CHĂM SÓC SKSS VỊ THÀNH NIÊN
I . Khái niệm vị thành niên (VTN) và những thay đổi tâm sinh lý tuổi dậy thì
II .Tình bạn / tình yêu / tình dục / xâm hại tình dục ở VTN /các bệnh lây qua đường tình dục.
III. Mang thai /nạo phá thai/các biện pháp tránh thai phù hợp với VTN
KHÁI NIỆM VỊ THÀNH NIÊN
VTN là những người trong độ tuổi 10-19 tuổi nghĩa là trong độ tuổi thiếu nhi và trước tuổi trưởng thành(Quy định của tổ chức y tế thế giới)
-Tuổi vị thành niên chia làm ba giai đoạn:

. GĐ đầu tuổi VTN: từ 10-13 tuổi (VTN sớm)
. GĐ sau tuổi VTN: từ 14-16 tuổi (VTN giữa)
. GĐ cuối tuổi VTN:từ 17-19 tuổi (VTN muộn)
ĐẶC ĐIỂM CỦA TUỔI VTN
1-Thay đổi về sinh lý của tuổi dậy thì:

VAI TRề C?A ESTROGEN
Phát triển cơ quan sinh dục nữ
Phát triển các đặc trưng sinh dục nữ
Tham gia v�o chu k� kinh nguyƯt v� qu� tr�nh thai ngh�n
Phát triển các tuyến ống sữa
Phòng ngừa bệnh tim mạch
Cố định Canxi vào xương

2- Những thay đổi về tâm lý:
ĐẶC ĐIỂM CỦA TUỔI VTN
-Vị thành niên là tuổi yêu cái đẹp, yêu cái mới, thích cái vui, đêm nằm tự hỏi mình yêu ai,làm nghề gì, sống như thế nào?

-Các em luôn có xu hướng vươn lên làm người lớn, nhưng còn non trẻ thất thường về tâm lý

-Là tuổi trí tuệ liên tục phát triển, học được nhiều điều , tích luỹ được nhiều kiến thức. Tuy nhiên còn phụ thuộc vào sự nỗ lực và tập trung của các em.

-Các em có tính tự lập ,không muốn phụ vào cha mẹ ,và chịu ảnh hưởng của bạn bè. Luôn có nhu cầu giao tiếp,chuẩn bị bước vào yêu đương (tình yêu khác giới)
“Đừng vẽ đường cho Hươu chạy ”có nên không ?
*Kết quả điều tra cho thấy ở Việt Nam có 18,64 % dân số là VTN trong đó :
-Tỉ lệ VTN có thai và sinh đẻ bằng 5,7% số lượng người mang thai và sinh đẻ chung của cả nước.
-Hàng năm có ít nhất khoảng 300.000 em gái dưới 18 tuỏi mang thai.
- Số tử vong,gặp rủi ro trong quá trình mang thai ở VTN cao.
-Số nhiễm khuẩn đường sinh sản, bệnh truyền nhiễm qua đường sinh dục,HIV/AIDS ngày một tăng.
-Hiện nay VTN nhiều em là đối tượng mại dâm ,hoặc bản thân bị lạm dụng/ xâm hại tình dục.
* Nhà trường,gia đình ,xã hội cần có trách nhiệm giáo dục vấn đề SKSS cho VTN “Thà vẽ đường cho Hươu chạy còn hơn lạc đường ”
TÌNH BẠN /TÌNH YÊU/ TÌNH DỤC .
1- Tình bạn là gì?
-Là một loại tình cảm gắn bó hai hoặc một nhóm người vì hợp nhau về tính tình,giống nhau về sở thích,có chung một quan niệm sống,lý tưởng , ước mơ.
-Tình bạn có vai trò lớn trong cuộc đời mỗi người (có bạn cùng giới ,bạn khác giới,….)
2-Tình yêu tuổi VTN ?
-Là một loại tinh cảm đặc biệt giữa nam và nữ thúc đẩy hai người khác giới đi đến hoà nhập với nhau về tâm hồn,thể xác và cả cuộc đời.
-Tình yêu ở VTN bồng bột không bền chắc,lãng mạn,dễ chểnh mảng học hành.
-Nếu biết tôn trọng giữ gìn “tình yêu đầu”sẽ là một kỉ niệm đẹp trong cuộc đời,trái lại có thể dẫn tới quan hệ tình dục.

TÌNH BẠN /TÌNH YÊU/ TÌNH DỤC .
3- Tình dục là gì?
-Là một nhu cầu tự nhiên của con người (bao gồm các hoạt động tạo cảm xúc,từ nụ hôn,các cử chi âu yếm ,vuốt ve đến những kích thích mạnh mẽ của nam và nữ,mang lại cho nhau khoái cảm.),bắt đầu từ khi bước vào tuổi dậy thì và là bản năng duy trì nòi giống.
4-Tình dục lành mạnh ?
-Là tình dục có sự kiểm soát, được biểu hiện phù hợp với văn hoá và có kiến thức về SKSS.Biết kiềm chế và giữ gìn cho nhau.
5-Tình dục không an toàn ?
-Là tình dục dẫn dến xa đà và mang thai/mắc bệnh, ảnh hưởng lớn đến thể chất, tâm lý tinh thần của VTN.
6-Xâm hại tình dục?
-VTN bị lợi dụng hoặc bị ép buộc quan hệ tinh dục.
CÁC BỆNH LÂY QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC
Giang mai
Lậu
Nấm
Trichomonas
Sùi mào gà
Chlamydia
Herpes
Hạ cam
U hạt sinh dục
HIV/AIDS
TRIỆU CHỨNG
Tiết dịch âm đạo ở nữ, tiết dịch niệu đạo ở nam
Cảm giác căng đau ở bụng dưới
Đau khi giao hợp đau khi thăm khám
Kinh nguyệt có thể đen, rong kinh kéo dài, kèm đau bụng
Có thể ngứa âm hộ, hâu môn, (nam có thể ngứa dấm dứt dọc dương vật)
Có thể đái buót đái dắt, đai khó, đái đau.
Có thê sưng nề âm hộ1 hoặc 2 bên (nam sưng bìu) Có thể có các vết loét, mụn nước, đau rát dễ chảy máu, chảy nước
Có thể có hạch 1 hoạc 2 bên bẹn
Có thể có u nhú, nốt sần tại âm hộ, dương vât,hậu môn
Vô sinh.
Chửa ngoài tử cung.
Ung thư cổ tử cung.
Sảy thai.
Trẻ em sinh ra thiếu cân,mù loà ,đần độn...
Tăng nguy cơ nhiễm HIV gấp 100 lần


NGUY CƠ
Trichomonas
Chlamydia
TÌNH HUỐNG
Lam và Hùng là học sinh THPT,Lam yêu Hùng.Hùng thường ép Lam quan hệ tình dục với lý lẽ “đây là cử chỉ duy nhất để chứng tỏ tình yêu chân thực của lam”
Lam thích cái gọi là quan niệm “hiện đại” này về tình yêu nhưng sợ có thai.
Cô bắt đầu hỏi bạn bè về cách tránh thai ,nhưng không thu được gì thực sự nhất quán và chắc chắn.
Nhân dịp một bác sĩ tình cờ tới thăm bố ,Lam ngập ngừng hỏi bác sĩ một cách mơ hồ …về …như thế nào.Cuối cùng bác sĩ cũng hiểu ra vấn đề nhưng cảm thấy bối rối và sau cùng cũng nói: “ở trường cháu không có bài học về chủ đề này ư?”
Lam đáp “có chứ ạ” ! Nhưng thầy giáo dạy sinh còn quá trẻ,Thầy ấy ngượng khi phải nói đến “vấn đề tế nhi này”
Sau một đêm không ngủ vì lo lắng ,Lam quyết định giãi bày tâm sự với mẹ cô. Nhưng đến lúc cuối cùng ,cô oà lên khóc và bỏ chạy …
Vài tháng sau, cô có thai…
1-Mang thai ở VTN:
Em gái dưới 19 tuổi,quan hệ tình dục (giao hợp) dẫn tới mang thai.
III. Mang thai /nạo phá thai/các biện pháp tránh thai phù hợp với VTN
Phá thai ở tuổi VTN
Tình hình phá thai tuổi VTN trên thế giới:
+ Tại Mỹ 20% số ca phá thai dưới 19 tuổi.
+ Tại Anh phụ nữ trẻ phá thai là 8,3%.
+ Tỷ lệ phá thai dưới 19 tuổi tại Singapore từ 1,8% năm 1970 tăng 9,5% năm 1992.
+ Năm 1982 có 25% ca phá thai tại Thái Lan là tuổi VTN.
+ Hàng năm ít nhất 1/4 số ca phá thai không an toàn là các em gái độ tuổi VTN.
* Nguồn: Abortion Policies. United Nation-NewYork 2002
2-Hậu quả mang thai ở VTN:
Mang thai ở VTN đẻ lại nhiều hậu quả về tình cảm,kinh tế ,xã hội như :
-Khiến cô gái phải nghỉ học ,nghỉ việc ,ngừng các hoạt động. Điều này ảnh hưởng đến cuộc sống hiện tại và tương lai của cô.
-Cô có thể bị gia đình ,và cộng đồng lên án
-Có thể gặp nhiều biến chứng khi sinh nở như:khó sinh, đẻ non, băng huyết sau khi sinh có thể dẫn tới tử vong.
-Nạo phá thai có thể để lại hậu quả vô sinh.

III. Mang thai /nạo phá thai/các biện pháp tránh thai phù hợp với VTN
CÁC BIỆN PHÁP TRÁNH THAI Ở VTN
1-Biện pháp truyền thống (hiệu quả tránh thai không cao) :
-Xuất tinh ngoài âm đạo .
-Tính vòng kinh (Tức là trước và sau ngày rụng trứng 5 ngày là thời điểm dễ dàng cho thụ thai. Và ngoài thời gian này là những ngày tương đối an toàn trong một vòng kinh )
2-Biện pháp hiện đại (có hiệu quả tránh thai rất cao ):
-Dùng bao cao su đúng cách
-Dùng thuốc tránh thai (như NEW CHOICE ) đều đặn hàng ngày.
-Uống viên tránh thai khẩn cấp (sau giao hợp )
TỔNG KẾT VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM
*Để phù hợp với quan niệm sống của người phương đông, và để phòng tránh được của các bệnh lây qua đường tình dục,HIV/AIDS và tránh hậu qủa của việc mang thai ngoài ý muốn VTN chưa nên quan hệ tình dục.
*Vì ở tuổi này các em chưa thật sự hoàn chỉnh về cơ thể, chưa trưởng thành về tâm lý ,chưa đủ điều kiện ,kinh nghiệm và kĩ năng sống.
*Mỗi em hãy tận dụng thời gian để học tập ,vui chơi lành mạnh,rèn luyện sức khoẻ để có được tương lai tốt đẹp cho mình và cho đất nước.