Chuyen de

ĐẶT VẤN ĐỀ :
Chất lượng ngôn ngữ của Học sinh đóng vai trò chủ yếu trong nhịp điệu tiến hành bài học, hiệu quả trrong việc học tập. Các bước tiến hành bài học phụ thuộc rất đáng kể vào chất lượng các câu trả lời của Học sinh, vào việc thành thạo hay không thành thạo trong việc trình bày kiến thức và những phán đoán của các em một cách gọn gàng nhưng đầy đủ và cặn kẽ. Việc theo dõi về thời gian của nhiều tiết học cho thấy rằng hết phân nữa lượng thời gian mà Giáo viên dành cho việc kiểm tra miệng bị mất vì Học sinh không có kĩ năng xây dựng các câu trả lời, thậm chí cả khi không phải do các em không hiểu tài liệu.

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ :
1. Lí luận chung
Thông thường, đối với những câu hỏi khái quát (nêu nhận xét chung, áp dụng định luật vào giải quyết vấn đề thực tế, giải thích hiện tượng,…), Học sinh xây dựng các câu trả lởi dưới hình thức mà Giáo viên dùng để giải thích tài liệu khi lên lớp hay là Học sinh đọc lại, kể lại các hiện tượng như sách giáo khoa đã trình bày, mà thiếu vận dụng linh hoạt các thuật ngữ khoa học. Nhưng khi trả lời như thế, trước mắt Học sinh không xuất hiện vấn đề dạy học, nội dung chính mà Học sinh cần hướng tới và ghi nhớ. Do đó buộc lòng Giáo viên phải tham gia giải quyết kịp thời tránh lòng vòng, thừa ý, trong các câu trả lời của Học sinh.
( Ví dụ: trong bài ”Dòng điện- Nguồn điện” – Vật lí 7.
Khi trả lời câu hỏi tổng quát: “ Em hãy nêu tác dụng và đặc điểm chung của các nguổn điện ”. Các em Học sinh thường trả lời: ” Nguổn điện để thắp sáng bóng đèn” , hay là “ Nguồn điện giúp quạt điện và các thiết bị điện hoạt động”,…và khi trả lời về đặc điểm của các nguồn điện, các em thường phát biểu “Các nguồn điện có chung đặc điểm là đều có thể phát điện hay “ Các nguồn điện có chung đặc điểm là đều giúp cho các thiết bị điện hoạt động “…
Qua ví dụ trên ta thấy rằng, các em phát biểu không sai nhưng chưa giải quyết đúng vấn đề được đặt ra, chỉ là nêu một vài tác dụng của nguồn điện mà các em đã biết trong thực tế và sách giáo khoa. Trong câu trả lời của các em là một vài nhận xét riêng lẽ các hiện tượng, thiếu logic trình bày. Khi đó Giáo viên phải đề ra các câu hỏi bổ sung, chỉ ra sai lầm của Học sinh và tốn thời gian lần nữa chỉ vào giải quyết một vấn đề.
(Ví dụ: Giáo viên có thể giải thích : ” các em chỉ vừa nêu công dụng cụ thể của một vài nguồn điện. Câu hỏi yêu cầu ta nêu tác dụng chung và đặc điểm chung của tất cả các nguồn điện ”,………….
Việc học sinh không có kỹ năng, kỹ xảo trả lời các câu hỏi một cách nhanh chóng, rõ ràng và chính xác làm cản trở việc học sinh tham gia trong quá trình đàm thoại, kìm hãm sự phát triển tích cực trong học tập.
Tình trạng này buộc Giáo viên phải chú ý đến việc dạy Học sinh xây dựng các câu trả lời và phát triển khả năng diễn đạt bằng lời của Học sinh. Trong khi những phàn nàn, nhận xét về chất lượng câu trả lời của Giáo viên đối với Học sinh không có tác dụng giải quyết tình trạng trên.

2. Gợi ý giải pháp
Vấn đề là khi chuẩn bị cho bài học Vật Lí hằng ngày, nếu không có sự chú trọng đến việc hướng dẫn về cách xây dựng câu trả lời, định hướng kiến thức cần đạt tới, thì Học sinh sẽ chuẩn bị câu trả lời trong bài học như kinh nghiệm đã có mà các em cho là cần thiết, thông thường chỉ là học thuộc ghi nhớ, lập lại sách giáo khoa. Điều đó có nghĩa là phải dạy cho Học sinh cách xây dựng một câu trả lời ngay từ đầu và phải thường xuyên nhắc lại khi cần thiết và vận dụng chúng. Mặt khác, việc giữ bí mật các câu hỏi sẽ nêu ra trong thời gian kiểm tra miệng chưa chắc đúng hoàn toàn, có thể điều đó làm cho Học sinh mất phương hướng trong việc chuẩn bị , chuẩn bị tràn lan và thiếu tập trung. Hay trong thời gian củng cố kiến thức bài học, việc cùng nhau suy nghĩ, thảo luận, thống nhất tìm ra cách trả lời câu hỏi như thế nào là việc rất hữu ích cho cả quá trình học tập, đánh giá và tự đánh giá. Muốn thế, cần thống nhất và đề ra yêu cầu thống nhất cho các câu trả lời, có thể là các mẫu mà Học sinh cần tham khảo và hướng vào.
Trước hết cần hướng dẫn Học sinh có hệ thống, phân biệt và chọn lọc trong khối tài liệu vật lí và kinh nghiệm sống muôn hình muôn vẻ đâu là ý chính,