CÂU HỎI ÔN TẬP HSG TỈNH

CÂU HỎI ÔN TẬP
PHẦN CHUYÊN ĐỀ 2 THƠ HIỆN ĐẠI VIỆT NAM SAU CMT8 –TKXX

Câu 1 (2,0 điểm).
Viết một đoạn văn ngắn, nêu cảm nhận của em về những câu thơ sau trong bài thơ Con cò của Chế Lan Viên:
Lên rừng xuống bể,
Cò sẽ tìm con,
Cò mãi yêu con.
Con dù lớn vẫn là con của mẹ,
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.
( Ngữ văn 9, tập hai, NXB Giáo dục, 2005, trang 46)
Hướng dẫn trả lời:
a. Yêu cầu: Biết trình bày đoạn văn theo yêu cầu, có mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn; các câu liên kết chặt chẽ và đảm bảo các ý cơ bản sau:
- Đoạn thơ sử dụng sáng tạo biện pháp tu từ ẩn dụ: “Cò”- ẩn dụ cho người mẹ, tình mẹ. Hình ảnh con cò tảo tần, chịu thương chịu khó trong ca dao được tác giả nhấn mạnh ở ý nghĩa biểu tượng cho tấm lòng yêu thương con của người mẹ; mẹ lúc nào cũng ở bên con cho đến suốt cuộc đời. Phép ẩn dụ đã ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng. Nét độc đáo trong cách sử dụng biện pháp tu từ của tác giả là hình ảnh ẩn dụ vừa dân dã, mộc mạc, mang âm hưởng ca dao; vừa mang tính biểu tượng, đậm chất triết lí, suy tưởng.
- Lời dặn của "cò" giản dị mộc mạc mà hàm nghĩa sâu xa. Dưới hình thức thơ tự do, nhà thơ như dựng lên cả một bầu trời yêu thương bao la mà đặc điểm của nó là không gian và thời gian không giới hạn: Lên rừng - xuống bể - hai chiều không gian gợi ấn tượng về những khó khăn của cuộc đời. Từ không gian xác định (rừng, bể), không gian ngày càng rộng dần thêm đến một không gian tâm tưởng (đi hết đời) vừa bao la vừa sâu thẳm như chính lời ru cất lên từ trái tim của mẹ.
Tấm lòng người mẹ vượt ra ngoài mọi khoảng cách không gian, thời gian. Đó là quy luật bất biến và vĩnh hằng của mọi tấm lòng người mẹ trên đời mà nhà thơ đã khái quát, đúc kết trong câu thơ đậm chất suy tưởng và triết lí.

Câu 2 (10,0 điểm)
“ ...Thơ là chiều sâu, là sự chắt lọc, kết tinh” (Nguyễn Văn Hạnh)
Hãy làm sáng tỏ ý kiến trên bằng việc phân tích đoạn thơ trong bài Con cò của Chế Lan Viên:
“...Dù ở gần con
Dù ở xa con,
Lên rừng xuống bể,
Cò sẽ tìm con,
Cò mãi yêu con.
Con dù lớn vẫn là con của mẹ,
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.
À ơi !
Một con cò thôi,
Con cò mẹ hát

Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi.
Ngủ đi ! Ngủ đi !
Cho cánh cò, cánh vạc,
Cho cả sắc trời
Đến hát
Quanh nôi.”
(SGK Ngữ văn 9, tập hai, NXB Giáo dục 2005)



Hướng dẫn trả lời:
A. Yêu cầu cần đạt
Bài làm của học sinh cần đảm bảo những yêu cầu sau:
* Yêu cầu về kỹ năng:
Biết làm bài nghị luận văn học về một vấn đề trong tác phẩm thơ; Thao tác tổng hợp tốt, bố cục rõ ràng chặt chẽ; Hành văn trôi chảy, mạch lạc, có cảm xúc; Chữ viết rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp…
* Yêu cầu về kiến thức:
Trên cơ sở hiểu chắc chắn về tác giả, tác phẩm và giá trị nội dung, nghệ thuật, học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng bài viết cần đáp ứng các yêu cầu sau:
1. Giải thích ngắn gọn ý kiến:
- Ý kiến đề cập đến đặc điểm của thơ trữ tình: Thơ là chiều sâu, là sự chắt lọc, kết tinh: Chiều sâu của tâm hồn con người; Sự chắt lọc ngôn ngữ, hình ảnh sự kết tinh tình cảm, cảm xúc…mang tính khái quát cao.
- Nhờ thế tiếng nói của cái tôi trữ tình có thể động chạm đến tâm tư, tình cảm, của con người và trở thành tiếng nói thầm kín của con người.
2. Phân tích đoạn thơ để làm rõ nhận định:
- Giới thiệu khái quát về bài thơ Con cò, vị trí và nội dung đoạn trích.
- Đoạn thơ của Chế Lan Viên đã khái quát lên tình mẫu tử thiêng liêng, cao đẹp, thẫm đẫm triết lí song cũng giản dị, gần gũi, thân thuộc với mọi người.
+ Từ lúc còn nhỏ đến khi lớn khôn trưởng thành bất chấp thời gian, khoảng cách mẹ