Cảm nhận về bài thơ "Tiểu đội xe không kính"

Caím nháûn cuía em vãö chán dung ngæåìi lênh laïi xe trong “ Baìi thå tiãøu âäüi xe khäng kênh” cuía Phaûm Tiãún Duáût

Phaûm Tiãún Duáût laì nhaì thå näøi lãn tæì phong traìo chäúng Myî cæïu næåïc. Nàm 1964, täút nghiãûp khoa Vàn træåìng Âaûi hoüc Sæ phaûm Haì Näüi I. Äng vaìo bäü âäüi vaì xung phong vaìo tuyãún læía khu Bäún.
Tæìng laì lênh laïi xe nãn äng coï nhæîng baìi thå viãút ráút hay vãö binh chuíng naìy. “ì Tiãøu âäüi xe khäng kênh” laì mäüt baìi thå tiãu biãøu.
Baìi thå laì khuïc haït ca ngåüi nhæîng ngæåìi lênh laïi xe âaî âaî væåüt lãn hiãûn thæûc dæî däüi, aïc liãût cuía khoïi læía chiãún tranh thåìi chäúng Myî âãø hoaìn thaình nhiãûm vuû.
Baìi thå âaî xáy dæûng mäüt hçnh tæåüng âäüc âaïo âoï laì nhæîng chiãúc xe, noïi cho âuïng laì caí mäüt tiãøu âäüi xe khäng coï kênh chàõn gioï, chàõn buûi bàng bàng ra tráûn. Maì âäüc âaïo tháût, vç chè gàûp åí Viãût Nam, åí nhæîng chiãún sé laïi xe quán sæû thåìi chäúng Myî. Coï thãø noïi “cháút” âäüc âaïo naìy âæåüc lãn men tæì chiãún træåìng aïc liãût:
“Khäng coï kênh khäng phaíi vç xe khäng coï kênh
Bom giáût, bom rung kênh våî âi räöi”
Nguyãn nhán xe khäng kênh laì váûy. Âáúy laì mäüi hiãûn thæûc tráön truûi maì taïc giaí khäng thãø hæ cáúu.
Bãn caûnh hiãûn thæûc tráön truûi âáúy laì hçnh aính ngæåìi lênh laïi xe hiãûn lãn ráút âeûp. Cæï tæåíng våïi hiãûn thæûc dæî däüi, aïc liãût, tråï trãu áúy, ngæåìi lênh laïi xe phaíi boï tay, thãú nhæng váùn näøi lãn våïi tæ thãú:
“Ung dung buäöng laïi ta ngäöi
Nhçn âáút, nhçn tråìi, nhçn thàóng.”
Nghéa laì xe cæï âi. Khäng nhæîng ung dung maì ngæåìi lênh laïi xe coìn toí ra ráút chuí âäüng, hiãn ngang væåüt lãn táút caí.
Noïi âãún ngæåìi laïi xe laì noïi âãún con màõt, noïi âãún caïi nhçn. Tä âáûm caïi nhçn cuía ngæåìi laïi xe, chè trong mäüt doìng thå, taïc giaí âaî sæí duûng 3 láön tæì “nhçn” (âiãûp tæì). Nhçn tråìi laì âãø phaït hiãûn maïy bay hay phaïo saïng vãö ban âãm. Nhçn thàóng laì caïi nhçn nghãö nghiãûp, hiãn ngang. Vaì cuîng tæì ca - bin khäng kênh, qua caïi nhçn âaî taûo nãn nhæîng áún tæåüng, caím giaïc ráút sinh âäüng, cuû thãø âäúi våïi ngæåìi laïi xe:
“Nhçn tháúy gioï vaìo xoa màõt âàõng
Nhçn tháúy con âæåìng chaûy thàóng vaìo tim
Tháúy sao tråìi vaì âäüt ngäüt caïnh chim
Nhæ sa, nhæ uìa vaìo buäöng laïi”
Nhæîng caím giaïc naìy, duì mang yï nghéa taí thæûc hay tæåüng træng, âãöu thãø hiãûn caïi thãú ung dung tinh tháön væåüt lãn cuía ngæåìi laïi xe.
Hai khäø thå tiãúp, hçnh aính ngæåìi laïi xe âæåüc tä âáûm. Caïi taìi cuía Phaûm Tiãún Duáût trong khäø thå naìy laì cæï hai cáu âáöu noïi vãö hiãûn thæûc nghiãût ngaî phaíi cháúp nháûn thç hai cáu sau noïi lãn tinh tháön væåüt lãn hoaìn caính âãø chiãún thàõng hoaìn caính cuía ngæåìi laïi xe trong thåìi gian chiãún tranh aïc liãût.
Xe khäng kênh nãn “buûi phun toïc tràõng nhæ ngæåìi giaì” laì leî âæång nhiãn, xe khäng coï kênh nãn “æåït aïo, mæa tuän, mæa xäúi nhæ ngoaìi tråìi” laì leî táút nhiãn.
Nhæîng cuûm tæì “æì thç coï buûi”, “æì thç æåït aïo” chæïng toí hoü khäng nhæîng âaî yï thæïc âæåüc maì coìn ráút quen våïi nhæîng gian khäø âoï.
Chênh vç thãú:
“Chæa cáön læía, phç pheìo chám âiãúu thuäúc
Nhçn nhau màût láúm cæåìi ha ha”
Vaì cao hån:
”Chæa cáön thay laïi tràm cáy säú næîa
Mæa ngæìng, gioï luìa mau khä thäi.”
Âáy laì nhæîng cáu thå âáûm cháút ngæåìi lênh, noïi ráút âuïng tinh tháön vaì cuäüc säúng cuía ngæåìi lênh Caïc âäüng taïc “phç pheìo chám âiãúu thuäúc” tuy coï vuûng vãö nhæng sao âaïng yãu thãú?. Caïi cæåìi “ha ha” nåí ra trãn khuän màût láúm lem cuía moüi ngæåìi sao maì raûng ngåìi âãún thãú? Båíi váûy, âoüc nhæîng cáu thå naìy giuïp ta hiãøu âæåüc pháön naìo cuäüc säúng cuía ngæåìi lênh ngoaìi chiãún træåìng nhæîng nàm thaïng âaïnh Myî. Âoï laì cuäüc säúng gian khäø trong bom âaûn aïc liãût nhæng traìn âáöy tinh tháön laûc quan, yãu âåìi vaì tinh tháön hoaìn thaình nhiãûm vuû cao.
Hai khäø thå tiãúp noïi vãö caính sinh hoaût vaì sæû hoüp màût sau nhæîng chuyãún váûn taíi trãn nhæîng chàûng “âæåìng âi tåïi”. Váùn nhæîng cáu thå coï gioüng âiãûu riãng, âáûm cháút vàn xuäi ráút riãng cuía Phaûm Tiãún Duáût âaî thãø hiãûn âæåüc tçnh âäöng chê, âäöng âäüi trong khaïng chiãún. ÅÍ hai khäø thå naìy, taïc giaí váùn tä âáûm caïi hçnh tæåüng thå “xe khäng kênh”, nhæng laûi coï caïch noïi khaïc ráút lênh:
“Gàûp baûn beì suäút doüc âæåìng âi tåïi
Bàõt tay qua cæía kênh våî räöi”
Khäø thå cuäúi cuìng, kãút thuïc baìi thå, taïc giaí muäún noïi våïi chuïng ta