Cách sử dụng bàn tính Soroban (Cộng Trừ)

HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG BÀN TÍNH SOROBAN







HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG BÀN TÍNH SOROBAN
Dưới đây là cách sử dụng chiếc bàn tính Soroban của Nhật
Bản (loại bàn tính có cấu tạo 1 hạt ở hàng trên và 4 hạt ở hàng dưới). Tôi yêu Soroban Nhật Bản vì đó là loại hình bàn tính mà tôi thường dùng. Việc sưu tầm bàn tính đã trở thành niềm đam mê của tôi. Nhiều cái được làm thủ công rất cẩn thận và nhìn thật đẹp mắt, đặc biệt là những cái đã có từ lâu đời.

Một vài chiếc trong bộ sưu tập của tôi có cả chữ ký của người đã làm ra nó. Có vẻ như họ rất trân trọng sản phẩm thủ công này. Tôi yêu cái cách họ sáng tạo và cảm nhận về những chiếc bàn tính ấy.
HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG BÀN TÍNH SOROBAN



Người Trung Quốc có phiên bản bàn tính riêng của họ với cấu tạo 2 hạt ở hàng trên và 5 hạt ở hàng dưới, gọi là Suanpan. Soroban và Suanpan chỉ khác nhau một chút về cấu tạo, còn cách sử dụng và lợi ích mà chúng mang lại thì hầu như là giống nhau.

Bàn tính Soroban (Nhật Bản)


Hàng trên: 1 hạt tương đương 5 đơn vị

Xà giữa

Hàng dưới 4 hạt, mỗi hạt tương đương 1 đơn vị

A B C D E F G H I J K L

Hàng thập phân Hàng đơn vị
Hàng chục Hàng trăm


Hàng triệu
Hàng nghìn

(Hình.1)




Bàn tính Soroban được cấu tạo bởi khung và các cột dọc gồm các hạt có thể di chuyển lên xuống trên đó. Chia bàn




tính thành hai phần trên và dưới là một thanh ngang gọi là xà giữa.
Hạt bàn tính
Chiếc bàn tính Soroban hiện đại có 1 hạt nằm phía trên xà giữa và 4 hạt nằm dưới xà giữa. Hạt phía trên có giá trị là 5 (đơn vị, chục, trăm, nghìn, vv…). Mỗi hạt phía dưới có giá trị là 1 (đơn vị, chục, trăm, nghìn, vv…)
Dọc theo chiều dài của xà giữa, bạn có thể nhận thấy cứ cách 3 cột thì lại có 1 dấu chấm. Dấu chấm đó được gọi là điểm đơn vị. Bạn có thể bắt đầu phép tính với bất kỳ cột nào có điểm đơn vị ở trên. Các dấu chấm ấy cũng có chức năng như dấu phân chia hàng nghìn, hàng triệu, hàng tỉ,
…Ví dụ như trong ảnh 1, nếu coi cột I là cột đơn vị, thì cột F sẽ là hàng nghìn và cột C sẽ là hàng triệu.
Thiết lập số trên bàn tính Soroban
Chỉ dùng ngón cái và ngón trỏ để thiết lập số trên bàn tính. Ngón cái đẩy các hạt phía dưới tiến về phía xà giữa. Ngón trỏ làm tất cả những phần việc còn lại như gạt hạt phía trên xuống phía xà giữa, đẩy hạt đó về vị trí cũ hoặc gạt các hạt phía dưới về vị trí ban đầu.




/


Hình.2: Ngón cái đẩy các hạt phía dưới lên

Hình 3: Ngón chỏ gạt các hạt phía dưới xuống

Hình 4: Ngón chỏ gạt hạt phía trên xuống




/

Hình 5: Ngón chỏ đẩy hạt phía trên lên




Khi thiết lập số trên bàn tính, ta đẩy và gạt các hạt bàn tính để chúng chạm vào xà giữa.
Đẩy 1 hạt phía dưới lên để nó chạm vào xà giữa thì cột bàn tính đó thể hiện giá trị là 1.
Khi 3 hạt phía dưới chạm vào xà giữa thì cột đó có giá trị là 3.
Để thiết lập giá trị là 5 thì đẩy hết các hạt phía dưới ra xa xà giữa và gạt hạt phía trên xuống chạm vào xà.
Gạt cùng lúc 2 hạt phía dưới và 1 hạt phía trên chạm vào xà giữa thì cột đó có giá trị là 7.
Trong Hình 6, từ trái sang phải, mỗi cột thể hiện giá trị là 1, 3, 5, 7 và 9. Nếu coi cột F là hàng đơn vị, thì chiếc bàn tính
HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG BÀN TÍNH SOROBAN

nằm bên tay phải thể hiện giá trị là 42.386 ở các cột B, C, D, E và F.

42386
Hình 6
Xóa dữ liệu trên bàn tính
Trước khi thực hiện phép tính, bạn phải xóa hết dữ liệu trên bàn tính, tức là đưa bàn tính về giá trị 0. Đầu tiên bạn hãy dựng thẳng đứng bàn tính để tất cả các hạt trôi xuống phía dưới. Sau đó đặt bàn tính nằm xuống mặt phẳng trước mặt, dùng ngón trỏ của tay phải để đẩy các hạt phía trên xà giữa ra xa xà giữa