Các hình thức truyền nhiệt

Giáo viên thực hiện: Đặng Thị Kim Dung
Trường THCS Nguyễn Trực-TT Kim Bài
KIỂM TRA BÀI CŨ
?
Nhiệt năng là gì? Có mấy cách làm biến đổi nhiệt năng của một vật? Lấy ví dụ mỗi cách?
Trả lời :
* Nhiệt năng của một vật là tổng động năng của các phân tử cấu tạo nên vật .
* Nhiệt năng của một vật có thể thay đổi bằng hai cách: Thực hiện công hoặc truyền nhiệt .
Dụng cụ :
Giá thí nghiệm
Thanh đồng AB
Các đinh ghim được gắn bằng sáp tại các vị trí a, b, c, d, e
Đèn cồn
Thí nghiệm 1
Dụng cụ thí nghiệm?
I . DẪN NHIỆT
1. Thí nghiệm
Play
a
b
c
d
e
B
A
Tiến hành thí nghiệm:
Close
B
b
c
d
e
A
a
1. Thí nghiệm.
Các đinh ghim rơi xuống chứng tỏ điều gì
Các em hãy dựa vào sự rơi xuông của các đinh ghim mô tả sự truyền nhiệt năng trong thanh đồng AB
Close
B
b
c
d
e
A
a
1. Thí nghiệm.
Dụng cụ :
+ Giá thí nghiệm.
+ Ba thanh: Đồng, nhôm,
thuỷ tinh.
+ Các đinh ghim được gắn bằng sáp
+ Đèn cồn.
Dụng cụ thí nghiệm?
Thí nghiệm 2
Hình 22.2
Đồng
Nhôm
Thuỷ tinh
Hình 22.2
Tiến hành thí nghiệm:
Play
Thí nghiệm 3
-Dụng cụ: Một ống nghiệm đựng nước, đáy có một cục sáp, đèn cồn .
Tiến hành thí nghiệm như thế nào ?
Hình 22.3
Play
thí nghiệm về sự dẫn nhiệt của chất lỏng
Hình 22.3
Close
thí nghiệm về sự dẫn nhiệt của chất lỏng
Khi nước ở phần trên của ống nghiệm sôi thì cục sáp ở đáy của ống nghiệm có bị nóng chảy không? Từ đó có thể rút ra nhận xét gì về tính dẫn nhiệt của chất lỏng?
Trả lời: Khi nước ở phần trên của ống nghiệm bắt đầu sôi thì cục sáp ở đáy ống nghiệm không nóng chảy, chứng tỏ chất lỏng dẫn nhiệt kém.
Tiến hành thí nghiệm?
-Thí nghiệm 4
- Dụng cụ: Một ống nghiệm có không khí, nút cao su có gắn cục sáp, đèn cồn.
Play
Hình 22.4
thí nghiệm về sự dẫn nhiệt của chất khí
Khi đáy ống nghiệm đã nóng thì miếng sáp gắn ở nút ống nghiệm có bị nóng chảy không?Từ đó có thể rút ra nhận xét gì về tính dẫn nhiệt của chất khí?
2. Kết luận
Dẫn nhiệt là sự truyền nhiệt năng từ phần này sang phần khác của một vật hoặc từ vật này sang vật khác.
Trong các chất dẫn nhiệt thì chất rắn dẫn nhiệt tốt và tốt nhất là kim loại
Chất lỏng và chất khí dẫn nhiệt kém
Play
Hình 23.1
Miếng sáp
Nước đã truyền nhiệt bằng cách nào ?
1. Thí nghiệm (SGK/Tr 80)
Play
Nhiệt kế
Thuốc tím
Hình 23.2
Các bước tiến hành.
Ghi nhiệt độ của nước trước và sau thí nghiệm.
Đặt gói đựng hạt thuốc tím vào cốc
Dùng đèn cồn đun nóng cốc nước ở phía có đặt thuốc tím.
Quan sát hiện tượng xảy ra và thảo luận trả lời câu hỏi c1, c2, c3.
II: Đối lưu
1. Thí nghiệm (SGK/Tr 80)
Play
Nhiệt kế
Thuốc tím
Hình 23.2
1. Thí nghiệm (SGK/Tr 80)
Play
Nhiệt kế
Thuốc tím
Hình 23.2
Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống hay di chuyển hỗn độn theo mọi phương ?
Trả lời: Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên, rồi từ trên xuống.
1. Thí nghiệm (SGK/Tr 80)
Play
Nhiệt kế
Thuốc tím
Hình 23.2
Trả lời : Lớp nước ở dưới nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó trở nên nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng nổi lên còn lớp nước lạnh chìm xuống tạo thành dòng đối lưu.
Tại sao lớp nước ở dưới được đun nóng lại đi lên phía trên, còn lớp nước lạnh ở phía trên lại đi xuống dưới ?
Play
Nhiệt kế
Thuốc tím
Hình 23.2
Trả lời: Nhờ nhiệt kế.
Tại sao biết được nước trong cốc đã nóng lên ?
Play
Hình 23.3
Hương
Bìa
Nến
Trong thí nghiệm khi đốt nến và hương ta thấy dòng khói hương đi từ trên xuống vòng qua khe hở giữa miếng bìa ngăn và đáy cốc rồi đi lên phía ngọn nến H·y gi¶i thÝch hiÖn t­îng trªn?
Trả lời: Khi đốt nến, không khí ở quanh ngọn nến nóng lên, nở ra, di chuyển lên trên. Dòng không khí lạnh ở bên kia tấm bìa di chuyển xuống dưới vòng qua khe hở sang phía ngọn nến rồi đi lên.
Kết luận
- §èi l­u lµ sù truyÒn nhiÖt b»ng c¸c dßng chÊt láng hoÆc chÊt khÝ.
- §èi l­u lµ h×nh thøc truyÒn nhiÖt chñ yÕu cña chÊt láng vµ chÊt khÝ.
Play
A
B
1. Thí nghiệm
Đèn cồn
Không khí
Bình tròn
Tấm gỗ
Hình 23.4
III: BỨC XẠ NHIỆT.
Play
A
B
1. Thí nghiệm
Đèn cồn
Không khí
Bình tròn
Hình 23.4
Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ điều gì?
Trả lời: Không khí trong bình đã nóng lên và nở ra.
Play
A
B
1. Thí nghiệm
Đèn cồn
Không khí
Bình tròn
Hình 23.4
Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ điều gì? Miếng gỗ đã có tác dụng gì?
Trả lời. Không khí trong bình đã lạnh đi. Miếng gỗ đã ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình. Điều này chứng tỏ nhiệt được truyền từ đèn đến bình theo đường thẳng.
Play
A
B
1. Thí nghiệm
Đèn cồn
Không khí
Bình tròn
Hình 23.4
Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình có phải là dẫn nhiệt và đối lưu không? Tại sao ?
Trả lời : Không phải là dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kém. Cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo đường thẳng.
- Bøc x¹ nhiÖt lµ sù truyÒn nhiÖt b»ng c¸c tia nhiÖt ®i th¼ng.
- Bøc x¹ nhiÖt cã thÓ x¶y ra c¶ ë trong ch©n kh«ng.
Kết luận
IV . VẬN DỤNG
Tại sao nồi, xoong thường làm bằng kim loại, còn bát đĩa thường làm bằng sứ ?
Vì kim loại dẫn nhiệt tốt nên khi nấu thì thức ăn nhanh chín, còn sứ dẫn nhiệt kém nên khi đựng thức ăn ta cầm tay vào không bị nóng và thức ăn lâu nguội
Tại sao về mùa đông mặc nhiều áo mỏng ấm hơn một áo dày ?
* Trả lời :
Vì tạo ra nhiều lớp không khí ở giữa các lớp áo mỏng, mà không khí thì dẫn nhiệt kém nên hạn chế truyền nhiệt từ cơ thể ra ngoài môi trường
Về mùa nào chim hay đứng xù lông ? Tại sao ?
* Trả lời : Mùa đông.
Để tạo ra các lớp không khí dẫn nhiệt kém giữa các lông chim .
Tại sao trong những ngày rét sờ vào kim loại ta thấy lạnh, còn trong những ngày nắng sờ vào kim loại ta thấy nóng ?
Tại sao trong những ngày rét sờ vào kim loại ta thấy lạnh, còn trong những ngày nắng sờ vào kim loại ta thấy nóng ?
Trong nh?ng ng�y r�t s? v�o kim lo?i ta th?y l?nh, cịn trong nh?ng ng�y n?ng s? v�o kim lo?i ta th?y nĩng vì kim lo?i d?n nhi?t t?t. Nh?ng ng�y r�t nhi?t d? b�n ngồi th?p hon nhi?t d? co th? n�n khi s? v�o kim lo?i, nhi?t t? co th? truy?n v�o kim lo?i v� ph�n t�n trong kim lo?i nhanh n�n ta c?m th?y l?nh, ngu?c l?i, nh?ng ng�y nĩng nhi?t d? b�n ngồi cao hon nhi?t d? co th? n�n nhi?t t? kim lo?i truy?n v�o co th? nhanh n�n ta c?m gi�c l?nh.
Tại sao trong TN ở hình 23.4 bình chứa không khí lại được phủ muội đèn?
Để tăng khả năng hấp thụ tia nhiệt
Tại sao về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen?
Để giảm sự hấp thụ các tia nhiệt
Dẫn nhiệt
Đối lưu
Bức xạ nhiệt
Hãy chọn từ thích hợp cho các ô trống ở bảng 23.1
Đối lưu
Bảng 23.1
ghi nhớ
Nhiệt năng có thể truyền từ phần này sang phần khác của một vật hoặc từ vật này sang vật khác bằng hình thức dẫn nhiệt, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất rắn
Đối lưu là sù truyÒn nhiÖt b»ng c¸c dßng chÊt láng hoÆc chÊt khÝ, ®ã lµ h×nh thøc truyÒn nhiÖt chñ yÕu cña chÊt láng vµ chÊt khÝ.
Bøc x¹ nhiÖt lµ sù truyÒn nhiÖt b»ng c¸c tia nhiÖt ®i th¼ng. Bøc x¹ nhiÖt cã thÓ x¶y ra c¶ ë trong ch©n kh«ng
Củng cố bài học
Câu 1 : Trong các cách sắp xếp vật liệu dẫn nhiệt từ tốt hơn đến kém hơn sau đây cách nào là đúng ?
a) Đồng, nước, thủy ngân, không khí

c) Thủy ngân, đồng, nước, không khí
d) Không khí, nước, thủy ngân, đồng
b) Đồng, thủy ngân, nước, không khí
b) Đồng, thủy ngân, nước, không khí
Củng cố bài học
Câu 2 : Trong sự dẫn nhiệt, nhiệt được truyền từ vật nào sang vật nào ? Hãy chọn câu trả lời đúng .
a) Từ vật có nhiệt năng lớn hơn sang vật có nhiệt năng nhỏ hơn
b) Từ vật có khối lượng lớn hơn sang vật có khối lượng nhỏ hơn


d) Cả 3 câu trả lời trên đều đúng
c) Từ vật có nhiệt độ cao hơn sang vật có nhiệt độ thấp hơn
c) Từ vật có nhiệt độ cao hơn sang vật có nhiệt độ thấp hơn
Câu 3. Đun nước bằng ấm nhôm và bằng ấm đất trên cùng một bếp lửa thì nước trong ấm nào sẽ mau sôi hơn? Giải thích?
Đun nước bằng ấm nhôm và bằng ấm đất trên cùng một bếp lửa thì nước trong ấm nhôm sẽ mau sôi hơn vì nhôm là kim loại nên dẫn nhiệt tốt hơn đất.
Củng cố bài học
Chỉ ở chất lỏng C. Chỉ ở chất lỏng và chất khí
B. Chỉ ở chất khí D. ở các chất lỏng, chất khí và chất rắn
Câu4
Dối lưu là sự truyền nhiệt xảy ra trong chất nào?
A. Đối lưu C. Đối lưu và bức xạ nhiệt
B. Bức xạ nhiệt D. Bức xạ nhiệt và dẫn nhiệt
Câu 5
Hai vật trong chân không tiếp xúc nhau, truyền nhiệt cho nhau chủ yếu bằng hình thức :
1 cách C. 3 cách
B. 2 cách D. 4 cách
Câu 6
Có bao nhiêu cách truyền nhiệt giữa các vật?
Hãy chọn câu trả lời đúng
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT ???
 Những ứng dụng về sự dẫn nhiệt trong đời sống và kỹ thuật :
* Ống xả (ống pô) xe máy bằng kim loại nên dẫn nhiệt tốt, đề phòng bị bỏng khi vô ý tiếp xúc
 Những ứng dụng về sự dẫn nhiệt trong đời sống và kỹ thuật :
* Các trần nhà (La-phông) sử dụng bằng các vật liệu dẫn nhiệt kém như: xốp, ván ép, tấm nhựa rỗng... để chống nóng.
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT ???
- Nếu coi khả năng dẫn nhiệt của không khí là 1 thì khả năng dẫn nhiệt của một số chất có giá trị như sau:
- Kết luận : Nói chung khả năng dẫn nhiệt của chất rắn tốt hơn của chất lỏng, của chất lỏng tốt hơn của chất khí.
Hình 23.6
Các em học thuộc phần ghi nhớ .
Đọc phần có thể em chưa biết
Làm bài tập 22.1 đến 22.15 và 23.1 đến 23.18
Chuẩn bị bài 24 : CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG