Cac chuyen de vat li 8 cho HSG

Phần một :đặt vấn đề
I/ LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Vật lí học là cơ sở của nhiều ngành kĩ thuật quan trọng. Sự phát triển của khoa học Vật lí gắn bó chặt chẽ và có tác động qua lại trực tiếp với sự tiến bộ của khoa học kĩ thuật. Vì vậy những hiểu biết và nhận thức vật lí có giá trị to lớn trong đời sống và sản xuất, đặc biệt là trong công cuộc công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.
Môn Vật lí có vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo của trường THCS. Chương trình Vật lí THCS có nhiệm vụ cung cấp cho học sinh một hệ thống kiến thức Vật lí cơ bản ở trình độ PTCS, bước đầu hình thành ở học sinh những kĩ năng cơ bản phổ thông và thói quen làm việc khoa học, góp phần hình thành ở học sinhï các năng lực nhận thức và các phẩm chất nhân cách mà mục tiêu giáo dục THCS đã đề ra.
Môn Vật lí ở THCS có vị trí cầu nối quan trọng, một mặt nó phát triển, hệ thống hóa các kiến thức, kĩ năng và thái độ mà học sinh đã lĩnh hội và hình thành ở tiểu học; mặt khác nó góp phần chuẩn bị cho học sinh những kiến thức, kĩ năng và thái độ cần thiết để tiếp tục học lên THPT và THCN, học nghề hoặc đi vào các lĩnh vực lao động sản xuất đòi hỏi những hiểu biết nhất định về Vật lí.
Ta đã biết ở giai đoạn 1 (lớp 6 và lớp 7) do khả năng tư duy của học sinh còn hạn chế, vốn kiến thức toán học chưa nhiều nên SGK chỉ đề cập đến những khái niệm, những hiện tượng vật lí quen thuộc thường gặp hằng ngày. Ở giai đoạn 2 (lớp 8 và lớp 9) khả năng tư duy của các em đã phát triển, đã có một số hiểu biết ban đầu về các khái niệm cũng như các hiện tượng Vật lí hằng ngày. Do đó việc học tập môn Vật lí ở lớp 8 đòi hỏi cao hơn, nhất là những bài toán phần Nhiệt học.
Qua nhiều năm giảng dạy Vật lí 8 bản thân tôi nhận thấy: Các bài toán Nhiệt học chiếm một nửa chương trình vật lí 8 và đây là loại toán các em gặp rất nhiều lúng túng khi giải loại toán này. Từ đó dẫn đến việc tiếp thu kiến thức của các em gặp rất nhiều khó khăn, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng dạy và học.. Để khắc phục điều đó tôi đã mạnh dạn đưa ra “PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TOÁN NHIỆT HỌC VẬT LÝ 8”. Sau đây tôi xin trình bày sáng kiến của mình về: “PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TOÁN NHIỆT HỌC VẬT LÝ 8”.
Xin mời Hội đồng khoa học và các bạn đồng nghiệp cùng tham khảo và đóng góp ý kiến!
II/.THỰC TRẠNG :
1. Thuận lợi
* Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài tôi có được những thuận lợi như:
Việc đổi mới phương pháp dạy học đã được áp dụng rộng rãi ở các cấp học.
Nhà trường đã tạo điều kiện để các môn học được ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy – học.
Vật lí học là môn học rất thực tiễn, gắn liền với những hiện tượng thường xảy ra hằng ngày nên rất lôi cuốn học sinh tìm hiểu.
2. Khó khăn:
a. Khó khăn khách quan:
Hiểu biết về nhiệt của các em còn hạn chế nên tiếp thu bài chậm, lúng túng từ đó không nắm vững kiến thức, kĩ năng cơ bản, định luật, công thức nên khó mà giải được một bài toán về nhiệt học lớp 8.
Đa số các em chưa có định hướng chung về phương pháp học lí thuyết, biến đổi công thức, hay phương pháp giải một bài toán Vật lí.
Kiến thức toán còn hạn chế nên không thể tính toán được mặc dù có thể đã thuộc lòng công thức.
b. Khó khăn chủ quan:
- Đọc đề chưa kĩ, khả năng phân tích, tổng hợp đề còn yếu nên gặp nhiều lúng túng và không thể giải được bài toán.
- Một số em không thuộc công thức và kí hiệu các đại lượng trong bài toán, từ đó không biết tóm tắt và đổi ra đơn vị cơ bản. Một số khác không biết biến đổi công thức, còn nhầm lẫn giữa nhiệt độ cuối với nhiệt độ cân bằng …
- Đa số các em chưa có thói quen định hướng cách giải một cách khoa học trước những bài toán nhiệt học.
Kết quả khảo sát phần Nhiệt học lớp 8 năm học 2004 – 2005 như sau:

Số
HS
Dưới TB
TB
Khá
Giỏi


SL
%
SL
%
SL
%
SL
%

46
17
36,9
25
54,3
5
10,8
1
2,2


phần hai giải quyết vấn đề
Những