Bồi dưỡng thường xuyên modul 33

CHUYÊN ĐỀ: GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG SƯ PHẠM
TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM.
Mã mô đun THPT 33 – BDTX – Năm học 2013 - 2014


Giáo viên: Trần Thị Minh Nguyệt.
Giáo viên tổ Sinh học – Trường THPT Trương Vĩnh Ký.


Đây là module 33 trong chương trình bồi dưỡng thường xuyên, khối kiến thức GV THPT tự chọn. Tình huống sư phạm luôn thường xuyên xảy ra trong các hoạt động giáo dục, đặc biệt trong các hoạt động của GVCN.
Học tập module giúp cho người học biết phân tích thông tin, ra quyết định đúng để ứng xử có hiệu quả các tình huống sư phạm trong công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT.

NỘI DUNG.

I/ TÌNH HUỐNG SƯ PHẠM TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP VÀ MỘT SỐ TÌNH HUỐNG THƯỜNG GẶP TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.
1) Tình huống và tình huống sư phạm trong công tác chủ nhiệm lớp.
Đề cập đến vấn đề này cần làm sáng tỏ những phạm trù khái niệm có liên quan như: “tình hình", “tình trạng", “tình thế"... là khái niệm có sự phù hợp và sự khác biệt giữa ngữ nghĩa.
Tình hình: là một phạm trù khái niệm rất rộng chứa đựng tổng hợp các quá trình vận động của tự nhiên, xã hội, hoạt động của con người diễn ra trong khoảng thời gian và bối cánh nhất định có tính quy luật mà người ta có thể dự đoán trước được, hoặc nắm bắt quy luật để điều khiển các hoạt động theo quy luật. Nhưng trong diễn biến của tình hình cũng có những sự kiện, vụ việc xuất hiện đột nhiên, bất ngờ ngoài dự đoán, hoặc ngoài mục đích hành động của con người, lúc đó đuợc gọi là ảnh hưởng. Sự biến đổi của tự nhiên ngày càng trở nên phức tạp, hoạt động của con người và sự phát triển xã hội ngày càng phát triển phong phú, đa dạng thì tình huống xuất hiện ngày càng nhiều, đan xen trong diễn biến của tình hình. Như vậy, trong "tình hình" có ngầm chứa "tình huống".
Tình trạng: Có thể hiểu đơn giản là trạng thái phát triển của tự nhiên, xã hội và của con người từ một thời điểm nhất định có thể nhận biết được hiện trạng ở những mức độ khác nhau (bình thường, tốt, xấu, ...) hoặc có thể chưa biết, hay biết chưa rõ ràng. Như vậy, trong tình trạng có thể có những trạng thái thời điểm chứa đựng xuất hiện tình huống.
Tình thế: là sự phát triển của tình hình đã dẫn tới một đĩnh điểm, thời điểm nào đó tạo ra một mối tương quan, một vị thế nhất định, thế mạnh hay yếu, thế thắng hay bại, hoặc có khi lại lâm vào thế tiến thoái lưỡng nan... buộc phải có cách giải quyết kịp thời, độc đáo để vượt ra khỏi mối tương quan về thế đó theo hướng tích cực và có lợi nhất cho mình.
Tình huống: là những sụ kiện, vụ việc, hoàn cánh có vấn đề bức xúc nảy sinh trong hoạt động và quan hệ giữa con người với tự nhiên, xã hội và giữa con người với con người buộc người ta phải giải quyết, ứng phó kịp thời nhằm đưa các hoạt động và quan hệ có chứa đựng trạng thái có vấn đề bức xúc đó trờ lại ổn định và tiếp tục phát triển.
Tình huống sư phạm trong công tác chủ nhiệm lớp: là những tình huống nảy sinh trong quá trình điều khiển hoạt động và quan hệ sư phạm buộc nhà sư phạm (GVCN) trong công tác chủ nhiệm lớp phải giải quyết để đưa các hoạt động và các quan hệ đó trở về trạng thái ổn định, phát triển khớp nhịp nhằm hướng tới mục đích, yêu cầu, kế hoạch trong công tác chủ nhiệm lớp đã được xác định.
2) Một số đặc điểm của tình huống sư phạm trong công tác chủ nhiệm.
Tính cụ thể, thực tế, chứa đựng những mâu thuẫn bức xúc xuất hiện trong một phạm vi thời gian và không giam không biết trước, đòi hỏi phải ứng phó, xử lí kịp thời.
Sự xuất hiện tình huống thường chứa đựng yếu tố ngẫu nhiên, nhưng cũng có tính quy luật phát triển của tự nhiên, xã hội nói chung, của sự phát triển một tổ chức trong hoạt động sư phạm nói riêng.
Tính đa dạng, phức tạp. Đây là một trong những đặc điểm nổi bật của tình huống nói chung, tình huống sư phạm trong công tác chủ nhiệm nói riêng. Điều này thể hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau, phản ánh nhiều loại mâu thuẫn gay cấn, phức tạp trong hoạt động và quan hệ của tổ chức và ngoài tổ chức.
GVCN phải hết sức minh mẫn, tỉnh táo, nhạy cảm và tinh tế mới phát hiện đuợc bởi lẽ, mọi hoạt động và quan hệ chủ nhiệm xét đến cùng đều diễn ra trong cách đối nhân xử thế, giữa con người với nhau,