Bồi dưỡng thường xuyên modul 1

CHUYÊN ĐỀ: ĐẶC ĐIỂM TÂM LÍ CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC
Mã mô đun THPT 1 – BDTX – Năm học 2013 - 2014

Giáo viên: Trần Thị Minh Nguyệt
Giáo viên tổ Sinh học – Trường THPT Trương Vĩnh Ký.


A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Xác định được hoàn cảnh xã hội của sự phát triển tâm lí học sinh trung học phổ thông, vị trí, vai trò cửa giai đoạn lứa tuổi trung học phổ thông trong toàn bộ quá trình phát triển tâm lí cửa cá nhân.
Nắm đuợc các đặc điểm tâm lí cửa học sinh trung học phổ thông từ các phương diện: nhận thúc- tri tuệ, tình cảm- ý chí, nhân cách; một sổ vấn đề tâm lí nổi bật cửa giai đoạn lứa tuổi trung học phổ thông (các vấn đề về quan hệ giới tính: tình dục; căng thẳng tâm lí; một số các rối nhiễu có thể có: chống đối xã hội, tự tử, lạm dụng chất.
Vận dung các đặc điểm tâm lí cửa học sinh trung học phổ thông để tổ chúc dạy học và giáo dục có hiệu quả.
Có thái độ khách quan và khoa học trong việc nhìn nhận, đánh giá học sinh trung học phổ thông.
B. NỘI DUNG
I. Thời kì THPT trong toàn bộ quá trình phát triển tâm lí cá nhân
1. Xác định giới hạn độ tuổi THPT
Dựa trên các giai đoạn lứa tuổi có những cách xác định tuổi THPT khác nhau:
Tuổi vị thành niên bao gồm cả tuổi thiếu niên và tuổi đầu thanh niên: từ 10, 12 tuổi đến 19 tuổi. Như vậy, theo cách phân định này, tuổi trung học phổ thông nằm trong độ tuổi vị thành niên và là giai đoạn cuối của tuổi vị thành niên.
Theo cách xác định phổ biến và được thừa nhận trong tâm lí học, tuổi thanh niên được xác định từ 15 đến 25 tuổi, với hai thời kì:
- Tuổi đầu thành niên: tù 15 đến 18 tuổi (còn gọi là thanh niên học sinh).
- Thanh niên trường thành từ 18 đến 25 tuổi.
Điểm bắt đầu độ tuổi này nằm ở mặt chất lượng phát triển cơ thể: sau khi kết thúc dậy thì, tức là học sinh có đuợc sự trưởng thành và hoàn thiện về cơ thể. Điểm mốc bắt đầu này có thể dịch chuyển ngày` một sớm hơn cùng với gia tốc phát triển về mặt sinh học.
Như vậy, lứa tuổi học sinh trung học phổ thông nằm trong thời kì đầu cửa tuổi thanh niên hay còn gọi là thanh niên học sinh.
2. Xác định hoàn cảnh xã hội của sự phát triển
a. Khái niệm hoàn cảnh xã hội của sự phát triển:
Hoàn cảnh xã hội cửa sự phát triển được hiểu là tổ hợp các mối quan hệ và tính chất các mối quan hệ mới mà trẻ tham gia vào cũng như tính chất cửa sự tương tác giữa trẻ với các quan hệ xã hội đó.
b. Mối quan hệ của học sinh:
Đặc trưng lớn nhất của hoàn cảnh xã hội của sự phát triển ở lứa tuổi học sinh trung học phổ thông là các quan hệ có tính mở và sự chuyển đổi vai trò và vị thế xã hội. Đặc trưng này đuợc thể hiện cụ thể như sau:
Ở lứa tuổi học sinh trung học phổ thông, các mối quan hệ ít tính mâu thuẫn hơn so với độ tuổi trước đó. Quan hệ với cha mẹ, thầy cô, bạn bè đã trở nên thuận lợi hơn do sự trưởng thành nhất định trong nhận thức cửa học sinh và sự thay đổi trong cách nhìn nhận cửa người lớn.
- Quan hệ với phụ huynh. Trong gia đình, học sinh có được quan hệ tương đối dân chú hơn, được tôn trọng và lắng nghe. Học sinh có thể tự quyết định một số vấn đề của bản thân hoặc được tham gia vào việc ra các quyết định đó như lựa chọn nghề nghiệp, học hành, tình cảm.
- Trong quan hệ với bạn bè. Học sinh trung học phổ thông có thể tham gia vào nhiều nhóm bạn đa dạng hơn. Nhóm bạn có các định hướng giá trị rõ rệt hơn và có điều kiện tồn tại lâu dài hơn.
- Các quan hệ xã hội. Học sinh trung học phổ thông có điều kiện để tham gia vào nhiều quan hệ xã hội đa dạng và phức tạp hơn. Xuất hiện nhiều vai trò xã hội mới mà trước đây các em chưa có. Học sinh đang trở thành một công dân, có các quyền và nghĩa vụ nhất định, phải chịu trách nhiệm về hành vi của bản thân
Như vậy, tính mở trong hoàn cảnh xã hội tạo điều kiện cho sự mở rộng và thay đổi tính chất của các mối quan hệ. Đây là điều kiện tương đối thuận lợi cho sự phát triển của học sinh, nó cho phép học sinh có thể bộc lộ tính tích cực cao hơn, bộc lộ những cái riêng của bản thân. Nhưng hoàn cảnh xã hội này cũng tiềm ẩn