Bộ đề thi ngữ văn vào lớp 10

Bổ Trợ Kiến Thức Ngữ Văn Lớp 9

Bài thơ ĐỒNG CHÍ của CHÍNH HỮU
Đã từ lâu , hình tượng người chiến sĩ quân đội đã đi vào lòng dân và văn chương với những tư thế , tình cảm và phẩm chất đẹp đẽ . Danh từ “ Bộ đội cụ Hồ “đã trở thành cái tên thân thương nhất của nhân dân dành cho người chiến sĩ . Viết về đề tài người lính có khá nhiều tác giả , nhưng để thành công thì không dễ mấy ai. Riêng Chính Hữu bằng cảm xúc của người trong cuộc đã thành công xuất sắc với bài thơ “Đồng chí “ . Tác phẩm đã diễn tả thật cảm động mối tình đồng chí thiêng liêng và xứng đáng là một bài thơ trữ tình hay trong nền thơ văn học Việt Nam .
1 – Hoàn cảnh sáng tác :
Chính Hữu viết bài thơ này vào đầu năm 1948 , khi đó ông là chính trị viên ở một đại đội tham gia chiến dịch Việt Bắc . Cũng như bao người lính khác , nhà thơ được sống thực sự đời sống gian khổ của kháng chiến : Quần áo phong phanh , đầu không mũ , chân không giày . Đêm phục kích rải lá nằm rừng , không chăn màn . Hết chiến dịch , ông bị ốm phải nằm điều trị trong một nhà sàn của dân . Đơn vị cử người chăm sóc . Thấm thía tình cảm đồng chí , đồng đội , Chính Hữu sáng tác “ Đồng chí “ . Bài thơ làm để tăng bạn , tặng những nghười nông dân mặc áo lính . Nó là kết quả của những trãi nghiệm thực và những cảm xúc sâu xa mạnh mẽ của tác giả với đồng đội trong chiến dịch Việt Bắc .
2- Nội dung :
Bài thơ theo thể thơ tự do , có 20 dòng , chia làm 2 đoạn .Hai từ Đồng Chí đứng giữa bài thơ , riết cái thân bài thơ lại thành một cái lưng ong . Nửa trên là một mảng quy nạp ( như thế này là đồng chí ) . Nửa dưới là một diễn dịch ( đồng chí còn là như thế nữa ) . Một kết cấu chính luận cho một bài thơ trữ tình
Xuyên suốt bài thơ , người đọc cảm nhận được giọng thơ mộc mạc , chân thành tựa như lời tự sự thủ thỉ về cuộc sống , về những người chiến sĩ từ áo vải , quần nâu đã một lòng đứng dậy chiến đâú dành tự do cho quê hương . Cả bài tập trung vẻ đẹp và sức mạnh của tình đồng chí đồng đội nhưng ở mỗi đoạn , sức nặng của tư tưởng và cảm xúc được dẫn dắt và dồn tụ vào những dòng thơ gây ấn tượng sâu đậm :
Sáu dòng đầu có thể xem là sự lý giải về cơ sở của tình đồng chí :
* Tình đồng chí đồng đội bắt nguồn sâu xa từ sự tương đồng vè xuất thân nghèo khổ :
“ Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá”
Đó chính là cơ sở cùng chung giai cấp xuất thân của người lính cách mạng . Chính điều đó cùng với mục đích , lý tưởng chung đã khiến họ từ mọi phương trời xa lạ tập hợp lại trong hàng ngũ quân đội cách mạng và trở nên thân quen với nhau .
* Tình đồng chí được nảy sinh từ sự cùng chung nhiệm vụ sát cánh bên nhau trong chiến đấu :
“Súng bên súng đầu sát bên đầu”.
* Tình đồng chí và đồng đội nảy nở và bền chặt trong sự chan hòa, chia sẻ mọi gian lao cũng như niềm vui , đó là mối tình tri kỷ của những người bạn chí cốt đã khiến họ từ mọi phương trời tập hợp lại trong quân đội , xem đơn vị là nhà, đồng đội là quê hương .
- Mừời câu thơ tiếp theo là những biểu hiện cụ thể và càm động của tình đồng chí :
* Đó là sự cảm thông sâu xa những tâm tư nổi lòng của nhau :
“ Ruộng nương anh gởi bạn thân cày
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính”
* Đồng chí đó là cùng nhau chia sẻ những gian lao thiếu thốn của cuộc đời người lính :
“ Aùo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt gía
Chân không giày”
* Và sức mạnh giúp người lính vượt lên tất cả , chỗ dựa dường như duy nhất để họ tồn tại , để chiến dấu là tình yêu thương gắn bó của tình đồng chí đồng đội: “Thương nhau tay nắm lấy bàn tay”
“ Thương nhau tay nắm lấy bàn tay”, vừa nói lên tình cảm gắn bó sâu nặng giữa những người lính , vừa gián tiếp thể hiện sức mạnh của tình cảm ấy . Dường như chỉ bằng một cử chỉ “ tay nắm lấy bàn tay “ mà những người lính như được tiếp thêm sức mạnh vượt qua mọi gian khổ .
Ba dòng thơ cuối : Tác giả tách ra thành một đoạn kết , đọng lại và ngân rung với hình ảnh đặc sắc: