Bàl 56. Các tác dụng của ánh sáng

Nếu thấy các vật màu trắng, màu đỏ, màu xanh lục thì có ánh sáng màu nào truyền tới mắt ta? (3đ)
Kết luận về khả năng tán xạ ánh sáng màu của các vật? (4đ)
Thấy các vật màu trắng, màu đỏ, màu xanh lục là có ánh sáng màu trắng, màu đỏ, màu xanh lục truyền từ vật đến mắt ta.
Vật màu trắng có khả năng tán xạ tất cả các ánh sáng màu.
Vật màu nào có khả năng tán xạ mạnh ánh sáng màu đó, nhưng tán xạ kém ánh sáng màu khác.
Vật màu đen không có khả năng tán xạ tất cả ánh sáng màu
Tờ bìa màu đỏ để dưới ánh sáng nào cũng có màu đỏ.
Vật màu đen ở chỗ nào cũng là vật màu đen.
Chiếc bút màu xanh để ở phòng tối cũng thấy màu xanh.
Tờ giấy trắng để dưới ánh sáng đỏ vẫn thấy trắng.
Tờ bìa màu đỏ để dưới ánh sáng nào cũng có màu đỏ.
Vật màu đen ở chỗ nào cũng là vật màu đen.
Chiếc bút màu xanh để ở phòng tối cũng thấy màu xanh.
Tờ giấy trắng để dưới ánh sáng đỏ vẫn thấy trắng.
Chọn câu đúng (3đ)
Mình không thấy có sự biến đổi nào cả.

Mình đố cậu ánh sáng chiếu vào các vật có làm các vật bị biến đổi không?

Có đấy! Cậu không chú ý đấy thôi!

Những ánh sáng có màu từ đỏ đến tím mà ta nói đến trong các bài học trên đây gọi chung là ánh sáng nhìn thấy được. Tuy nhiên, khoa học đã phát hiện ra nhiều loại ánh sáng mà mắt người không nhìn thấy được. Tất các ánh sáng nhìn thấy được cũng như không nhìn thấy được đều ít nhiều có các tác dụng mà ta sẽ nói đến dưới đây.
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng:
C1. Hãy nêu một số hiện tượng chứng tỏ ánh sáng chiếu vào các vật sẽ làm nóng các vật đó lên?
Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì?
Phơi các vật ngoài nắng, chạy điện ở bệnh viện, chiếu ánh sáng vào cơ thể chổ bị chiếu sáng sẽ nóng lên….
C2. Hãy kể một số công việc trong đó người ta sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng để phục vụ đời sống hoặc sản xuất.
 Ánh sáng chiếu vào các vật sẽ làm chúng nóng lên. Khi đó năng lượng của ánh sáng đã biến thành nhiệt năng. Đó là tác dụng nhiệt của ánh sáng.
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng:
Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì?
 Ánh sáng chiếu vào các vật sẽ làm chúng nóng lên. Khi đó năng lượng của ánh sáng đã biến thành nhiệt năng. Đó là tác dụng nhiệt của ánh sáng.
Nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng lên các vật màu trắng và màu đen
a) Thí nghiệm: theo dõi độ tăng nhiệt độ của hai tấm kim loại trong 3 phút khi cho ánh sáng đèn điện chiếu vào.
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng:
Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì?
 Ánh sáng chiếu vào các vật sẽ làm chúng nóng lên. Khi đó năng lượng của ánh sáng đã biến thành nhiệt năng. Đó là tác dụng nhiệt của ánh sáng.
Nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng lên các vật màu trắng và màu đen
a) Thí nghiệm: theo dõi độ tăng nhiệt độ của hai tấm kim loại trong 3 phút khi cho ánh sáng đèn điện chiếu vào.
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng:
Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì?
 Trong cùng điều kiện thì vật màu đen hấp thụ năng lượng ánh sáng mạnh hơn vật màu trắng.
Nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng lên các vật màu trắng và màu đen
a) Thí nghiệm:
b) Kết luận:
 Ánh sáng chiếu vào các vật sẽ làm chúng nóng lên. Khi đó năng lượng của ánh sáng đã biến thành nhiệt năng. Đó là tác dụng nhiệt của ánh sáng.
II. Tác dụng sinh học của ánh sáng:
C3. Hãy so sánh độ tăng nhiệt độ của tấm kim loại trong hai trường hợp và rút ra kết luận về khả năng hấp thụ năng lượng ánh sáng của các vật màu đen và màu trắng.
C4. Hãy nêu một ví dụ về tác dụng của ánh sáng đối với cây cối.
Cây cối thường ngả hoặc vươn ra chổ có ánh sáng mặt trời.
C5. Hãy nêu một ví dụ về tác dụng của ánh sáng đối với cơ thể người.
Nên cho trẻ tắm nắng buổi sáng sớm để thân thể được cứng cáp.
 Ánh sáng có thể gây ra một số biến đổi nhất định ở các sinh vật. Đó là tác dụng sinh học của ánh sáng.
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng:
II. Tác dụng sinh học của ánh sáng:
Máy tính bỏ túi, đồ chơi trẻ em….
III. Tác dụng quang điện của ánh sáng:
Pin mặt trời:
C7. Muốn cho pin phát điện phải có điều kiện gì? Khi pin hoạt động nó có nóng lên không? Như vậy pin hoạt động có phải do tác dụng nhiệt của ánh sáng hay không?
Muốn pin phát điện, phải có ánh sáng chiếu vào pin.
Khi pin hoạt động nó nóng lên không đáng kể
Pin hoạt động được không phải do tác dụng nhiệt của ánh sáng.
C6. Hãy kể một số dụng cụ chạy bằng pin mặt trời mà em biết.
 Pin mặt trời là một nguồn điện có thể phát điện khi có ánh sáng chiếu vào nó
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng:
II. Tác dụng sinh học của ánh sáng:
III. Tác dụng quang điện của ánh sáng:
Pin mặt trời:
 Tác dụng của ánh sáng lên pin quang điện gọi là tác dụng quang điện
Tác dụng quang điện của ánh sáng:
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng:
II. Tác dụng sinh học của ánh sáng:
III. Tác dụng quang điện của ánh sáng:
Ánh sáng có tác dụng nhiệt, tác dụng sinh học và tác dụng quang điện. Điều đó chứng tỏ ánh sáng có năng lượng.
Trong các tác dụng nói trên, năng lượng của ánh sáng được biến đổi thành các dạng năng lượng khác.
Kết luận:
IV. Vận dụng:
C8.Acsimet dùng gương đốt cháy các thuyền của người La Mã. Acsimet đã sử dụng tác dụng gì của ánh sáng mặt trời?
Acsimet đã sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng mặt trời.
C9. Bố mẹ thường khuyên con thỉnh thoảng ra ngoài nắng cho cơ thể cứng cáp. Bố mẹ nói đến tác dụng gì của ánh sáng mặt trời?
Bố mẹ muốn nói đến tác dụng sinh học của ánh sáng mặt trời.
C10. Tại sao về mùa đông nên mặc quần áo màu tối, còn về mùa hè nên mặc quần áo màu sáng?

Mùa đông nên mặc quần áo màu tối vì quần áo màu tối hấp thụ nhiều năng lượng ánh sáng mặt trời làm ấm cơ thể. Về mùa hè, nên mặc quần áo màu sáng để hấp thụ ít năng lượng ánh sáng mặt trời, giảm được sự nóng bức.
1) Ánh sáng chiếu vào màng lưới của mắt sẽ gây ra cảm giác sáng
a) Ở đây ta thấy đồng thời xảy ra tác dụng sinh học và tác dụng nhiệt của ánh sáng
2) Ánh sáng mặt trời làm cho nước ở biển, hồ, ao, sông ngòi…bay hơi lên cao tạo thành mây.
b) Ở đây không thể tách riêng tác dụng quang điện với tác dụng nhiệt của ánh sáng được.
3) Ánh sáng mặt trời chiếu vào bộ pin lắp trên các vệ tinh vừa làm cho bộ pin phát điện, vừa làm nóng bộ pin
c) Đó là tác dụng sinh học của ánh sáng
4) Ánh sáng mặt trời chiếu vào lá cây đồng thời gây ra quá trình quang hợp và quá trình bay hơi nước
d) Điều này cho thấy vai trò quan trọng của tác dụng nhiệt của ánh sáng
Học thuộc ghi nhớ của bài
Đọc “Có thể em chưa biết”
Làm bài tập 56.1 – 56.4 SBT
Chuẩn bị nội dung bài thực hành: “Nhận biết ánh sáng đơn sắc và không đơn sắc bằng đĩa CD”