Bàl 56. Các tác dụng của ánh sáng

9
CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM VỀ VỚI TIẾT HỌC
VẬT LÝ 9
Tiết 63.
CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đăng Trường
Kiểm tra bài cũ:

Câu h?i : Chọn câu đúng
A. Tờ bỡa đỏ để dưới ánh sáng nào cũng có mầu đỏ.
B. Tờ giấy trắng để dưới ánh sáng đỏ vẫn thấy trắng.
C. Mái tóc đen để chỗ nào cũng là mái tóc đen.
D. Chiếc bút mầu xanh để trong phòng tối cũng thấy mầu xanh.
Đáp án
C1. Nêu một số hiện tượng em gặp trong thực tế khi có ánh sáng chiếu vào vật sẽ làm cho vật nóng lên.
* Các hiện tượng
- Dưới ánh nắng mặt trời làm yên xe nóng lên
Ánh nắng mặt trời chiếu lên sân gạch làm sân nóng lên
Ánh sáng đèn dây tóc chiếu vào tay làm tay nóng lên...
*Kết luận:
Từ các hiện tượng nêu trên ta thấy ánh sáng có tác dụng nhiệt.
Trong tác dụng này thì quang năng (Năng lượng ánh sáng) chuyển hóa thành nhiệt năng.
I.Tác dụng nhiệt của ánh sáng
1. Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì?
I.Tác dụng nhiệt của ánh sáng
1. Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì?
C2. Em hãy kể tên các công việc có sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng?
* Các công việc có sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng:
Phơi thóc lúa, lạc, đỗ... ngoài nắng để chúng nhanh khô
Phơi nước ngoài trời nắng để lấy nước nóng tắm
Ngồi ra chỗ nắng để sưởi ấm vào mùa đông
Sưởi ấm gà con, vịt con... bằng ánh sáng đèn
1. Tác dụng nhiệt của AS là gỡ?
2. Nghiên cứu tác dụng nhiệt của AS trên vật mầu trắng và vật mầu đen
45
15
30
60
5
10
20
25
40
35
50
55

25
30
35
40
46
39
32
25
0C
0C
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng
Bảng 1
a. Thí nghiệm
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng
1. Tác dụng nhiệt của AS là gỡ?
b. Kết luận
Trả lời c3.
Sau 3 phút ▲t1=40-25=15oc, ▲t2=46-25=21oc => ▲t2>▲t1
2. Nghiên cứu tác dụng nhiệt của AS trên vật mầu trắng và vật mầu đen
Từ kết quả trên ta thấy cùng điều kiện chiếu sáng, cùng thời gian chiếu sáng, cùng nhiệt độ ban đầu, các vật giống nhau về chất liệu, hình dạng, kích thước thì vật mầu đen hấp thụ năng lượng ánh sáng mạnh hơn.
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng
1. Tác dụng nhiệt của AS là gỡ?
2. Nghiên cứu tác dụng nhiệt của AS trên vật mầu trắng và vật mầu đen
Bài tập1. Từ kết luận thu được về tác dụng nhiệt của ánh sáng lên vật màu trắng và vật màu đen em hãy giải thích hiện tượng sau:
+Tại sao xe chở xăng dầu người ta lại sơn màu trắng?
+ Tại sao xe máy để ngoài nắng thì yên xe lại nóng hơn các bộ phận khác?
+ Em rút ra bài học cho bản thân mặc áo màu nào vào mùa đông, mùa hè?
Trả lời:
+ Xe chở xăng sơn màu trắng để xe hấp thụ năng lượng ánh sáng ít, xe nóng ít sẽ tránh được nguy cơ cháy nổ
+ Yên xe có màu đen, các bộ phận khác thường có màu sáng. Màu đen hấp thụ năng lượng ánh sáng mạnh hơn các bộ phận khác nên sẽ nóng nhiều hơn
+ Về mùa đông mặc áo tối màu để hấp thụ năng lượng ánh sáng nhiều làm cơ thể đỡ rét hơn, mùa hè mặc áo màu sáng để hấp thụ năng lượng ánh sáng ít làm cơ thể đỡ nóng hơn.
II. Tác dụng sinh học của ánh sáng
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng
AS có thể gây ra một số biến đổi nhất định ở các sinh vật. Dó là tác dụng sinh học của AS. Trong tác dụng này, nang lượng AS đã biến d?i th�nh các d?ng nang lượng cần thiết cho cơ thể sinh vật.
TLC4 VD: Cây cối thường ngả hoặc vươn ra chỗ có ánh nắng mặt trời .
C4 Hãy nêu ví dụ về tác dụng của AS đối với cây cối.
C5 Hãy nêu ví dụ về tác dụng của AS đối với con người.
TLC5 VD: Cho trẻ tắm nắng buổi sáng sớm để thân thể được cứng cáp.
II. Tác dụng sinh học của ánh sáng
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng
1. Pin mặt trời.
III. Tác dụng quang điện của ánh sáng
Ta thấy có một số dụng cụ chạy bằng pin mặt trời. Pin mặt trời là một nguồn điện có thể phát điện khi có AS chiếu vào nó.
C6 Hãy kể ra một số dụng cụ chạy bằng pin mặt trời mà em biết, mô tả hỡnh dáng bên ngoài của một pin mặt trời và cách làm cho nó hoạt động.
TLC6. Cách làm cho pin hoạt động là cho ánh sáng chiếu vào mặt pin.
Một số dụng cụ sử dụng pin mặt trời. M
Pin MT sử dụng sinh hoạt gia đình
Pin MT sử dụng trên tầu vũ trụ
II. Tác dụng sinh học của ánh sáng
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng
C7 + Muốn cho pin mặt trời phát điện phải có điều kiện gỡ?
+ Khi pin ho?t d?ng nó có nóng lên không? Như vậy pin ho?t d?ng được có phải do tác dụng nhiệt của AS không?
III. Tác dụng quang điện của ánh sáng
TLC7 + Muốn cho pin mặt trời phát điện phải cho AS chiếu vào pin.
+ Khi pin ho?t d?ng nó không nóng lên hoặc chỉ nóng không đáng kể. Như vậy pin ho?t d?ng được không phải do tác dụng nhiệt của AS .
Muốn khẳng định được điều này thỡ ta dựng ỏnh sỏng do b?t l?a chi?u lờn m?t pin nó nóng hơn cả lúc chiếu AS dốn vào nó. Ta sẽ thấy pin không ho?t d?ng được.
II. Tác dụng sinh học của ánh sáng
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng
1. Pin mặt trời.
III. Tác dụng quang điện của ánh sáng
2. Tác dụng quang điện của ánh sáng
Trong khoa học người ta gọi PMT là pin quang điện. Vỡ trong pin có sự bi?n đổi trực tiếp của quang nang thành nang lượng điện.
Tác dụng của ánh sáng lên pin quang điện gọi là tác dụng quang điện.
II. Tác dụng sinh học của ánh sáng
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng
III. Tác dụng quang điện của ánh sáng
C8 Tương truyền rằng ác-si-mét đã dùng gương để đốt cháy chiến thuyền của người La Mã xâm phạm thành Xi-ra-quy-xơ, quê hương của ông. ác-si-mét đã sử dụng tác dụng gỡ của AS mặt trời?
IV. Vận dụng
TLC8 ác-si-mét đã sử dụng tác dụng nhiệt của AS mặt trời.
C9 Bố, mẹ thường khuyên con cái thỉnh thoảng phải ra ngoài nắng để cho cơ thể được cứng cáp, khoẻ mạnh. Bố, mẹ định nói đến tác dụng gỡ của ánh sáng mặt trời.
TLC9 Bố, mẹ định nói đến tác dụng sinh học của ánh sáng mặt trời.
Đưa một chậu cây cảnh ra ngoài
sân phơi cho đỡ cớm
B. Kờ b�n h?c c?nh c?a s? cho sỏng
C.Phơi thóc ngoài sân khi trời nắng to
D .Cho ánh sáng chiếu vào bộ pinmặt
trời của máy tính để nó hoạt động
Bài 56.1SBT -64: Trong cụng vi?cn�o du?i dõy, ta dó s? d?ng tỏc d?ng nhi?t c?a ỏnh sỏng?
Bài tập: Khi đi ngoài nắng nhiều ta thấy da ta bị đen cháy lại vậy đó là tác dụng nào của ánh sáng gây ra?
Trả lời: Đó là tác dụng nhiệt của ánh sáng gây ra
a) Ánh sáng chiếu vào màng lưới của mắt sẽ gây ra cảm giác sáng
1) Ở đây ta thấy đồng thời xảy ra tác dụng sinh học và tác dụng nhiệt của ánh sáng
b) Ánh sáng mặt trời làm cho nước ở biển, hồ, ao, sông ngòi…bay hơi lên cao tạo thành mây.
2) Ở đây không thể tách riêng tác dụng quang điện với tác dụng nhiệt của ánh sáng được.
c) Ánh sáng mặt trời chiếu vào bộ pin lắp trên các vệ tinh vừa làm cho bộ pin phát điện, vừa làm nóng bộ pin
3) Đó là tác dụng sinh học của ánh sáng
d) Ánh sáng mặt trời chiếu vào lá cây đồng thời gây ra quá trình quang hợp và quá trình bay hơi nước
4) Điều này cho thấy vai trò quan trọng của tác dụng nhiệt của ánh sáng
Bài 56.2 (SBT-64):Hãy ghép mỗi câu a), b), c), d) với một câu thích hợp 1, 2, 3, 4
a- 3 b- 4 c- 2 d-1
Bài học kết thúc tại đây.
Cám ơn các em!