Bàl 56. Các tác dụng của ánh sáng

V
Ậ
T
L
Í
9
BÀI GIẢNG
Hãy cho biết nguồn năng lượng chính cung cấp cho sự sống trên Trái Đấtt chúng ta là gì ?
Năng lượng ánh sáng Mặt Trời
Bằng thực tiễn em hãy cho biết ánh sáng Mặt Trời có những tác dụng gì ?
Làm nóng đồ vật, giúp cây quang hợp, tạo ra điện,…
Để hiểu rõ hơn về các tác dụng của ánh sáng chúng ta cùng nghiên cứu bài học mới
Tiết 61 - Bài 56
CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG
I. TÁC DỤNG NHIỆT
1. Thí nghiệm 1
- Tiến hành : Dùng thấu kính hội tụ hứng chùm sáng Mặt Trời rồi đặt một tờ giấy tại tiêu điểm của thấu kính.
- Hiện tượng : Tờ giấy bị đốt cháy
- Nhận xét : Ánh sáng có tác dụng nhiệt
Kể một số công việc mà con người sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng để phục vụ đời sống hoặc sản xuất ?
Trả lời : Phơi áo quần, phơi bảo quản nông sản, làm muối ...
Bình quân mỗi giây, cứ 1m2 bề mặt Trái Đất nhận 1440J từ Mặt Trời, số giờ nắng trung bình của Việt Nam khoảng 6h/ngày vậy thì một mái nhà 20m2 mỗi ngày sẽ nhận 1 lượng nhiệt bao nhiêu, đun sôi được bao nhiêu lít nước từ 200C (cn= 4200 J/kg.K) ?
Trả lời :
+ Nhiệt lượng mái nhà nhận được :
Q = 20.1440.6.3600 = 604 800 000 (J)
+ Lượng nước đun sôi :
từ Q = m.c. ∆t suy ra:
m = Q/c.∆t = 604 800 000/(4200.80) = 1800 (kg) (tương đương 1800lít nước).
Việt Nam có vị trí địa lí nắm trong đới khí hậu nào ? Số giờ nắng trung bình trong một năm là bao nhiêu ?
Kể các loại nhiên liệu mà con người sử dụng hiện nay ? Việc sử dụng chúng gây ra tác hại gì ? Chúng ta nên sử dụng năng lượng như thế nào để góp phần bảo vệ môi trường ?
Trả lời : Than đá, dầu mỏ, khí đốt, năng lượng hạt nhân... Để tạo ra năng lượng như đã tính ở trên cần nhiều hơn 22 tấn củi hoặc hơn 5 tấn dầu.
Tác hại là khi sử dụng các loại nhiên liệu này là thải ra môi trường các chất phóng xạ nguy hiểm (sự cố nhà máy Fukushima ở Nhật Bản), khí thải CO2 gây hiệu ứng nhà kính làm Trái đất nóng lên, khói bụi làm ô nhiễm không khí, nạn chặt cây làm củi hủy hoại môi trường, đe dọa trực tiếp đến sự sống của sinh vật trên Trái đất.
Những hình ảnh gây ô nhiễm môi trường từ việc sử dụng năng lượng hóa thạch, năng lượng hạt nhân.
Hơn nữa các nguồn nhiên liệu này không phải là vô tận, việc sử dụng chúng cũng gây ra không ít các sự việc tranh chấp các nguồn tài nguyên giữa các quốc gia đặc biệt là trên biển, làm mất hòa bình ổn định trong khu vực và trên thế giới.
Do đó, đặc biệt đối với một quốc gia đang phát triển lại nằm trong vùng nhiệt đới như nước ta thì cần tìm cách sử dụng tiết kiệm nguồn năng lượng hiện có, khai thác hiệu quả nguồn năng lượng từ ánh sáng Mặt Trời, năng lượng gió vì nó rẻ, vô tận, thân thiện môi trường.
Một số ứng dụng về việc sử dụng năng lượng Mặt trời vào đời sống kĩ thuật
Bếp Mặt Trời
Bình nước nóng
Điện Mặt Trời
Mùa hè ta thường sử dụng trang phục sáng màu, còn mùa đông thường dùng trang phục sẫm màu, theo em vì sao như vậy ?
2. Thí nghiệm 2
I. TÁC DỤNG NHIỆT CỦA ÁNH SÁNG
Chiếu sáng đồng thời 2 vật màu trắng và màu đen bằng 1 bóng đèn ở khoảng cách như nhau. Theo dõi độ tăng nhiệt độ trong thời gian 2 phút. Nhận xét
I. TÁC DỤNG NHIỆT CỦA ÁNH SÁNG
- Hiện tượng : Độ tăng nhiệt độ của vật màu đen lớn hơn vật màu trắng
Qua đó ta thấy rằng mang trang phục sáng màu vào mùa hè sẽ mát mẽ, còn mùa đông mang trang phục tối màu thì được ấm hơn.
- Nhận xét : Vật màu đen (màu tối) hấp thụ nhiệt tốt hơn vật màu trắng (màu sáng).
2. Thí nghiệm 2
Tại sao nói rừng là lá phổi xanh của Trái Đất ?
cây
Cacbonic
Ôxy
Nước
Tinh bột (C6H10O5)n
Dưới tác dụng của ánh sáng, cây thực hiện quang hợp theo sơ đồ :
Phương trình :
Ánh sáng Mặt Trời
6nCO2 + 6nH2O-----------------------------> (-C6H10O5-)n + 6nO2
Chất diệp lục (clorophin)
Em hãy viết phương trình hoàn thành phản ứng đó ?
--------------------------------------------------------------------------
II. TÁC DỤNG SINH HỌC CỦA ÁNH SÁNG
Nêu tác dụng của ánh sáng với con người và môi trường mà em biết ?
- Tổng hợp vitamin D giúp phát triển hệ xương (tốt nhất vào lúc trước 9h sáng và sau 16h chiều), ...
Tia tử ngoại (đặc biệt giữa trưa) có thể gây mù lòa, ung thư da, ...
- Khử khuẩn trong không khí và trong nước.
Ở các nơi điều kiện truyền tải điện năng đến khó khăn hoặc không thể như đảo, núi cao, ngoài không gian vũ trụ thì theo em người ta sẽ lấy điện từ đâu và bằng cách nào ?
III. TÁC DỤNG QUANG ĐIỆN
1. Thí nghiệm
- Tiến hành : Kiểm tra điều kiện hoạt động của pin
- Hiện tượng : kim điện kế nhảy khi có ánh sáng chiếu vào và khi che kín pin thì kim không nhảy
- Nhận xét : Ánh sáng khi chiếu lên tấm pin Mặt Trời đã biến đổi thành năng lượng điện
- Dụng cụ : pin Mặt trời, điện kế, dây nối, công tắc
III. TÁC DỤNG QUANG ĐIỆN
2. Kết luận
Pin Mặt Trời chỉ hoạt động khi có ánh sáng chiếu vào.
Trong pin Mặt Trời, quang năng đã chuyển hóa thành điện năng.
Một số ứng dụng của pin Mặt trời vào đời sống kĩ thuật
Sơ đồ chuyển hóa quang năng thành điện năng
CỦNG CỐ
1. Ánh sáng có những tác dụng nào ? Mỗi tác dụng hãy nêu 1 ví dụ minh họa ?
2. So sánh các nguồn năng lượng hóa thạch, năng lượng hạt nhân với năng lượng ánh sáng Mặt Trời theo các tiêu chí : tiềm năng, tác động đến môi trường. Từ đó em hãy đề xuất về việc sử dụng các nguồn năng lượng trong tương lai ?
3. Nêu những ứng dụng của việc sử dụng năng lượng ánh sáng Mặt Trời hiện nay vào đời sống và kĩ thuật ?
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1. Học bài theo những câu hỏi đã củng cố
2. Tự thực hiện lại thí nghiệm tác dụng nhiệt như trong 2 đoạn clip bằng những dụng cụ có tính chất như thấu kính hội tụ
3. Mỗi học sinh nghiên cứu kĩ bài 57 : Thực hành nhận biết ánh sáng đơn sắc và không đơn sắc bằng đĩa CD (lấy điểm hệ số 1), chuẫn bị 1 đĩa CD, bài báo cáo theo mẫu trang 150 SGK.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN