Bài viết về thơ tình xuân diệu

Lời bình 1: Nhà thơ Xuân Diệu và cuộc bình thơ độc đáo




Nhà thơ Xuân Diệu.

Những năm tháng học trường cấp 3, tôi rất thích thơ Xuân Diệu qua lời giảng và một vài câu thơ viện dẫn trong phần minh họa "thơ ca lãng mạn thời kỳ 1930 - 1945" của thầy giáo.
Thầy Lương Duy Cán, đồng thời là nhà thơ, có bút danh là Mai Liêm, Hà Nhật ở gần nhà tôi. Thầy có cô em gái là bạn học với tôi, tên là Lương Thị Mỹ Phước. Mỗi lần đến nhà Mỹ Phước chơi, thú vị nhất là được bạn cho phép ngồi đọc những cuốn sách trong tủ sách của thầy, lúc thầy đi vắng. Ngọn gió "Thơ thơ", "Gửi hương cho gió" của Xuân Diệu trong những lần đọc tại nhà Phước ấy đã thổi bồng thêm tâm hồn lãng mạn của tôi.
Tháng 2 năm 1965, đế quốc Mỹ đánh vào Đồng Hới, Quảng Bình, mở màn cho chiến tranh leo thang phá hoại miền Bắc. Cái thị xã nhỏ bên sông Nhật Lệ oằn mình bởi hàng trăm ngàn quả bom dữ dội của không lực Hoa Kỳ ném xuống.
Bao anh hùng ở Quảng Bình xuất hiện. Trong đó có mẹ Suốt, 60 tuổi, phơ phơ mái tóc bạc, ngày ngày dũng cảm chèo đò chở cán bộ, bộ đội qua sông Nhật Lệ, giữa trùng vây bom đạn quân thù.
Vài tuần sau, đúng ngày chủ nhật, từ chỗ trường cấp 3 sơ tán, cách Đồng Hới hơn 20km về phía Nam, tôi về nhà để lấy thêm gạo. Vừa đến nơi thì thấy bên kia hàng rào, đường vào nhà Mẹ Suốt xôn xao tiếng người. Tôi liền chạy sang. Chú dân quân dẫn đường cho tôi biết, đây là đoàn khách văn nghệ sĩ từ Hà Nội vào, đi thực tế Đồng Hới, Quảng Bình.
Trong đoàn văn nghệ sĩ hơn mười mấy người ấy, tôi nhận được ngay nhà thơ Xuân Diệu, bởi khuôn mặt chữ điền và "mái đầu dỡn sóng Quy Nhơn" của ông. Bởi hình ảnh ông, tôi đã cắt từ một tờ báo, dán vào sổ tay của mình từ lâu. Tôi chào ông. Ông thân mật bắt tay tôi và hỏi: "Cậu là người trong nhà à?". Tôi vẫn để yên hai tay mình trong tay nhà thơ và nói: "Dạ, không phải, cháu là người hàng xóm sang chơi thôi ạ!".
Cuộc thăm hỏi nhà mẹ Suốt của đoàn văn nghệ sĩ Hà Nội sôi nổi diễn ra trong khoảng nửa tiếng. Cái bắt tay đầu tiên của nhà thơ Xuân Diệu với tôi là một kỷ niệm khó quên. Sau đó, kể lại với bạn bè cùng lớp, tôi không giấu nổi sự sung sướng và kiêu hãnh của mình.
Tháng 10 năm đó, sau những ngày làm xã viên HTX đánh cá Thống Nhất Bảo Ninh, tôi được Trường Đại học Sư phạm Vinh gọi nhập học. Trường có mật danh là "Trường Văn hoá 12/9", đóng ở Hà Trung, Thanh Hóa.
Năm sau, trường lại phải dời lên Thạch Thành, giáp với tỉnh Hòa Bình ở phía Bắc. Đầu năm 1967, chúng tôi được khoa thông báo, nhà trường đã mời được nhà thơ Xuân Diệu từ Hà Nội vào nói chuyện. Tôi nắc nỏm hồi hộp đợi chờ, sẽ được gặp nhà thơ mình từng hâm mộ và bắt tay hai năm về trước.
Ban đầu, dự định chương trình nhà thơ sẽ nói chuyện ở các lớp khoa Văn. Nhưng các khoa: Toán, Lý, Sinh, Hóa nghe tin cũng đều thiết tha đón rước nhà thơ đến với mình. Nhà thơ Xuân Diệu không nỡ chối từ.



Nhà thơ Xuân Diệu bình thơ trên chiến trường Quảng Trị - 1972.

Thuở đó, sinh viên chúng tôi mỗi tháng được Nhà nước cấp 22 đồng học phí. Trừ tiền ăn, đoàn phí, mỗi đứa chỉ còn lại 5 đồng. Lại nữa, tiền tem, bì, giấy bút, xà phòng... thế là hết nhẵn. Không có tiền mà có tiền cũng chẳng biết mua chi giữa chốn rừng núi thăm thẳm này. Thế nhưng, nhà trường gợi ý, các lớp cần có quà cho nhà thơ khi được nghe nói chuyện.
Nghĩ mãi, cuối cùng Ban chấp hành Đoàn và cán bộ lớp đã nhất trí để các cô gái vào rừng kiếm hoa tặng nhà thơ. Sau lời giới thiệu của thầy trưởng khoa, thi sĩ Xuân Diệu bước vào.
Một nữ sinh viên xinh đẹp nhất của lớp tôi được cử lên tặng hoa. Xuân Diệu hào hoa đưa bó hoa lên cao và cất giọng sang sảng, đọc câu Kiều: "Tương tri dường ấy mới là tương tri". Tất cả vỗ tay nồng nhiệt chào mừng ông.
Xuân Diệu bước lên bục. Ông đặt tay trước ngực và gập người chào chúng tôi rất điệu đàng. Tiếng vỗ tay lại vang lên như pháo. Chợt ông quay lại phía bảng đen, thấy hàng chữ kẻ bằng phấn trắng to tướng: "Hoan nghênh nhà thơ Xuân Diệu