Bài văn mẫu thi vào lớp 10 PTTH

Âãö 4: Phán têch baìi thå “Âäöng chê” cuía chênh Hæîu ( Ngæî vàn 9 - Táûp 1).

HÆÅÏNG DÁÙN CAÏCH VIÃÚT:
Baìi thå “Âäöng chê” ra âåìi vaìo âáöu nàm 1948, sau chiãún dëch Viãût Bàõc cuía quán vaì dán ta âaïnh thàõng cuäüc tiãún cäng quy mä låïn cuía thæûc dán Phaïp cuäúi nàm 1947 lãn khu càn cæï âëa Viãût Bàõc. Nhaì thå Chênh Hæîu luïc âoï laì chênh trë viãn âaûi âäüi thuäüc trung âoaìn Thuí âä, cuìng âån vë cuía mçnh tham gia chiãún âáúu suäút chiãún dëch. Âáöu nàm 1948 Chênh Hæîu viãút baìi thå naìy. Baìi thå laì kãút quaí cuía nhæîng traîi nghiãûm thæûc va ìnhæîng caím xuïc sáu xa cuía taïc giaí våïi âäöng âäüi trong chiãún dëch Viãût Bàõc. Baìi thå noïi vãö tçnh âäöng âäüi, âäöng chê thàõm thiãút, sáu nàûng cuía nhæîng ngæåìi lênh caïch maûng maì pháön låïn hoü xuáút thán tæì näng dán. Âäöng thåìi baìi thå cuîng thãø hãûn lãn hçnh aính chán thæûc, giaín dë maì cao âeûp cuía anh bäü âäüi trong thåìi kç âáöu cuía cuäüc khaïng chiãún chäúng thæûc dán Phaïp coìn ráút khoï khàn thiãúu thäún.
Baìi thå” Âäöng Chê” viãút theo thãø thå tæû do, våïi hai mæåi doìng thå, chia laìm ba âoaûn. Caí baìi thå âãöu táûp trung vaìo thãø hiãûn chuí âãö vãö tçnh”Âäöng Chê”.
Caïi bàõt gàûp âáöu tiãn cuía nhæîng ngæåìi lênh laì tæì nhæîng ngaìy âáöu gàûp màût. Hoü âãöu coï sæû tæång âäöng vãö caính ngäü ngheìo khoï ”quã hæång anh næåïc màûn âäöng chua, laình täi ngheìo âáút caìy lãn soíi âaï”. Nhæîng ngæåìi lênh laì nhæîng ngæåìi cuía laìng quã ngheìo lam luî, váút vaí våïi caìy cáúy, ruäüng âäöng våïi nhæîng laìng quã khaïc nhau. Hoü tæì caïc phæång tråìi khäng hãö quen nhau ”tæì muän phæång vãö tuû häüi trong haìng nguî cuía nhæîng ngæåìi lênh caïch maûng”. Âoï chênh laì cå såí cuía tçnh âäöng chê sæû âäöng caím giai cáúp cuía nhæîng ngæåìi lênh cuìng chung nhiãûm vuû chiãún âáúu âãø giaíi phoïng quã hæång, âáút næåïc. Diãùn âaût yï nghéa âoï, taïc giaí âaî diãùn taí bàòng hçnh aính:
“Suïng bãn suïng, âáöu saït bãn âáöu”.
“Suïng - âáöu” saït bãn nhau laì tæåüng trung cho yï chê vaì tçnh caím, cuìng chung lê tæåíng, nhiãûm vuû chiãún âáúu, saït caïnh bãn nhau. Tçnh âäöng chê, âäöng âäüi naíy nåí vaì hçnh thaình bãön chàût trong sæû chan hoaì vaì chia seí moüi gian lao cuîng nhæ niãöm vui. Âoï laì mäúi tçnh tri kè cuía nhæîng ngæåìi baûn chê cäút maì taïc giaí âaî biãøu hiãûn bàòng mäüt hçnh aính cuû thãø, giaín dë maì hãút sæïc gåüi caím: “Âãm reït chung chàn thaình âäi tri kè”. Sau cáu thå naìy, nhaì thå haû mäüt cáu, mäüt doìng thå, hai tiãúng “Âäöng chê” vang lãn nhæ mäüt “näút nháún”, laì sæû kãút tinh cuía moüi caím xuïc, moüi tçnh caím. Cáu thå “Âäöng chê” vang lãn nhæ mäüt phaït hiãûn, mäüt låìi khàóng âënh, âäöng thåìi laûi nhæ mäüt caïi baín lãö gàõn kãút âoaûn âáöu våïi âoaûn thæï hai cuía baìi thå. Doìng thå hai tieïng “Âäöng chê” nhæ kheïp laûi, nhæ làõng sáu vaìo loìng ngæåìi caïi tçnh yï saïu cáu thå âáöu cuía baìi thå, nhæ mäüt sæû lê giaíi vãö cå såí cuía tçnh âäöng chê. Saïu cáu thå træåïc hai tiãúng “Âäöng chê” áúy laì cäüi nguäön vaì sæû hçnh thaình cuía tçnh âäöng chê keo sån giæîa nhæîng ngæåìi âäöng âäüi.
Maûch caím xuïc vaì suy nghé trong baìi thå âæåüc triãøn khai trong âoaûn thå thæï hai laì nhæîng biãøu hiãûn cuû thãø cuía tçnh âäöng chê vaì sæïc maûnh cuía tçnh âäöng chê. Sæû biãøu hiãûn cuía tçnh âäöng chê vaì sæïc maûnh cuía noï âæåüc taïc giaí gåüi bàòng hçnh aính åí nhæîng cáu thå tiãúp:
“ Ruäüng næång anh gæíi baûn thán caìy
Gian nhaì khäng màûc kãû gioï lung lay
Giãúng næåïc, gäúc âa nhåï ngæåìi ra lênh”
“Âäöng chê”- âoï laì sæû caím thäng sáu xa nhæîng tám tæ, näùi loìng cuía nhau. Ba cáu thå trãn âæa ngæåìi âoüc tråí laûi våïi hoaìn caính riãng cuía nhæîng ngæåìi lênh väún laì nhæîng ngæåìi näng dán âoï. Hoü ra âi tråí thaình nhæîng ngæåìi lênh nhæng mäùi ngæåìi coï mäüt tám tæ, mäüt näùi loìng vãö hoaìn caính gia âçnh, ngæåìi thán, cäng viãûc âäöng quã. Hoü gæíi laûi táút caí cho háûu phæång, gæíi baûn thán caìy cáúy ruäüng næång cuía mçnh. Hoü nhåï laûi nhæîng gian nhf träúng khäng “màûc kãû gioï lung lay”. Nhæng âaình âãø laûi, âaình gæíi laûi, hoü phaíi ra âi vç nghéa låïn “cæïu næåïc, cæïu nhaì.”
Giåì åí tiãön tuyãún, hoü nhåï vãö háûu phæång våïi mäüt tçnh caím læu luyãún khoï quãn. Háûu phæång, tiãön tuyãún (ngæåìi åí laûi nåi giãúng næïåc, gäúc âa)khäng nguäi nhåï thæång ngæåìi thán cuía mçnh laì nhæîng ngæåìi lênh nåi tiãön tuyãún. Tuy dæït khoaït, maûnh meí ra âi nhæng nhæîng ngæåìi lênh khäng chuït vä tçnh. Trong chiãún âáúu gian khäø, hay trãn âæåìng haình quán hoü âãöu nhåï âãún háûu phæång- nhæîng ngæåìi thán yãu nháút cuía mçnh:
“