Bài soạn về giáo dục bảo vệ môi trường

Phần I. Những vấn đề chung
I/ Một số kiến thức cơ bản về môi trường
1. Định nghĩa: "Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo nhau bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và sinh vật." ( Ðiều 3, Luật Bảo vệ Môi trường năm 2005) Môi trường sống của con người được phân thành thành: môi trường tự nhiên và môi trường xã hội. Môi trường tự nhiên bao gồm các thành phần của tự nhiên như địa hình,địa chất,đất trồng,khí hậu,nước,sinh vật ....
Môi trường xã hội là tổng thể các mối quan hệ giữa người với người,định hướng hoạt động của con người theo một khuôn khổ nhất định, tạo thuận lợi cho sự phát triển, làm cho cuộc sống của con người khác với các sinh vật khác. Môi trường xã hội được thể hiện cụ thể bằng các luật lệ , thể chế, cam kết, quy định, ...
Ngoài ra, người ta còn phân biệt khái niệm môi trường nhân tạo, bao gồm tất cả các yếu tố do con người tạo nên, làm thành những tiện nghi trong cuộc sống, như nhà ở,các phương tiện đi lại, công viên ... Môi trường nhà trường bao gồm không gian trường,cơ sở vật chất trong trường như: lớp học,phòng thí nghiệm,sân chơi,vườn trường, thầy cô giáo, HS, nội quy của trường, các tổ chức xã hội như Ðoàn, Ðội. 2. Các chức năng cơ bản của môi trường: 4 chức năng: a) Môi trường là không gian sống của con người và thế giới sinh vật. b) Môi trường là nơi chứa đựng các nguồn tài nguyên cần thiết cho cuộc sống và sản xuất của con người. c) Môi trường là nơi chứa đựng các chất thải của đời sống và sản xuất
d) Môi trường là nơi lưu trữ và cung cấp thông tin cho con người. Vì sao nói Môi trường trái đất là nơi lưu trữ và cung cấp thông tin cho con người?
+ Cung cấp thông tin về lịch sử địa chất, lịch sử tiến hoá của vật chất và sinh vật, lịch sử xuất hiện và phát triển văn hoá của loài người. + Cung cấp các chỉ thị mang tính chất tín hiệu để báo động sớm các nguy hiểm đối với con người và sinh vật sống trên trái đất.
+ Lưu trữ và cung cấp cho con người sự đa dạng các nguồn gen, động, thực vật, các hệ sinh thái tự nhiên và nhân tạo, các vẻ đẹp và cảnh quan thiên nhiên...

II/ Tình hình môi trường Việt Nam hiện nay
Sự phát triển nhanh chóng về kinh tế -xã hội trong những năm qua đã làm đổi mới XH Việt Nam. Tuy nhiên sự phát triển kinh tế chưa đảm bảo cân bằng với việc bảo vệ môi trường. Vì vậy, môi trường Việt Nam đã xuống cấp, nhiều nơi bị ô nhiễm nghiêm trọng.
1. Về đất đai: bị xói mòn,rửa trôi,ô nhiễm chất thải,sử dụng phân hoá học,và do chất độc hoá học. Hậu quả nghiêm trọng của thoái hoá đất là mất khả năng sản xuất của đất,cạn kiệt tài nguyên động vật, thực vật và giảm đất nông nghiệp.
2. Về rừng: Mặc dù, các hoạt động trồng rừng được coi trọng nhưng chất lượng rừng giảm sút, độ che phủ thấp. ( Năm 1945: 43%, 2005: 37%)
3. Về nước: VNam có lượng mưa lớn,sông hồ dày đặc nên tài nguyên mặt khá phong phú. Nhưng lượng mưa phân bố không đều trong năm,giữa các vùng nên thường xảy ra lũ lụt,hạn hán. Các thành phố lớn: Hà Nội, Tp HCM, Hải Phòng, Việt Trì, Biên Hoà...nước đã bị ô nhiễm đến mức báo động. Rất nhiều con sông đã bị ô nhiễm nặng như sông Cầu, sông Thị Vải, sông Sài Gòn, sông Vàm Cỏ Đông...
Nguồn nước ngầm đang bị ô nhiễm.
4. Về không khí: ô nhiễm bụi trầm trọng ở các khu đô thị, khu công nghiệp, các đường giao thông...
5. Về đa dạng sinh học: đã bị suy giảm nhiều. Con người đã có những hành động sai trái làm giảm và mất nơi sinh cư của sinh vật, nhiều loài bị tiêu diệt, môi trường bị ô nhiễm

(Giới thiệu một số hình ảnh về ô nhiễm môi trường)
Luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam ghi rõ trong Ðiều 6: "Bảo vệ môi trường là sự nghiệp của toàn dân. Tổ chức, cá nhân phải có trách nhiệm bảo vệ môi trường, thi hành pháp luật về BVMT, có quyền và có trách nhiệm phát hiện, tố cáo hành vi vi phạm pháp luật về BVMT".