Bai du thi 750 nam Thien Truong- Nam Dinh


Tháp chùa Phổ Minh (xã Lộc Vượng, thành phố Nam Định)

BÀI DỰ THI
TÌM HIỂU LỊCH SỬ
“750 NĂM THIÊN TRƯỜNG – NAM ĐỊNH”

Họ và tên: Đỗ Văn Thịnh. Sinh năm: 1976
Nghề nghiệp: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Nam Thái
Nam Trực- Nam Định

Câu 1: Triều Trần ra đời trong hoàn cảnh l.sử nào?
Năm 1209, khi trong triều có biến loạn, vua Lý Cao Tông phải chạy lên Quy Hoá, Thái tử Sảm chạy về Hải Ấp đã được gia đình Trần Lý giúp đỡ. Hoàng tử Sảm đã kết duyên cùng Trần Thị Dung, con gái thứ hai của Trần Lý. Họ Trần đã tập hợp hương binh giúp nhà Lý dẹp loạn, diệt trừ Quách Bốc (thuộc tướng của Phạm Bỉnh Di), đưa vua Lý trở lại kinh đô. Cậu ruột Trần Thị Dung là Tô Trung Từ làm Điện tiền chỉ huy sứ
Uy thế họ Trần bắt đầu được đề cao từ khi hoàng tử Sảm lên ngôi vào năm 1211, tức là vua Lý Huệ Tông. Ông cho đón vợ là Trần Thị Dung về cung lập làm nguyên phi. Lúc này, Tô Trung Từ được phong Thái uý phụ chính.
Huệ Tông là người yếu đuối, lại bị Thái hậu họ Đàm khống chế, nên mọi việc đều phó thác cho Đàm Dĩ Mông, người chức cao, quyền lớn nhưng "không có học thức, không có mưu thuật, lại nhu nhược không quyết đoán, chính sự ngày một đổ nát". Lợi dụng tình hình đó, Đoàn Thượng làm phản, tụ tập bè đảng ở Hồng Châu thả sức cướp bóc, khiến triều đình không chế ngự nổi. Năm 1216, trước tình thế bức bách của Đàm thái hậu, Lý Huệ Tông đã bí mật rời bỏ hoàng cung, cùng với Trần thị Dung trốn đến nơi đóng quân của Trần Tự Khánh. Từ đó, vua Lý hoàn toàn phụ thuộc vào thế lực anh em họ Trần.
Năm 1223, Trần Tự Khánh chết, mọi việc đều uỷ quyền cho Trần Thủ Độ (em họ Trần Thừa và Tự Khánh) khi ấy là chỉ huy sứ, quản lĩnh cấm quân.
Là người cơ mưu, quyết đoán, Trần Thủ Độ đã sắp xếp để vua Huệ Tông nhường ngôi cho công chúa Chiêu Thánh, rồi cắt tóc đi tu ở chùa Chân Giáo. Liền sau đó, Trần Thủ Độ lại thu xếp cho Lý Chiêu Hoàng lên 7 tuổi lấy con trai thứ của Trần Thừa là Trần Cảnh lên 8 tuổi. Một năm sau, vào tháng 12 âm lịch năm 1225, Trần Thủ Độ ép Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng, nhà Trần bắt đầu nắm quyền cai trị.
Câu 2: Thiên Trường thời Trần trong quốc gia Đại Việt thế kỷ XIII, XIV?
Năm 1262, Trần Thánh Tông đổi hương Tức Mạc (quê gốc của nhà Trần) thành phủ Thiên Trường, sau đó phủ được nâng thành lộ. Ngày nay là các huyên Giao Thuỷ, Xuân Trường, Nam Trực, Trực Ninh, Mỹ Lộc đều thuộc tỉnh Nam Định.
Theo “Đại Việt sử kí toàn thư”, nhà Trần đã xây dựng miếu để thờ cúng tổ tiên trước khi Trần Cảnh lên ngôi vua. Ngay từ năm 1239, Trần Thái Tông - vị vua đầu tiên của Triều Trần đã cho xây dựng ở đây nhiều đền đài, cung điện nguy nga, tráng lệ, bao bọc khu cung điện là dinh thự, thái ấp của các tướng lĩnh cao cấp của triều đình. Trong suốt 175 trị vì, phủ Thiên Trường được coi như kinh đô thứ hai, phèn dậu vững chắc phía Nam kinh thành Thăng Long.
Đầu năm 1258, đại quân Mông Cổ vượt qua biên giới tấn công vào nước ta. Trong cuộc kháng chiến lần thứ nhất này, hành cung Tức Mặc trở thành một hậu cứ lợi hại của quân đội nhà Trần. Để giúp cho quan quân triều đình yên tâm đánh giặc. Linh từ quốc mẫu Trần Thị Dung là vợ Thống quốc Thái Sư Trần Thủ Độ đã đưa thái tử cùng vợ con của quan tướng, hoàng thân quốc thích về lánh nạn ở Tức Mặc. Sau khi chiến thắng quân Nguyên –Mông lần thứ nhất, nhà Trần lại càng chú ý xây dựng nơi đây trở thành một quan doanh để phòng bị. Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông lần thứ 2 (1285) quân triều đình quyết định rút lui từ Thăng Long về vùng Thiên Trường.
Năm Giáp Thân (1344) Triều Trần có sự thay đổi một số chức quan trong triều đình thì đồng thời cũng đặt ra chức Thái phủ và Thiếu phủ ở Thiên Trường. Như vậy về mặt hành chính, nhà Trần đã đặt ra Thiên Trường là một phủ trọng yếu.
Câu 3: Thiên Trường với vùng đất Nam Định trong lịch sử?
Nằm trong trục giao thông thuỷ bộ nối liền Bắc Nam vùng đất Thiên Trường- Nam Định thế kỷ 15 có vị trí đặc biệt quan trọng. Thời Lê Thánh Tông vị trí vùng đất Thiên Trường càng