Bài 9. Tổng kết về từ vựng (Từ đơn, từ phức,... từ nhiều nghĩa; Từ đồng âm,... trường từ vựng)

PHÒNG GD HÒA THÀNH
TRƯỜNG THCS LÝ TỰ TRỌNG
GIÁO ÁN: Ngữ văn
Lớp 9
Người thực hiện:

GV: Lâm Thị Kim Tuyến
KIỂM TRA BÀI CŨ
? Hãy xếp các từ sau đây vào 2 ô:Từ ghép-Từ láy cho thích hợp:Tươi tốt, khô héo, xinh đẹp, mênh mông, nhỏ bé,đưa đón, xa xôi, lấp lánh, xa xa.

KIỂM TRA BÀI CŨ
?/ Thế nào là từ đơn?Từ phức?
?/Thành ngữ là gì?
-Từ đơn: Từ chỉ có một tiếng .
-Từ phức:Từ gồm hai hoặc nhiều tiếng.



Ngày dạy:27/10/2008

Tiết 44
I/Từ đồng âm:
Từ đồng âm: Là từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác xa nhau, không liên quan gì với nhau.

Thế nào là từ đồng âm?
Bài tập/ trang 124
a/Từ lá trong :
Khi chiếc lá xa cành
Lá không còn màu xanh
Mà sao em xa anh
Đời vẫn xanh rời rợi.
và trong: Công viên là lá phổi của thành phố.
b/Từ đường trong:
-Đường ra trận mùa này đẹp lắm.
và trong: Ngọt như đường.
Trường hợp nào có
hiện tượng nhiều nghĩa,
trường hợp nào có hiện tượng
đồng âm? Vì sao?
Bài tập/ trang 124
a/-Lá phổi: hiện tượng từ nhiều nghĩa.
-Vì từ "lá" trong "lá phổi" có thể coi là kết quả chuyển nghĩa của từ "lá" trong "lá xa cành".
b/-Đường (đường ra trận) đồng âm đường (ngọt như đường)
-�Vì 2 từ có âm thanh giống nhau nhưng nghĩa của từ "đường"trong "đường ra trận" không có mối liên hệ nàovới nghĩa của từ "đường" trong "ngọt như đường".Hoàn toàn không có cơ sở để cho rằng nghĩa này được hình thành trên cơ sở nghĩa kia.
II/Từ đồng nghĩa
-Từ đồng nghĩa: Là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau
Thế nào là từ đồng nghĩa?
�
Bài tập 2/SGK trang 125.
Chọn cách hiểu đúng trong những cách hiểu sau:
a/ Đồng nghĩa là hiện tượng chỉ có trong một số ngôn ngữ trên thế giới.
b-Đồng nghĩa bao giờ cũng là quan hệ nghĩa giữa hai từ, không có quan hệ đồng nghĩa giữa ba hoặc hơn ba từ.
c/ Các từ đồng nghĩa với nhau bao giờ cũng có nghĩa hoàn toàn giống nhau.
d- Các từ đồng nghĩa với nhau có thể không thay thế nhau đượctrong nhiều trường hợp sử dụng.


Bài tập 3/ trang 125
Khi người ta đã ngoài 70 xuân thì tuổi tác càng cao, sức khỏe càng thấp.
*Xuân: Chỉ 1 mùa trong năm.( Tương ứng cho 1 tuổi)? Hoán dụ(Lấy bộ phận? toàn thể)
Cho biết dựa trên cơ sở nào từ "xuân" có thể thay thế cho từ "tuổi"?
III/Từ trái nghĩa
Từ trái nghĩa: là từ có nghĩa trái ngược nhau.
�
Thế nào là từ trái nghĩa?
xấu
đẹp
Bài tập 2/ trang 125
Ông - bà, xấu - đẹp,
xa - gần, voi - chuột, thông minh - lười,
chó - mèo, rộng - hẹp, giàu - khổ.
Xác định cặp từ trái nghĩa bài tập 2/SGK/125 ?
Bài tập 2/ trang 125

*xấu > < đẹp
xa > < gần
rộng > < hẹp.
IV Cấp độ khái quát nghĩa của từ.
Nghĩa của từ ngữ có thể rộng hơn(khái quát hơn) hoặc hẹp hơn(ít khái quát hơn)nghĩa của từ ngữ khác.
Cho biết khái niệm cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ?
�
IV Cấp độ khái quát nghĩa của từ.
Bài tập 2/SGK /126

Từ phức

?
?
?
?
?
?
?
?
Từ ghép

Từ láy

Đẳng lập

Chính phụ
Hoàn toàn

Bộ phận

Láy vần

V/ Trường từ vựng
Tìm các từ gạch dưới sau có nét chung nào về nghĩa ?
Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và làn da mịn ,làm nổi bật màu hồng của hai gò má .

V/ Trường từ vựng
-Trường từ vựng: là tập hợp của nhiều từ có ít nhất một nét chung về nghĩa
Thế nào là
trường từ vựng?
�
Bài tập 2/SGK /126
Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu.
Vận dụng kiến thức về trường từ vựng để phân tích sự độc đáo trong cách dùng từ ở đoạn trích?
*Gợi ý

Từ : tắm, bể: cùng trường nghĩa làm tăng tính biểu cảm của câu văn, do đó sức tố cáo thực dân Pháp mạnh hơn.
Höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc ôû nhaø.
-Hoïc laïi caùc khaùi nieäm ñaõ oân taäp.
-Tieát sau traû baøi vieát soá 2.