Bài 9. Tổng kết về từ vựng (Từ đơn, từ phức,... từ nhiều nghĩa; Từ đồng âm,... trường từ vựng)

Nhiệt liệt chào mừng các
thầy cô giáo về dự giờ Ngữ Văn

Giáo viên: Nguyễn Thị Minh Loan

Học sinh Lớp 9a.b
Tổng kết từ vựng
Ngữ văn 9 - Tiết 44


kÕt qu¶ cÇn ®¹t
Củng cố kiến thức về từ vựng đã học từ lớp 6 đến lớp 9 gồm các phần
Từ đồng âm, đồng nghĩa, trái nghĩa, phân biệt một số hiện tượng nn
Cấp độ khái quát nghĩa của từ, Trường từ vựng











.










Thế nào là từ đồng âm?
Phân biệt hiện tượng đồng âm với hiện tượng nhiều nghĩa của từ qua ví dụ ở bài tập 2- 124.
Từ đồng âm
hiện tượng nhiều nghĩa
Là những từ phát âm
giống nhau nhưng
nghĩa lại khác nhau

Giống nhau: đều có vỏ âm thanh giống nhau nhưng khi xem xét cần căn cứ vào nghĩa của từ.
Một từ có nhiều nghĩa nhưng các nghĩa có nét chung dựa trên nghĩa gốc
Vd b là htượng đồng âm
Vd a là htượng nhiều nghĩa

Trong các ví dụ sau những vd nào chứa từ xe đồng âm, từ xe nào là hiện tượng nhiều nghĩa?
Mẹ tôi xốc nách tôi lên xe.
Sáng sớm người bán hàng đã xe hàng vào chợ.
Dã tràng xe cát Biển Đông.
Kết tóc xe duyên.
ông xe mấy xe gạch về xây cổng.



Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.
Có hai loại từ đồng nghĩa:
+ Đồng nghĩa hoàn toàn: Có thể thay thế cho nhau trong mọi văn cảnh. VD: trái- quả. + Đồng nghĩa không hoàn toàn: Đồng nghĩa nhưng không thay thế cho nhau được. VD: chết- hi sinh- bỏ mạng.
Bài 3- T125: Cho biết dựa trên cơ sở nào từ "xuân" có thể thay thế cho từ ``tuổi`` trong câu: "Khi người ta đã bảy mươi xuân, tuổi tác càng cao, sức khỏe càng thấp." (Hồ Chí Minh- Di chúc)
Từ "xuân" thay cho từ "tuổi" dựa trên cơ sở chỉ một mùa trong năm thời gian tương ứng với một năm. có thể coi đây là trường hợp lấy bộ phận chỉ toàn thể, hình thức chuyển nghĩa theo phương thức Hoán dụ.
Từ " xuân" còn thể hiện tinh thần lạc quan của Bác đồng thời tránh lặp với tuổi tác.
Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau.
Dùng từ trái nghĩa tạo nên hình tượng tương phản gây ấn tượng mạnh khi diễn đạt.
Tìm những từ trái nghĩa với những từ sau để tạo nên từng cặp từ trái nghĩa tương ứng:
tươi sáng, trong, mịn, sung sướng, tươi đẹp, sung túc, xinh xắn, thơm tho.











.










Thế nào là cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ?
Lấy ví dụ minh họa cho từ vừa có nghĩa rộng lại có nghĩa hẹp.
Nghĩa của một từ có thể có nghĩa rộng hơn nghĩa của từ ngữ khác hoặc có nghĩa hẹp hơn.
Nó có thể rộng hơn nghĩa của từ này nhưng lại hẹp hơn nghĩa của từ khác.
Ví dụ:
Từ cá là nghĩa rộng so với các từ: cá Rô, cá Trắm, cá Chép ...nhưng lại hẹp so với nghĩa của từ Động vật











.










Thế nào là trường từ vựng?
Có phải một từ chỉ thuộc một trường từ không? vì sao? lấy vd minh họa
Trường từ vựng là những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa.
Một từ có thể thuộc nhiều trường từ khác nhau.
1
2
3
Nhắc lại các đơn vị từ vựng đã ôn trong tiết 43, 44 để được điểm 10
Tìm những thành ngữ em đã biết trong các tác phẩm văn học rồi chỉ ra ý nghĩa của các thành ngữ đó? Giải thích đúng bạn sẽ được điểm thật là cao.
Quà tặng may mắn
Phấn thưởng của em là không phải trả lời câu hỏi mà sẽ được tặng một tràng pháo tay
Xin chân thành cảm ơn