Bài 9. Tổng kết về từ vựng (Từ đơn, từ phức,... từ nhiều nghĩa; Từ đồng âm,... trường từ vựng)

Tiết : 40
TỔNG KẾT VỀ TỪ VỰNG
(Từ đơn, từ phức, …, từ nhiều nghĩa)
I. Từ đơn và từ phức:
Từ đơn là từ chỉ gồm một tiếng
Từ phức là từ gồm hai hay nhiều tiếng.
Từ phức có hai loại: từ ghép và từ láy.
+ Từ ghép được tạo ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ về nghĩa.
+ Từ láy có quan hệ láy âm giữa các tiếng.
II. Thành ngữ:
Phân biệt thành ngữ và tục ngữ
Tục ngữ
Th­êng lµ mét c©u biÓu thÞ mét ph¸n ®o¸n, nhËn ®Þnh.
Thành ngữ
Th­êng lµ mét ng÷ (côm tõ) cè ®Þnh biÓu thÞ mét kh¸i niÖm
II. Thành ngữ:
* Thành ngữ có yếu tố chỉ động vật:
Miệng hùm gan sứa. - Kiến bò miệng chén.
Đầu voi đuôi chuột. - Mồm chó vó ngựa.
* Thành ngữ có yếu tố chỉ thực vật:
Bèo dạt mây trôi. - Cây cao bóng cả.
Cây nhà lá vườn.. - Dây cà ra dây muống.
* Thành ngữ trong văn chương:
Người nách thước, kẻ tay đao
Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi.
( Nguyễn Du)
Bảy nổi ba chìm với nước non.
( Hồ Xuân Hương)
A
B
C
D
2/ Chọn cách hiểu đúng
Nghĩa của từ mẹ là “người phụ nữ, có con, nói trong quan hệ với con”
Nghĩa của từ mẹ khác với nghĩa của từ bố ở phần nghĩa “người phụ nữ, có con”
Nghĩa của từ mẹ không thay đổi trong hai câu: Thất bại là mẹ thành công và Mẹ em rất hiền.
Nghĩa của từ mẹ không có phần nào chung với nghĩa của từ bà.
III. Nghĩa của từ:
3/ Chọn cách giải thích đúng:
a/ đức tính rộng lượng, dễ thông cảm với người có sai lầm và dễ tha thứ
b/ rộng lượng, dễ thông cảm với người có sai lầm và dễ tha thứ.
IV.Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ:
- Từ nhiều nghĩa là từ có hai nghĩa trở lên.Nghĩa chuyển suy ra từ nghĩa chính.
VD: Mùa xuân là tết trồng cây, làm cho đất nước càng ngày càng xuân.
- Từ đồng âm: âm giống nhau nhưng nghĩa khác nhau:
VD: Ruồi đậu mâm xôi đậu.
IV.Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ:
Ví dụ: Tay: một bộ phân của cơ thể.
Hiện tượng chuyển nghĩa là hiện tượng thay đổi nghĩa của từ: nghĩa chuyển suy ra từ nghĩa chính.
Tay: tay thiện xạ. (hoán dụ)
IV.Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ:
1. Khái niệm:
2. Ví dụ:
Từ hoa dùng theo nghĩa chuyển. Nhưng không phải là hiện tượng chuyển nghĩa của từ. Vì từ hoa chỉ dùng tạm thời, chưa làm thay đổi nghĩa của từ; chưa đưa vào từ điển.
V. Hướng dẫn tự học:
Giải nghĩa và đặt câu cho mỗi thành ngữ, tục ngữ trong bài.
Soạn bài: Tổng kết từ vựng (tt)
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô!