Bài 9. Tổng kết về từ vựng (Từ đơn, từ phức,... từ nhiều nghĩa; Từ đồng âm,... trường từ vựng)

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo
tới dự tiết học !
T? đơn và từ phức.
II. Thành ngữ .
III. Nghĩa của từ .
IV. Từ nhiều nghĩa và hiện tượng
chuyển nghĩa của từ .
B�i 9.
Tiết 44:
Tổng kết từ vựng ( tiÕp theo )
V. T? đồng âm :
Khái niệm và phân biệt hiÖn t­îng từ nhiều
nghĩa víi hiÖn t­îng tõ ®ång ©m .
? Khoanh tròn câu trả lời đúng về khái niệm của từ đồng âm :
Là những từ phát âm giống nhau nhưng nghĩa khác xa nhau .
Là những từ nghĩa khác xa nhau .
Là những từ phát âm giống nhau nhưng nghĩa khác xa nhau, không liên quan gì đến nhau .
Là những từ nghĩa không liên quan gì đến nhau.
a, Khái niệm:
C
? Căn cứ vào đâu để phân biệt được từ đồng âm và từ nhiều nghĩa .
Từ đồng âm:
Từ nhiều nghĩa:
VD: Cái cuốc,cuốc đất
VD: Chân người, chân bàn, chân núi…
- Không có mối quan hệ ngữ nghĩa nào
- Có mối quan hệ ngữ nghĩa nhất định
b. Phân biệt từ đồng âm và từ nhiều nghĩa :
B�i 9.
Tiết 44:
Tổng kết từ vựng
V. Từ đồng âm :
1. Khái niệm và phân biệt từ đồng âm với từ nhiều nghĩa :
2. Bài tập:
Bài tập: Trong hai trường hợp (a) và (b) sau đây, trường hợp nào có hiện tượng từ nhiều nghĩa, trường hợp nào có hiện tượng từ đồng âm? Vì sao?
a. Từ “lá” , trong:
Khi chiếc lá xa cành
Lá không còn màu xanh
Mà sao em xa anh
Đời vẫn xanh vời vợi
(Hồ Ngọc Sơn, “Gửi em dưới quê làng”)
Và trong: Công viên là lá phổi của thành phố
b. Từ “đường” , trong:
Đường ra trận mùa này đẹp lắm
(Phạm Tiến Duật, “Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây”)
Và trong: Ngọt như đường
Tiết 44:
Tổng kết từ vựng
B�i 9.
V. T? d?ng âm :
VI. T? d?ng nghĩa :
1. Khái niệm :
? Hãy khoanh tròn chữ Đ nếu nhận định đúng, chữ S nếu nhận định sai hoặc chưa đầy đủ :
Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa
giống nhau hoàn toàn :
Đ S
2. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa
giống nhau hoặc gần giống nhau :
Đ S
S
Đ
Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa
giống nhau hoặc gần giống nhau :
Tiết 44:
Tổng kết từ vựng
B�i 9.
V. T? d?ng âm:
VI. T? d?ng nghĩa :
1. Khái niệm :
2. Bài tập :
Bài tập1: Chọn cách hiểu đúng trong những
cách hiểu sau :
Dồng nghia l� hi?n tu?ng ch? có trong m?t số
ngôn ng? trên th? gi?i.
b. D?ng nghia bao gi? cung l� quan h? gi?a hai
t?, không có quan h? d?ng nghia gi?a ba ho?c
hon ba t?.
c. Các t? d?ng nghia v?i nhau bao gi? cung có
nghia ho�n to�n gi?ng nhau.
d. Các t? d?ng nghia v?i nhau có thể không thay
th? nhau du?c trong nhi?u tru?ng h?p s? d?ng.
d
Bài tập 2: Đọc câu sau:

Khi người ta đã ngoài bảy mươi xuân thì tuổi tác càng
cao, sức khoẻ càng thấp .
( Hå ChÝ Minh – Di chóc )
? Dựa trên cơ sở nào,từ “xuân”có thể thay thế cho từ “tuổi”
- “Xuân” là từ chỉ một mùa trong năm, khoảng thời gian tương ứng với một tuổi.
- Từ “xuân” được chuyển nghĩa theo phương thức hoán dụ
? Việc thay từ “xuân” cho từ “tuổi” trong câu trên có tác dụng diÔn ®¹t nh­ thÕ nµo ? .
- Dùng từ “xuân” thể hiện tinh thần lạc quan của Bác
- Mặt khác, tránh mắc lỗi lặp từ trong câu văn một cách vụng về.
Tiết 44:
Tổng kết từ vựng
B�i 9.
1. Khái niệm :
V. T? d?ng âm:
VI. T? d?ng nghĩa :
VII. T? trái nghĩa :
- Là những từ có nghĩa
trái ngược nhau xét trên một
cơ sở chung nào đó .
T? trái nghĩa:
Tiết 44:
Tổng kết từ vựng
B�i 9.
1. Khái niệm :
V. T? d?ng âm:
VI. T? d?ng nghĩa :
VII. T? trái nghĩa :
2. Bài tập :
Bài tập: Cho biết các cặp từ sau đây, cặp từ nào có quan hệ trái nghĩa:
Ông - bà, xấu - đẹp, xa - gần, voi - chuột,
thông minh - lười, chó - mèo, rộng - hẹp, giàu - khổ
- Phải xét cặp từ trái nghĩa trên một cơ sở chung .
- Tạo sự hài hoà, cân đối, tạo sự tương phản gây ấn tượng, làm cho lời nói thêm sinh động .
* Chú ý:
* Tác dụng:
Tiết 44:
Tổng kết từ vựng
B�i 9.
VIII. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ:
V. T? d?ng âm:
VI. T? d?ng nghĩa :
VII. T? trái nghĩa :
Từ
(xét về đặc điểm cấu tạo)
Từ đơn
Từ láy
âm
Từ ghép
Từ láy
Từ ghép đẳng lập
Từ ghép chính phụ
Từ láy hoàn toàn
Từ láy bộ phận
Từ láy vần
Từ phức
IX. Trường từ vựng :
Tiết 44:
Tổng kết từ vựng
B�i 9.
VIII. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ:
1. Khái niệm :
V. T? d?ng âm:
VI. T? d?ng nghĩa :
VII. T? trái nghĩa :
(Tự ôn tập - Lớp 8 )
* Trường từ vựng là tập hợp của những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa .
Lưu ý :
Tính hệ thống của trường .
Đặc điểm ngữ pháp của các từ cùng trường
Tính phức tạp của vấn đề .
Mối quan hệ giữa trường từ vựng với các
biện pháp tu từ từ vựng .
Trường từ vựng
IX. Trường từ vựng :
Tiết 44:
Tổng kết từ vựng
B�i 9.
VIII. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ:
1. Khái niệm :
V. T? d?ng âm:
VI. T? d?ng nghĩa :
VII. T? trái nghĩa :
2. Bài tập :
Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta.Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu.
( Hồ chí Minh , Tuyên ngôn độc lập )
Đọc đoạn văn sau :
Tác giả dùng hai từ cùng trường từ vựng là tắm và bể . Việc sử dụng các từ này góp phần tăng giá trị biểu cảm của câu nói, làm cho câu nói có sức tố cáo mạnh mẽ hơn .
Nhắc lại những nội dung lớn đã tổng kết trong tiết học ?
Ôn tập 9 nội dung về từ vựng đã tổng kết .
2. Viết bài văn ngắn trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp của Thuý Vân và Thuý Kiều qua đoạn trích " Chị em Thuý Kiều" trong đó có sử dụng một số từ ngữ có cùng trường nghĩa . Hãy gọi tên trường từ vựng đó ?
Hướng dẫn về nhà
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh