Bài 9. Tổng kết về từ vựng (Từ đơn, từ phức,... từ nhiều nghĩa; Từ đồng âm,... trường từ vựng)

1
T?NG K?T V? T? V?NG
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức,…Từ nhiều nghĩa)
I, Từ đơn và từ phức
1, Khái niệm :
- Từ chỉ gồm một tiếng là từ …
đơn
-Từ gồm hai hoặc nhiều tiếng là từ.……
phức
2
Hãy hoàn thành sơ đồ cấu tạo từ:
Từ
Từ đơn
Từ phức
Từ ghép
Từ láy
3
Tiết 43 – Tiếng Việt – Tổng kết từ vựng
I, Từ đơn và từ phức
1.Khái niệm
2, Bài tập: Xác định từ ghép, từ láy
4
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức,…Từ nhiều nghĩa)
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức,…Từ nhiều nghĩa)
I, Từ đơn và từ phức
2, Bài tập: Xác định từ ghép, từ láy
Từ ghép:
Từ láy:
ngặt nghèo
giam giữ
bó buộc
tươi tốt
bọt bèo
cỏ cây
nhường nhịn
đưa đón
rơi rụng
mong muốn
nho nhỏ
gật gù
lạnh lùng
xa xôi
lấp lánh
5
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức, …Từ nhiều nghĩa)
I, Từ đơn và từ phức
1, Khái niệm :
2, Bài tập: Xác định từ ghép, từ láy
3, BT: Xác định từ láy “giảm nghĩa, từ láy “tăng nghĩa”
6
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức, …Từ nhiều nghĩa)
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức,…Từ nhiều nghĩa)
I, Từ đơn và từ phức
Từ láy tăng nghĩa
Từ láy giảm nghĩa
Sạch sành sanh
Sát sàn sạt
Nhấp nhô
Trăng trắng
Đèm đẹp
Nho nhỏ
Lành lạnh
Xôm xốp
7
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức,…Từ nhiều nghĩa)
I, Từ đơn và từ phức
II, Thành ngữ
1, Khái niệm thành ngữ
Thành ngữ là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
2, Phân biệt thành ngữ, tục ngữ trong các tổ hợp từ sau đây:
8
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức,…Từ nhiều nghĩa)
I, Từ đơn và từ phức
I, Thành ngữ
Thành ngữ
Tục ngữ
Thường là một ngữ
(cụm từ)cố ®ịnh, biểu
thị một khái niệm.
Thường là một
câu biểu thị
một phán đoán,
nhận định
- Đánh trống bỏ dùi
- Được voi vòi tiên
- Nước mắt cá sấu
Gần mực thì đen, gần đèn
thì sáng
- Chó treo mèo đậy
9

Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức, …Từ nhiều nghĩa)
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức, …Từ nhiều nghĩa)
I, Từ đơn và từ phức
II, Thành ngữ
1, Khái niệm thành ngữ
Thành ngữ là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
2, B.Tập: Phân biệt thành ngữ, tục ngữ
3, BT: Tìm 2 thành ngữ có yếu tố chỉ động vật, 2 thành ngữ có yếu tố chỉ thực vật. Giải nghĩa và đặt câu với mỗi thành ngữ tìm được.
10
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức, …Từ nhiều nghĩa)
I, Từ đơn và từ phức
II, Thành ngữ
- Thành ngữ chỉ động vật : chó cắn áo rách
đã trong hoàn cảnh khốn khổ, lại gặp thêm tai hoạ dồn dập ập đến.
- Thành ngữ chỉ thực vật : cây nhà lá vườn
Những thức ăn có sẵn trong nhà, không phải ra chợ mua
11
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức, …Từ nhiều nghĩa)
I, Từ đơn và từ phức
II, Thành ngữ
1, Khái niệm thành ngữ
2, Phân biệt thành ngữ, tục ngữ
3, BT:Tìm thành ngữ
4,Tìm 2 dẫn chứng về việc sử dụng thành ngữ trong văn chương
a-Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
(Bánh trôi nước-Hồ Xuân Hương)
b.Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
(Ca dao)
12
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức, …Từ nhiều nghĩa)
I, Từ đơn và từ phức
II, Thành ngữ
III, Nghĩa của từ
1, Khái niệm nghĩa của từ
Hình thức
Nội dung
Nghĩa của từ là ......................(sự vật, tính chất, hoạt động,
quan hệ...) mà từ biểu thị
13
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức, …Từ nhiều nghĩa)
I, Từ đơn và từ phức
II, Thành ngữ
III, Nghĩa của từ
1, Khái niệm nghĩa của từ
2, Chọn cách hiểu đúng
3, Lựa chọn cách giải thích đúng và giải thích lí do lựa chọn
- Cách giải thích b đúng vì dùng từ rộng lượng định nghĩa cho từ độ lượng và cụ thể hoá cho từ rộng lượng.
14
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức, …Từ nhiều nghĩa)
15
IV,Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ
I, Từ đơn và từ phức
II, Thành ngữ
III, Nghĩa của từ
1. Khái niệm
- Từ có thể có 1 nghĩa hay nhiều nghĩa
+ 1 nghĩa: Xe đạp, xe máy - nhiều nghĩa: chân,mũ,.
- Hiện tượng chuyển nghĩa: là hiện tượng thay đổi nghĩa của từ tạo ra từ nhiều nghĩa.
2. Hai t?: "Hoa"sau dõy dựng theo nghia g?c hay nghia chuy?n? Cú th? coi dõy l� hi?n tu?ng chuy?n nghia l�m xu?t hi?n t? nhi?u nghia du?c khụng?Vỡ sao?
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức, …Từ nhiều nghĩa)
Tiết 42
Tổng kết về từ vựng
(Từ đơn, từ phức, …Từ nhiều nghĩa)
16
IV, Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ
- "Hoa"=> Dựng theo nghĩa chuyển(đẹp, sang trọng, tinh khiết)
=>Không thể coi đây là hiện tượng chuyển nghĩa làm xuất hiện từ nhiều nghĩa vì đây chỉ là nghĩa chuyển lâm thời nó chưa làm thay đổi nghĩa của từ  chưa thể đưa vào từ điển.
Hãy hoàn thành sơ đồ cấu tạo từ:
Từ
Từ đơn
Từ phức
Từ ghép
Từ láy
17
Nhanh như chớp
đuổi hình bắt chữ

Thành Ngữ
2. Nghĩa của thành ngữ
Có thế bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó nhưng thường thông qua một số phép chuyển nghĩa như ẩn dụ , so sánh
3. Chú ý:
II. Sử dụng thành ngữ
- Thành ngữ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay phụ ngữ trong cụm danh từ , động từ , tính từ.
- Thành ngữ ngắn gọn , hàm súc có tính hình tưọng , tính biểu cảm cao.
* Ghi nhớ sgk T144
* Ghi nhớ sgk T144
Bài tập bổ sung
Thay đổi vị trí thất thường, đột ngột, lúc vinh hiển, lúc thất thế.
Lên voi xuống chó
đuổi hình bắt chữ
Mắt nhắm mắt mở
Thầy bói xem voi
Ếch ngồi đáy giếng
Con Rồng cháu Tiên

-Tiếp tục ôn về từ vựng
- Nắm chắc kiến thức đã ôn tập.
VỀ NHÀ