Bài 9. Tổng kết về từ vựng (Từ đơn, từ phức,... từ nhiều nghĩa; Từ đồng âm,... trường từ vựng)

Ào ào
Linh tinh
Ngật ngưỡng
Lanh lảnh
Lui tới
Lảo đảo
Mô phỏng các âm thanh của tự nhiên, của con người, sự vật,…
Từ tượng thanh
Lắc lư
Choe chóe
Tuần tự
Gập ghềnh
Lắt nhắt
Ư ử
Rũ rượi
Vụn vặt
Hừ hừ
Choang choang
Lui tới
Lướt thướt
Từ tượng hình
Gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật.
Bài tập 2: Nghe âm thanh đoán tên loài vật

THỂ LỆ CUỘC CHƠI
-Chia lớp thành 3 đội.
-Người đầu tiên sẽ được ưu tiên chọn ô câu hỏi.
-Chọn xong, sẽ được cho biết tên khái niệm cần trả lời và
chọn một bạn bất kì trả lời câu hỏi.
-Người được mời phải trả lời cho khái niệm ấy, nếu trả lời
đúng sẽ được chọn ô câu hỏi tiếp theo và chọn mời người
trả lời. Cứ như thế thực hiện cho đến hết các khái niệm.
-Đội nào có nhiều nhà thông thái hơn sẽ là đôi chiến thắng.
Lưu ý: Không mời chung đội trả lời.
TRÒ CHƠI: HỎI NHÀ THÔNG THÁI



L� d?i chi?u s? v?t, s? vi?c n�y v?i s? v?t, s? vi?c khỏc cú nột tuong d?ng, nh?m tang s?c g?i hỡnh, g?i c?m cho s? di?n d?t.
L� g?i tờn s? v?t, hi?n tu?ng n�y b?ng tờn c?a s? v?t, hi?n tu?ng khỏc cú nột tuong d?ng v?i nú, l�m tang s?c g?i hỡnh, g?i c?m,...
Là gọi hoặc tả đồ vật, cây cối, con vật bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi, tả người, nhằm làm cho thế giới ….
Là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này bằng tên của sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi...
L� bi?n phỏp phúng d?i m?c d?, quy mụ, tớnh ch?t c?a s? vi?c, hi?n tu?ng nh?m nh?n m?nh, gõy ?n tu?ng tang s?c bi?u c?m.
L� bi?n phỏp tu t? dựng cỏch di?n d?t t? nh?, uy?n chuy?n, trỏnh gõy c?m giỏc dau bu?n ghờ s?, trỏnh thụ t?c, thi?u l?ch s?.
Là biện pháp lặp lại từ ngữ nhằm làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh...
Là lợi dụng đặc sắc về âm, nghĩa của từ ngữ tạo sắc thái dí dởm, hài hước, làm câu văn thêm hấp dẫn thú vị.
Chơi chữ
Điệp ngữ

Nói giảm
nói tránh
Nói quá

Hoán dụ
Ẩn dụ
So sánh
Nhân hóa
Thà rằng liều một thân con
Hoa dù rã cánh lá còn xanh cây
Thúy Kiều
Gia đình Thúy Kiều
Ẩn dụ
Trong như tiếng hạc bay qua,
Đục như tiếng suối mới sa nửa vời.
Tiếng khoan như gió thoảng ngoài,
Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa.
So sánh
Tiếng đàn của Thúy Kiều
Làn thu thủy nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một tài đành họa hai.
Tài sắc vẹn toàn của Thúy Kiều
Nói quá
6) Nhân hóa
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.
Trăng – người bạn tri âm, tri kỷ
Có tài mà cậy chi tài,
Chữ tài liền với chữ tai một vần.
Chơi chữ
Điệp ngữ
Tài năng và tai họa nhiều lúc đi liền với nhau
Nhấn mạnh: Tài năng và tai họa nhiều lúc đi liền với nhau
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
Hoán dụ
Cuộc đấu tranh của nông dân và công nhân
Nói giảm, nói tránh
Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!
Mùa thu đang đẹp nắng xanh trời.
Giảm bớt niềm tiếc thương trước sự ra đi của Bác.
Bài tập Nhanh
Cho biết các ví dụ sau sử dụng biện pháp tu từ từ vựng nào?
1.Trái non như thách thức
Trăm thứ giặc thứ sâu
Thách kẻ thù sự sống
Phá đời không dễđâu.
-> Nhân hoá. (Trái sấu có thái độ thách thức như con người)
2.Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
–> Hoán dụ.(áo nâu: Nông dân; áo xanh: Công nhân)
3. Thuyền ơi có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.
-> Ẩn dụ. (Thuyền chỉ người con trai; Bến chỉ người con gái)
4. Thiếp từ thuở lá thắm xe duyên, khi vận tía, lúc cơn đen, điều dại, điều khôn, nhờ bố đó. Chàng ở dưới suối vàng nghĩ lại, vợ má hồng, con răng trắng, tím gan, tím ruột với ông xanh.
-> Chơi chữ: các màu
5. Anh đi làm rể Chương Đài,
Một đêm ăn hết mười hai vại cà
Giếng đâu thì dắt anh ra
Kẻo anh chết khát bởi vại cà nhà em
.-> Nói quá.
TỪ TƯỢNG THANH,
TỪ TƯỢNG HÌNH
CÁC BIỆN PHÁP
TU TỪ TỪ VỰNG

Vận dụng kiến thức để xác định giá trị sử dụng của
từ, phân tích nét nghệ thuật độc đáo trong đoạn trích
hoặc trong văn bản  Tạo lập văn bản .
TỔNG KẾT VỀ TỪ VỰNG
SO
SÁNH
ẨN
DỤ
NHÂN
HÓA
HOÁN
DỤ
ĐIỆP
NGỮ
CHƠI
CHỮ
NÓI
QUÁ
NÓI
GIẢM
NÓI
TRÁNH
1. Ôn tập lại từ tượng thanh, từ tượng hình và các biện pháp tu từ.
2. Hoàn thành các bài tập còn lại.
3. Chuẩn bị bài: “Tập làm thơ tám chữ”.
+ Tìm hiểu thể thơ.
+ Sưu tầm các bài thơ tám chữ.
+Tập làm một bài thơ 8 chữ về đề tài môi trường.
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ