Bài 9. Nói quá

Kiểm tra bài cũ:
1. Chức năng của tình thái từ? Tình thái từ được phân làm mấy loại? Nêu cách sử dụng tình thái từ?
2. Đặt câu có dùng tình thái từ và giải thích ý nghĩa.
Trả lời:
1.Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán và để biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói.
- Tình thái từ được phân làm 4 loại:
+ Tình thái từ nghi vấn: à, ư, hả, hử….
+ Tình thái từ cầu khiến: đi, nào, với …
+ Tình thái từ cảm thán: thay, sao …
+ Tình thái từ biểu thị tình cảm: ạ, nhé, cơ mà ……..
2. Đặt câu:
- Thầy mệt ạ? (Hỏi kính trọng)
- Bạn giúp tôi một tay nhé! (Cầu khiến thân mật)
So sánh hai cách nói sau:
- Ruột để ngoài da.
- Không có chuyện gì che dấu được.
Đọc các câu tục ngữ, ca dao sau và trả lời câu hỏi
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.
Ngày tháng mười chưa cười đã tối. (Tục ngữ)
b. Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần. (Ca dao)
Nói quá sự thật, ngụ ý hiện tượng thời gian rất nhanh.
Nói quá thực tế, ngụ ý người nông dân lao động vất vả.
So sánh hai cách nói sau:
Nói quá: Nhấn mạnh thời gian cực ngắn và sự vất vả của người lao động.
Nói thường: thông tin về hiên tượng.
2. Ghi nhớ: Sgk – 102
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, qui mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.

Bài 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa
của chúng.

a/ Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
 Niềm tin vào sức lao động của con người.
b/ Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
 Thể hiện ý chí, nghị lực, tinh thần lạc quan. Mặc khác trấn an người nghe rằng vết thương nhỏ chẳng có nghĩa lý gì.
c/ […] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
 Kẻ có quyền sinh sát đối với người khác.
sỏi đá cũng thành cơm
đi lên đến tận trời
thét ra lửa
Bài 2 : Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ mà chạy.
a. Ở nơi ..................................thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng ............................
c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
Bài 3: Đặt câu với các thành ngữ sau đây: nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển.

- Thúy Kiều trong tác phẩm “Truyện Kiều ”của Nguyễn Du là người phụ nữ có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
- Khi có sức mạnh của sự đoàn kết thì chúng ta có thể dời non lấp biển..
KHỎE NHƯ VOI
Bài 4: Tìm các thành ngữ so sánh có phép nói quá.
NHANH NHƯ GIÓ
Bài 4: Tìm các thành ngữ so sánh có phép nói quá.

QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên : - Chà quả bí to thật!
Anh B cười mà bảo rằng: - Thế thì lấy gì làm to! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!
Anh A nói ngay: - Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một lần tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!
Anh B ngạc nhiên hỏi: - Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?
Anh A giải thích: - Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà.
Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lãng sang chuyện khác.
Theo: Truyện cười dân gian
Theo em hai nhân vật trong truyện có dùng phép tu từ nói quá không?
Thảo luận nhóm: 4 phút
Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với nói khoác
B�i 6: Ph�n bi?t bi?n ph�p tu t? nĩi qu� v?i nĩi khốc.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
- Học phần ghi nhớ. Làm hết bài tập vào vở bài tạp. (Bài 3,4,5)
- Soạn bài “Ôn tập truyện kí Việt Nam” theo các yêu cầu sau:
+ Xem lại tất cả các tác phẩm từ đầu năm học.
+ Nắm tác giả, tác phẩm, những nét chính về nội dung và nghệ thuật.
+ Đối chiếu, so sánh sự giống và khác nhau ở một số văn bản.
+ Chọn ra một nhân vật mà em thích, viết một bài văn ngắn phát biểu suy nghĩ của mình về nhân vật ấy.