Bài 9. Nói quá

Người thực hiện: Bạch Thị Thảo
Giáo viên: Tổ KHXH
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ!
LỚP 8a2
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối (Tục ngữ)
b. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
(Ca dao)
SO SÁNH HAI CÁCH NÓI
 Cách nói của ca dao, tục ngữ hay hơn vì cách nói của ca dao, tục ngữ gây ấn tượng mạnh cho người đọc, người nghe.
Thế nào là nói quá? Tác dụng của phép nói quá?
Cách nói
phóng đại
mức độ, quy mô
tính chất
của sự vật,
hiện tượng
Nhằm
nhấn mạnh,
gây ấn tượng,
tăng sức
biểu cảm
BIỆN
PHÁP
TU TỪ
NÓI QUÁ
Nói quá còn có tên gọi khác là khoa trương, ngoa dụ, thậm xưng, phóng đại, cường điệu.
Tiết 39
NÓI QUÁ
Bài tập nhanh
Bài 1: Xác định phép nói quá trong những câu sau:
a) Nhớ, tôi nhớ đến chết cũng không quên.


b) Bác ơi, tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người.



c) Lỗ mũi mười tám gánh lông
Chồng yêu chồng bảo: “tơ hồng trời cho”.






Đáp án: tôi nhớ đến chết cũng không quên.
Đáp án: …tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người.
Đáp án: Lỗ mũi mười tám gánh lông
*. Lưu ý:
* Sử dụng phép nói quá:
Các trường hợp sử dụng phép nói quá:
- Trong lời nói hàng ngày.
- Trong văn chương:
+ Tục ngữ, ca dao, thành ngữ
+ Thơ văn châm biếm, trữ tình
Các trường hợp không nên dùng nói quá:
- Trong văn bản hành chính.
Trong văn bản khoa học.
- Khi cần thông tin chính xác, trung thực.
VD Đời người có một gang tay.
Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang
VD Đau lòng kẻ ở người đi,
lệ rơi thấm đá, tơ chia rũ tằm. (Kiều)
VD : Tấc đất tấc vàng.
Bài 6: Đọc câu chuyện sau: QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên : - Chà quả bí to thật!
Anh B cười mà bảo rằng: - Thế thì lấy gì làm to! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!
Anh A nói ngay: - Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một lần tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!
Anh B ngạc nhiên hỏi:-Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?
Anh A giải thích: - Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà. Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lãng sang chuyện khác.
Theo: Truyện cười dân gian.

* Lưu ý: Phaân bieät bieän phaùp tu töø noùi quaù vôùi noùi khoaùc.
Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu)
c) […] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
(Nam Cao)
Tiết 39
NÓI QUÁ
II. Luyện tập: Thảo luận nhóm: 3 phút
Nhóm 1: Bài tập 1a

Nhóm 2: Bài tập 1b

Nhóm 3: Bài tập 3c

Nhóm 4: Bài tập a
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm
b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được
c. [...] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
=> Nhấn mạnh thành quả lao động gian khổ vất vả, nhọc nhằn (nghĩa bóng: niềm tin vào bàn tay lao động).
=> Nhấn mạn sức khỏe vẫn tốt, có thể đi xa, không phải bận tâm.
=> Nhấn mạnh cụ bá là kẻ có uy quyền, có quyền sinh sát đối với người khác
Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập.
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3: Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: nghiêng nước nghiêng thành, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc. khỏe như voi

Tiết 39
NÓI QUÁ
II. Luyện tập:
3. Bài 3:Thảo luận nhóm: 4 phút

Nhóm 1: chậm như rùa

Nhóm 2: nghiêng nước nghiêng thành

Nhóm 3: nghĩ nát óc

Nhóm 4: mình đồng da sắt
Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập.
3. Bài tập 3: Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: nghiêng nước nghiêng thành, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc. Chậm như rùa

- Cô ấy có sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
- Thánh Gióng là một vị thần mình đồng da sắt.
Tôi nghĩ nát óc cũng không thể giải được bài toán này.
- Bạn Vĩ viết bài chậm như rùa.
Tiết 39
NÓI QUÁ
Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập.
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3: Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: dời non lấp biển, lấp biển vá trời,
- Trí tuệ của con người có sức mạnh dời non lấp biển.
- Nhân dân ta biết đoàn kết thì có thể lấp biển vá trời.
Tiết 39
NÓI QUÁ
Bài 4 : Tìm thành ngữ so sánh có sử dụng phép nói quá
2
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
Nhanh như chớp
Đây là gì?
Khỏe như voi
Bài 4 : Tìm thành ngữ so sánh có sử dụng phép nói quá
Nói như vẹt
Trắng như tuyết
Đẹp như tiên
Tươi như hoa
3
Ăn như mèo
Đây là gì?
Xấu như ma
Đen như cột nhà cháy
Chậm như rùa
Học bài cũ: Nói quá và tác dụng của nói quá.
+ Làm tiếp bài tập còn lại vào vở.
+ Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử dụng phép nói quá .
Soạn bài mới:
+ Chuẩn bị: Nói giảm nói tránh.
- Nói giảm nói tránh là gì?
- Tác dụng của nói giảm nói tránh.
- Tìm các ví dụ về nói giảm nói tránh.
. Củng cố, dặn dò:
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH