Bài 9. Nói quá

CHÚC MỪNG QÚY
THẦYCÔ ĐẾN THĂM LỚP







PGD QUẬN PHÚ NHUẬN
TR. THCS CHÂU VĂN LIÊM

GIÁO ÁN
MÔN NGỮ VĂN 8

GV: TRẦN NGỌC ANH VŨ
THÁNG 10 / 2008
KIỂM TRA BÀI CŨ
Trình bày một vài nét sơ lược
về tác giả Ai-ma-tốp.

Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật
của tác phẩm"Hai cây phong"

NÓI QUÁ LÀ GÌ ?
Vd1: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
Nhấn mạnh độ cực ngắn của đêm
tháng năm và ngày tháng mười
Phát hiện phép nói quá được sử dụng ở từ ngữ nào?
Nhấn mạnh giá trị của điều gì?
Tuần 10:
Tiết 37
NÓI QUÁ LÀ GÌ ?
Vd1: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
-> Nhấn mạnh độ cực ngắn của đêmT5 và ngàyT10
Vd2: Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
-> Nhấn mạnh nỗi vất vả trong lao động.
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ,qui mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.
Mồ hôi mà đổ xuống đồng
Lúa mọc trùng trùng sáng cả đồi nương
Mồ hôi mà đổ xuống vườn
Dâu xanh lúa tốt vấn vương tơ tằm.
V?y theo em, nói quá là gì?
Lý thân - đời Đường: "Xới lúa giữa ban trưa/ Mồ hôi thấm đất dưới lúa/ Ai biết cơm trong mâm/ Hạt hạt đều cay đắng"
Tuần 10:
Tiết 37:
NÓI QUÁ LÀ GÌ ?
TÁC DỤNG:
So sánh hai cách nói sau đây:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng. Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Cách nói quá
Cách nói bình thường
Đêm tháng năm rất ngắn. Ngày tháng mười rất ngắn.
Cày đồng vào buổi trưa mồ hôi ướt đẫm.
Tuần 10:
Tiết 37:
NÓI QUÁ LÀ GÌ ?
TÁC DỤNG:
nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm
GHI NHỚ:
SGK/102
Tuần 10:
Tiết 37:
NÓI QUÁ LÀ GÌ ?
LUYỆN TẬP:
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ,
Tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.

Tuần 10:
Tiết 37:
I. NÓI QUÁ LÀ GÌ ?
TÁC DỤNG:
nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm
GHI NHỚ:
SGK/102
LUYỆN TẬP:
Bài tập 1/102:
Sỏi đá cũng thành cơm:
b) Có thể đi lên đến tận trời được:
c)Thét ra lửa:
-> Vẫn còn rất khoẻ.
-> Sức lao động biến đất đai thành của cải, vật chất.
-> Kẻ có quyền thế, nói năng
hống hách, quát tháo.
Tuần 10:
Tiết 37:
LUYỆN TẬP:
Bài tập 1/102:
Bài tập 2/102: Điền các thành ngữ
e. Vắt chân lên cổ.
a. Chó ăn đá gà ăn sỏi
b. Bầm gan tím ruột.
c. Ruột để ngoài da.
d) Nở từng khúc ruột.
Tuần 10:
Tiết 37:
LUYỆN TẬP:
Bài tập 1/102:
Bài tập 2/102:
Bài tập 6/103:
(Thảo luận) Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với nói khoác ?
Giống: phóng đại mức độ quy mô tính chất của sự
vật, hiện tượng.
Khác:
Nói quá: Nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
Nói khoác: Làm cho người nghe tin vào những điều
không có thật => giả dối, tiêu cực.
Tuần 10:
Tiết 37:
LUYỆN TẬP:
Bài tập 1/102:
Bài tập 2/102:
Bài tập 6/103:
Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với nói khoác
Bài tập 3/ 102:
Đặt câu với thành ngữ nói quá
BT 3/ 103: Đặt câu với thành ngữ nói quá:
+ nghiêng nước nghiêng thành
->Tây Thi có sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
- Nhất khấp
Khuynh nhân thành.
Nhị khấp
khuynh nhân quốc.
Một hai nghiêng
nước nghiêng thành
sắc đành đòi một
tài đành họa hai.
Giai nhân kiệt xuất
" Nghi�ng nu?c nghi�ng th�nh " : Theo nghia den l� v? d?p c?a ngu?i ph? n? l�m
cho c�c b?c qu�n vuong ph?i chao d?o v� m?t nu?c. Nghia nĩi chung l� m?t v? d?p
l�m m� m?n lịng ngu?i c?a ngu?i con g�i (ph? n?).
BT 3/ 103: Đặt câu với thành ngữ nói quá:
+ nghiêng nước nghiêng thành
+ dời non lấp biển, lấp biển vá trời
->Tây Thi có sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
-> Việc đó khó tợ việc dời non lấp biển,
hay lấp biển vá trời.
Thành ngữ vá trời lấp biển còn có biến thể lấp biển
vá trời. VD:"Ông định lấp biển vá trời à, ông chủ
nhiệm ơi ? Trước đây 35 năm, có người đã chịu thua
rồi" (Chu Văn "Bão biển"). Gần nghĩa với thành ngữ
vá trời lấp biển, là các thành ngữ dời non lấp biển,
xẻ núi ngăn sông...
BT 3/ 103: Đặt câu với thành ngữ nói quá:
+ nghiêng nước nghiêng thành
+ dời non lấp biển, lấp biển vá trời
+ mình đồng da sắt
+ nghĩ nát óc
->Tây Thi có sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
-> Việc đó khó tợ việc dời non lấp biển,
hay lấp biển vá trời.
-> Trời rét thế mà nó cứ phong phanh áo mỏng,
đúng là mình đồng da sắt.
-> Bài tóan nầy tôi nghĩ nát óc rồi
mà chưa giải được !
Trong hai cặp của mỗi Thành ngữ 4 âm tiết, đều có
ít nhất một cặp mà các từ được dùng để biểu trưng như (gan,ruột) biểu trưng cho tâm tư, (bầm,tím) cho sự căm uất ; (đồng, sắt) biểu trưng cho sự cứng rắn, nên “bầm gan tím ruột” chỉ sự uấn hận, dồn nén đến cực điểm, “mình đồng da sắt” trỏ loại người có thể chất cứng rắn siêu phàm.
BT 3/ 103: Đặt câu với thành ngữ nói quá:
+ nghiêng nước nghiêng thành
+ dời non lấp biển, lấp biển vá trời
+ mình đồng da sắt
+ nghĩ nát óc
->Tây Thi có sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
-> Việc đó khó tợ việc dời non lấp biển,
hay lấp biển vá trời.
-> Trời rét thế mà nó cứ phong phanh áo mỏng,
đúng là mình đồng da sắt.
-> Bài tóan nầy tôi nghĩ nát óc rồi
mà chưa giải được !
BT 4/ 103: Tìm 5 thành ngữ so sánh có dùng
biện pháp nói quá:
-> Xấu như ma, nhanh như cắt, hôi như cú,
mềm như lạt, trơn như mỡ, ngáy như sấm,
nhanh như cắt, cứng như sắt .
-> Hiền, nắng, mưa, rẻ, cười, khóc, dai, xấu,
chậm, nặng, nhẹ, khỏe, dữ, yếu, hôi
đen, đắt, rẻ.
(VD: xấu, nhanh, hôi, mềm, trơn, ngáy, cứng .)
BT 4/ 103: Viết đọan văn hoặc bài thơ có dùng biện pháp nói quá: (Về nhà làm)
BT CỦNG CỐ, MỞ RỘNG: Tìm thêm các câu ca dao, tục ngữ,
văn thơ trữ tình … có dùng phép nói quá?
CA DAO, TỤC NGỮ
-> Con rận bằng con ba ba / Nửa đêm nó ngáy cả nhà thất kinh.
( H�ng xĩm v�c g?y di rình / Hĩa ra gi?n d?c nĩng mình bị ra.)
-> Lỗ mũi mười tám gánh lông / Chồng yêu chồng bảo tơ hồng trời cho/ Đêm
Nằm thì gáy o o / Chồng yêu chồng bảo ngáy cho vui nhà/ Đi chợ thì hay ăn quà/
Chồng yêu chồng bảo về nhà đỡ cơm / Trên đầu những rác cùng rơm/ Chồng
yêu chồng bảo hoa thơm cài đầu .
-> Đời người có một gang tay/ Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang
-> Thận vợ thuận chồng tát bể Đông cũng cạn
VĂN THƠ TRỮ TÌNH:
-> Đau lòng kẻ ở người đi, lệ rơi thấm đá, tơ chia rũ tằm. (Kiều)
-> Giặc bắn em rồi quăng mất xác / Bởi vì em là du kích em ơi / Đau xé lòng
Anh chết nửa con người / Xưa yêu quê hương vì có chim có bướm / Có những
Ngày nghỉ học bị đòn roi / Nay yêu quê hương vì trong từng nắm đất /
Có một phần xương thịt của em tôi . ( Quê huong - Giang Nam)
Con gái Sơn Tây (ca dao châm biếm)
Con gái Sơn Tây Yếm thủng tày giần / Răng đen hạt nhót Chân đi cù lèo /Tóc rễ tre chải lược bồ cào / Xù xì da cóc hắc lào tứ tung / Trên đầu chấy rận như sung / Rốn lồi quả quýt má hồng trôn niêu

Cô tưởng mình cô ái ố mĩ miều / Chồng con chẳng lấy để liều thân ru / Nách cô thơm như hai ổ chuột chù / Mắt thì gián nhấm lại gù lưng tôm /

Bánh đúc cô nếm nồi ba / Mía tre tráng miệng hết vài trăm cây / Giã gạo vú chấm đầu chày / Xay gạo cả ngày được một đấu ba

Con rận bằng con ba ba / Đêm nằm nó ngáy cả nhà thất kinh / Hàng xóm vác gậy đi rình / Hóa ra giận đực nóng mình bò ra / Đêm nằm cô nghĩ gần xa / Giật mình một cái gẫy ba thanh giường.
THAM KHẢO ĐOẠN VĂN CÓ DÙNG PHÉP NÓI QUÁ:
Trong trận đá banh giao hữu tuần rồi, hiệp một đội lớp em chiếm thế thượng phong so với đội 8a1. Nhưng đến phút cuối của hiệp hai, đội bạn đã lật ngược thế cờ bằng một cú sút cháy lưới. Đội em tuy thua nhưng đã thể hiện được hết những khả năng của mình,
Chúng em phải suy nghĩ nát óc với bài tóan thầy cho.
trên khuôn mặt bạn nào cũng mồ hôi không kịp vuốt.
Sau một hồi, bạn X Lớp em cũng giải ra. Thật đúng
là cây tóan số một của lớp em.
Tuần 10:
Tiết 37:
DẶN DÒ:
Học bài ghi nhớ và các ví dụ "Nói quá".
Làm tiếp các BT 3, 4, 5 vào vở bài tập.
Soạn: "Thông tin về ngày Trái Đất năm 2000".



CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ

ĐÃ ĐẾN THĂM LỚP,
DỰ GIỜ
XIN KÍNH CHÀO QÚY THẦY CÔ, HẸN GẶP LẠI .