Bài 9. Nói quá

Học sinh lớp 8A
THCS Vân Hồ
Bài 9 - Tiết 37



Bài tập 1: Cho ví dụ

a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
b. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
(Ca dao)
c. Người nhà lý trưởng sấn sổ bước đến giơ gậy chực đánh chị Dậu. Nhanh như cắt chị Dậu nắm ngay được gậy của hắn.
(Tắt đèn - Ngô Tât Tố)
d. Bác ơi ! Tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người (" Bác ơi"- Tố Hữu)

-Cách nói như các từ in đậm trong các ví dụ trên có đúng sự thực không?
-Thực chất ở đây muốn nói lên điều gì?

So sánh hai cách nói
a).chưa nằm đã sáng ? .. đêm rất ngắn.
.chưa cười đã tối ?... ngày rất ngắn.
b) Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày ? ...Mồ hôi ướt đẫm.
c) Nhanh như cắt ?.. rất nhanh.
d) .Ôm cả non sông một kiếp người ? .tình yêu thương bao la của Bác Hồ
Hai cách nói, cách nào hay hơn?
Em hiểu thế nào là nói quá? Nói quá có tác dụng gì?
Nói quá sử dụng trong những trường hợp nào? Sử dụng như thế nào để đạt hiệu quả?

GHI NHớ
1. Khái niệm: Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng.
Bài tập 2: Tìm và giải thích ý nghĩa
biện pháp nói quá trong các ví dụ sau:
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm
(Bài ca vỡ đất - Hoàng Trung Thông)
b. Anh cứ yên tâm , vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có đi lên tận trời được.
(Mảnh trăng cuối rừng - Nguyễn Minh Châu)
c. Cái cụ Bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
(Chí Phèo - Nam Cao)

đi lên tận trời
thét ra lửa
sỏi đá cũng thành cơm
Bài tập 3:
Em hãy xem bảng sau và sắp xếp cột A với cột B để có thể hiểu được chính xác hơn khái niệm về các phép tu từ mà em đã học?
Phần thưởng của bạn là những chiếc kẹo
1
2
3
Phần thưởng là 1 điểm 10
Phần thưởng của bạn là một tràng pháo tay
Quà tặng may mắn
THCS Trưng Nhị
Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống để tạo biện pháp tu từ nói quá:
a. ở nơi .......... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.


chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
b. Nhìn thấy tội ác của giặc, ai ai cũng ......

c. Cô Nam tính tình xởi lởi ......

d. Lời khen của cô giáo làm nó .......

e. Bọn giặc hoảng hồn ...... mà chạy
Bài tập 5:
Đặt câu với các thành ngữ dùng các biện pháp nói quá sau đây:
a/ dời non lấp biển
b/ nghiêng nước nghiêng thành
c/ nghĩ nát óc
d/ cười vỡ cả bụng

Bài tập 6:
Viết đoạn văn có dùng biện pháp nói quá (khoảng 5 câu)

Nói quá


Khái niệm


Thường
được dùng

Nói quá là biện pháp
tu từ phóng đại
mức độ, quy mô,
tính chất của sự vật
hiện tượng.
- Nhấn mạnh
- Gây ấn tượng
- Tăng sức
biểu cảm



-Tục ngữ, ca dao,
thành ngữ.
- Văn thơ châm
biếm, hài hước,
trữ tình
- Lời ăn tiếng nói
hàng ngày




Tác dụng












.











Không

Phân biệt biện pháp tu từ nói quá và nói khoác.
Nói quá và nói khoác
Giống nhau: đều là phóng đại mức độ quy mô tính chất của sự vật hiện tượng.
Khác nhau:
- Nói quá là biện pháp tu từ nhằm mục đích nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm .
- Nói khoác nhằm làm cho người khác tin vào những điều không có thật. Nói khoác là hành động sai trái, tiêu cực.