Bài 9. Nói quá

Tiết 37- Tiếng Việt:
Nói quá
I- Nói quá và tác dụng của nói quá.
1) Ví dụ: SGK/101
2) Nhận xét:
- Nói phóng đại về qui mô,
tính chất, mức độ của sự vật.
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
( ca dao)


Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
( ca dao)

=>Đêm tháng năm, ngày tháng mười rất ngắn.
=>Mồ hôi rơi nhiều -> Lao động của người nông dân vất vả.
Tiết 37- Tiếng Việt:
Nói quá
So sánh hai cách nói sau:
Cách 1:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
( ca dao)

Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
(ca dao)

-> Cách nói có hình ảnh, nhấn mạnh ý
=> Nói quá
Cách 2:

Đêm tháng năm ngắn
Ngày tháng mười ngắn


Mồ hôi rơi nhiều
Tiết 37- Tiếng Việt:
Nói quá
I- Nói quá và tác dụng của nói quá.
1) Ví dụ: SGK/101
2) Nhận xét:
- Nói phóng đại về qui mô,
tính chất, mức độ của sự vật
- Có hình ảnh, nhấn mạnh ý
Nói quá.
3) Ghi nhớ: SGK/102
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
( ca dao)


Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
( ca dao)

=>Đêm tháng năm, ngày tháng mười rất ngắn.
=>Mồ hôi rơi nhiều -> Lao động của người nông dân vất vả.
Tiết 37- Tiếng Việt:
Nói quá
Bài tập 4/ 103: Thành ngữ so sánh có dùng phép nói quá:
Đen như cột nhà cháy
Đắt như tôm tươi
Đẹp như tiên
Rẻ như bèo
Đen như than
Lớn nhanh như thổi
Mạnh như chẻ tre
Ngã như ngả rạ....

Tiết 37- Tiếng Việt:
Nói quá
Thảo luận nhóm:
Nói quá có phải nói khoác không?
Phân biệt nói quá với nói khoác?
Nói quá: Nói để gây ấn tượng, gây chú ý, để làm nổi rõ một khía cạnh nào đó của đối tượng đựơc nói đến=> Biện pháp tu từ.
Nói khoác: Nhằm mục đích làm cho người nghe tin vào những điều không có thực, không mang giá trị tích cực.
Tiết 37- Tiếng Việt:
Nói quá
II. Luyện tập:
BT1: Xác định biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa:
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)

Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em
có thể đi lên đến tận trời.
( Nguyễn Minh Châu- Mảnh trăng cuối rừng)

c) ... Cái cụ Bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
( Nam cao- Chí Phèo)
=> đi bất cứ nơi đâu
=> niềm tin vào sức lao động của con người
=> quyền sinh, quyền sát
Tiết 37- Tiếng Việt:
Nói quá
BT2: Điền các thành ngữ bầm gan tím ruột, chó ăn đá, gà ăn sỏi, nở
từng khúc ruột, ruột để ngoài da, vắt chân lên cổ vào chỗ trống để
tạo biên pháp tu từ nói quá:
a) ở nơi thế này, cỏ không mọc được nữa là
trồng rau, trồng cà.
b) Nhìn thấy tội ác của giặc, ai ai cũng ......
c) Cô Nam tính tình xởi lởi,
d) Bọn giặc hoảng hồn, mà chạy.
bầm gan tím ruột.
chó ăn đá, gà ăn sỏi
ruột để ngoài da.
vắt chân lên cổ
Tiết 37- Tiếng Việt:
Nói quá
II- Luyện tập:
BT3: Đặt câu với các thành ngữ:
- dời non lấp biển
- nghiêng nước nghiêng thành
- mình đồng da sắt
- nghĩ nát óc
VD: Con người bằng xương bằng thịt chứ có phải mình đồng da sắt đâu mà việc gì nó cũng gánh.
Tiết 37- Tiếng Việt:
Nói quá
II- Luyện tập:
BT5: Viết đoạn văn hoặc làm một bài thơ có dùng biện pháp tu từ nói quá.
VD: Trời mưa to, con đường làng em trơn như đổ mỡ. Một toán người đang dò dẫm trên đường. Họ bảo nhau: Đoạn đường này phải đổ bê tông thôi, nếu không thì việc đi lại sẽ thật là khó khăn đấy.


Tiết 37- Tiếng Việt:
Nói quá
a) Công cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông.


Ngó lên nuộc lạt mái nhà,
Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu.



Công lao to lớn của cha mẹ trong việc sinh thành, nuôi dưỡng, con cái.
Lòng biết ơn của con cháu với ông bà, cha mẹ
Tiết 37- Tiếng Việt:
Nói quá
Hướng dẫn về nhà:
- Học bài- Nắm được tác dụng của phép nói quá
- Hoàn thành bài tập - Viết đoạn văn về môi trường trong đó có sử dụng phép nói quá.
Chuẩn bị bài:
+ Tiết 39- Văn học: Ôn tập truyện kí Việt Nam
( tên văn bản, tác giả, thể loại, phương thức biểu đạt, nét dặc sắc về nội dung, nghệ thuật ...)