Bài 9. Nói quá

CHÀO MỪNG THẦY CÔ VỀ DỰ
H?I THI GIÁO VIÊN GI?I
C?P THCS NAM H?C 2009-2010
3
4
6
1
5
2
Từ loại này có chức năng chính
là dùng để nối ?
Đây là từ loại có chức năng gọi đáp và bộc lộ cảm xúc ?
Biện pháp tu từ này là cách vận dụng
ngữ âm, ngữ nghĩa của từ để tạo ra
những cách hiểu bất ngờ, thú vị ?
Biện pháp tu từ này cũng được gọi
là so sánh nhưng là so sánh ngầm ?

Từ "như" là từ ngữ được sử dụng phổ
biến trong biện pháp tu từ này ?
ô chữ
Giải ô chữ
Giải ô chữ
Cố lên
Chúc mừng bạn !
Nói quá
Ô số 1 có 7 chữ cái
ô số 2 có 6 chữ cái
ô số 4 có 8 chữ cái
ô số 5 có 4 chữ cái
ô số 6 có 6 chữ cái
ô số 3 có 7 chữ cái
Đây là biện pháp tu từ mà các em đã học ở lớp 6:
là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật...
Bằng những từ ngữ vốn được dùng để
gọi hoặc tả con người ?
!
TIẾT: 37
NÓI QUÁ
I. NĨI QU� V� T�C D?NG C?A NĨI QU�
1. Khái niệm
Ngöõ lieäu:
a.Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngµy th¸ng m­êi ch­a c­êi ®· tèi
(Tục ngữ)
b.Cµy ®ång ®ang buæi ban tr­a
Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy
(Ca dao )






TI?T37: NĨI QU�
Ngữ liệu:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối

Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày

Đêm tháng năm rất ngắn

Ngày tháng mười rất ngắn

Mồ hôi ướt đẫm
Phóng đại mức độ tính chất của sự vật hiện tượng được miêu tả
I.NĨI QU� V� T�C D?NG C?A NĨI QU�
1. KH�I NI?M
Ng? li?u ( sgk/101)
D�m th�ng nam chua n?m d� s�ng
Ng�y th�ng mu?i chua cu?i d� t?i
M? hơi th�nh thĩt nhu mua ru?ng c�y
L� bi?n ph�p tu t? phĩng d?i m?c d? quy mơ , tính ch?t c?a s? v?t hi?n tu?ng du?c mi�u t?


TIẾT 37: NÓI QUÁ
Bài tập bổ sung
Tìm biện pháp nói quá trong các ví dụ sau:
a. Trên đầu những rác cùng rơm
Chồng yêu chồng bảo hoa thơm rắc đầu
b. Người say rượu mà đi xe máy thì tính mạng ngàn cân treo sợi tóc
c.Vắt đất ra nước thay trời làm mưa
d. Tiếng hát át tiếng bom
Bài tập bổ sung
Tìm biện pháp nói quá trong các ví dụ sau:
a. Trên đầu những rác cùng rơm
Chồng yêu chồng bảo hoa thơm rắc đầu
b. Người say rượu mà đi xe máy thì tính mạng ngàn cân treo sợi tóc
c.Vắt đất ra nước thay trời làm mưa
d. Tiếng hát át tiếng bom
I.NĨI QU� V� T�C D?NG C?A NĨI QU�
1. KH�I NI?M
Ví d? ( sgk/101)
D�m th�ng nam chua n?m d� s�ng
Ng�y th�ng mu?i chua cu?i d� t?i
M? hơi th�nh thĩt nhu mua ru?ng c�y
L� bi?n ph�p tu t? phĩng d?i m?c d? quy mơ , tính ch?t c?a s? v?t hi?n tu?ng du?c mi�u t?

2. T�C D?NG


TIẾT 37: NÓI QUÁ
CÁCH 1
VD1:Ở nơi cằn cỗi thế này cây cối làm sao tốt được

VD2: Nhìn thấy tội ác của giặc ai cũng căm thù
VD3: Bọn giặc hoảng hồn chạy thục mạng
CÁCH 2
Ở nơi chó ăn đá gà ăn sỏi
thế này , cây cối làm sao
tốt được

Nhìn thấy tội ác của giặc , ai ai cũng bầm gan tím ruột

Bọn giặc hoảng hồn chạy bán sống bán chết
- Cách nói 2 hay hơn cách 1vì:
+ Cách 2 làm cho nhấn mạnh điều tác giả muốn nói ,muèn viÕt
+ Cách 2 gây sự chú ý của người đọc, người nghe
+ Cách 2 làm tăng sức biểu cảm của sự vật ,sự việc
TIẾT 37: NÓI QUÁ
1. KHÁI NIỆM
2. TÁC DỤNG
Nhấn mạnh điều mình muốn nói ,muèn viÕt
Gây ấn tượng
Tăng sức biểu cảm
* Ghi nhớ ( sgk/102)
I.NĨI QU� V� T�C D?NG C?A NĨI QU�
Bài tập bổ sung
Cho biết tác dụng của nói quá trong các câu sau :
Gánh cực mà đổ lên non
Còng lưng mà chạy cực còn chạy theo
=> nhấn mạnh nỗi vất vả của người dân lao động
ĐIỀN TỪ THÍCH HỢP ĐỂ CÓ THÀNH NGỮ HOÀN CHỈNH
Một Nắng....................
......................... RÙA.
................Như trứng gà bóc. .
..........................Sôi Nước Mắt.
ĐEN..................................
.....................QUỶ HỜN.
Hai S­¬ng.
CHẬM NHƯ
TRắng
NHƯ CỘT NHÀ CHÁY.
Đổ Mồ Hôi
1
2
3
4
5
6
1’
2’
MA CHÊ
3’
4’
5’
6’
THẬM XƯNG, KHOA TRƯƠNG, PHÓNG ĐẠI, CƯỜNG ĐIỆU, NGOA NGỮ
Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
1. Khái niệm
2. Tác dụng
*Lưu ý:
Khi phân tích thơ văn, người ta hay dùng các khái niệm như thậm xưng, khoa trương, phóng đại, cường điệu, ngoa ngữ, rất ít dùng khái niệm nói quá.
II. Luyện tập
111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111Bài 1: Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. (Hoàng Trung Thông)
con người có thể vượt qua trở ngại để thành công ( niÒm tin vµo bµn tay lao ®éng)
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được. (Nguyễn Minh Châu)
vÕt th­¬ng ch¼ng cã nghÜa lÝ g×, kh«ng ph¶i bËn t©m, søc rÊt tèt

c) Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hằn vào nhà xơi nước.
( Nam Cao)
kÎ cã uy quyÒn ®èi víi ng­êi kh¸c.

Tiết 37
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
Bài 2 :Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ.
a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................
c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
Bài 3:Đặt câu với các thành ngữ có dùng phép nói quá sau:nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc
a. Nàng công chúa có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
b. Đoàn kết là sức mạnh dời non lấp biển.
c. Công việc lấp biển vá trời là công việc của nhiều đời, nhiều thế hệ mới có thể làm xong.
d. Những chiến sĩ mình đồng da sắt đã chiến thắng.
e. Mình nghĩ nát óc mà vẫn chưa giải được bài toán này.
Bài tập 4sgk T 103: Tìm các thành ngữ so sánh có sử dụng phép nói quá

KHỎE NHƯ VOI
ĐEN NHƯ CỘT NHÀ CHÁY
Chạy nhanh như gió
CHẬM NHƯ RÙA
ĂN NHƯ MÈO
Bài 4 : Tìm thành ngữ so sánh có sử dụng phép nói quá
Chậm như rùa
Tươi như hoa
Bài 6: Đọc câu chuyện sau: QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên : - Chà quả bí to thật!
Anh B cười mà bảo rằng: - Thế thì lấy gì làm to! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!
Anh A nói ngay: - Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một lần tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!
Anh B ngạc nhiên hỏi: - Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?
Anh A giải thích: - Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà.
Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói l¶ng sang chuyện khác.
Theo: Truyện cười dân gian
Bài 6: Thảo luận nhóm
_ Phân biệt biện pháp tu từ nói quá và nói khoác.
_Thời gian trong vòng 3 phút
Bài 6 : Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với nói khoác.
Bài tập củng cố:
Dùng thành ngữ nói quá sao cho thích hợp để đặt câu tả cảnh của bức ảnh.
1
Nêu một thành ngữ nói về hoàn cảnh khó khăn túng thiếu
2
Tìm từ thích hợp điền vào ô trống để hoàn thành nhận xét sau:
Phép tu từ nói quá tạo ..........................
................................ cho lời văn.
3
ấn tượng mạnh
và tăng tính biểu cảm
Đáp án câu 3
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
B
A
C
D
Cho các ví dụ sau : chân cứng đá mềm , đen như cột nhà cháy, dời non lấp biển, ngàn cân treo sợi tóc , xanh như tàu lá, gầy như que củi , long trời lở đất. Nhận xét nào sau đây nói đúng nhất về các ví dụ trên ?
Là các câu tục ngữ có sử dụng biện pháp so sánh
Là các câu thành ngữ có sử dụng biện pháp nói quá
Là các câu tục ngữ có sử dụng biện pháp nói quá
Là các câu thành ngữ có sử dụng biện pháp so sánh
Tư liệu tham khảo

Ca dao:
1. Lỗ mũi mười tám gánh lông
Chồng yêu chồng bảo tơ hồng trời cho.
2. Tiếng đồn cha mẹ anh hiền
Cắn cơm không vỡ, cắn tiền vỡ đôi.

3. Yêu nhau yêu cả đường đi
Ghét nhau ghét cả tông chi họ hàng.
Tư liệu tham khảo
Tục ngữ:

1. Nuôi lợn ăn cơm nằm.
Nuôi tằm ăn cơm đứng.

2. Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi ca
3. Đời người có một gang tay
Ai hay ngủ ngày còn có nửa gang.
4. Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn.
DẶN DÒ:
-Làm bài tập 5( sgk/103)
-Học thuộc phần ghi nhớ sgk/102)
-Suu t?m m?t s? c�u ca dao v� tho van cĩ s? d?ng ph�p nĩi qu� .
-Soạn bài tiếp theo: �n t�p truyƯn,k� ViƯt Nam �Ĩ chu�n b� cho gi� sau �n t�p
TIẾT 37 : NÓI QUÁ
Chúc
Thầy
Cô
Mạnh
Khỏe
Chúc
Các
Em
Học
Giỏi
Chào
Tạm
Biệt