Bài 9. Nói quá

CHÀO MỪNG THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ
Kiểm tra bài cũ
Tình thái từ là gì? Cho ví dụ?
Khi sử dụng tình thái từ cần chú ý điều gì?
- Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán và để biểu thị sắc thái tình cảm của người nói.
- Khi nói, khi viết, cần chú ý sử dụng tình thái từ phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp (Quan hệ tuổi tác, thứ bậc xã hội, tình cảm…)

Ví dụ:

a/ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
b/ Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
(Ca dao)

Đêm tháng 5 rất ngắn.

Mồ hôi nhiều

Ngày tháng 10 rất ngắn
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ,quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.
Khái niệm.
Bài tập bổ sung
Dờm n?m
Mong tr?i mau sỏng ra du?ng g?p em.
b. Một hai
Sắc đành đòi một tài đành hoạ hai.
c. Những khi lỡ bước
Gian nan chi kể việc con con.
lưng chẵng bén giường,
nghiêng nước nghiêng thành,
kẻ vá trời
So sánh hai cách nói sau:
* Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.

* Ngày tháng mười chưa cười đã tối.

* Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.



Đêm tháng năm rất ngắn.

Ngày tháng mười rất ngắn.

Mồ hôi ướt đẫm.
 Sinh động, gây ấn tượng.
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ,quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.
* Khái niệm.
* T¸c dông.
- Nhấn mạnh điều mình muốn nói.
- Gây sự chú ý cho người đọc người nghe.
- Làm tăng sức biểu cảm cho sự vật, sự việc.
Ghi nhớ
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm.

Lưu ý.
- Khi phân tích thơ văn, người ta hay dùng các khái niệm như thậm xưng, khoa trương, phóng đại, cường điệu, ngoa ngữ, rất ít dùng khái niệm nói quá.
Bài 1:Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả.
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)


b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu)


c) Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hằn vào nhà xơi nước.
(Nam Cao)

Con người có thể vượt qua trở ngại để thành công (niềm tin vào bàn tay lao động)
Vết thương nhẹ, không bận tâm - sức khoẻ vẫn rất tốt
Kẻ có quyền sinh sát người khác
Bài 2 :Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ mà chạy.
a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................
c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
Bài 3: Đặt câu với các thành ngữ có dùng phép nói quá sau:nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da, sắt nghĩ nát óc.
a. Nàng công chúa có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
b. Đoàn kết là sức mạnh dời non lấp biển.
c. Công việc lấp biển vá trời là công việc của nhiều đời, nhiều thế hệ mới có thể làm xong.
d. Những chiến sĩ mình đồng da sắt đã chiến thắng.
e. Mình nghĩ nát óc mà vẫn chưa giải được bài toán này.
Khoẻ như voi
Đen như cột nhà cháy
Đẹp như tiên

Trắng như tuyết
Nhanh như sóc
Chậm như rùa
Tươi như hoa
Phi như bay
Bài 6: Đọc câu chuyện: QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên :
- Chà quả bí to thật!
Anh B cười mà bảo rằng:
- Thế thì lấy gì làm to! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!
Anh A nói ngay:
- Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một lần tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!
Anh B ngạc nhiên hỏi:
- Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?
Anh A giải thích:
- Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà.
Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lãng sang chuyện khác.
Theo: Truyện cười dân gian
Bài 6 : Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với nói khoác.
Bài tập củng cố:
Dùng thành ngữ nói quá sao cho thích hợp để đặt câu tả cảnh của bức ảnh.
1
Tìm từ thích hợp điền vào ô trống để hoàn thành nhận xét sau:
Phép tu từ nói quá tạo ..........................
................................ cho lời văn.
2
ấn tượng mạnh
và tăng tính biểu cảm
Đáp án câu 2
Cho các ví dụ sau : chân cứng đá mềm , đen như cột nhà cháy, dời non lấp biển, ngàn cân treo sợi tóc , xanh như tàu lá, gầy như que củi , long trời lở đất.
Nhận xét nào sau đây nói đúng nhất về các ví dụ trên ?


Là các câu tục ngữ có sử dụng biện pháp so sánh

Là các câu thành ngữ có sử dụng biện pháp nói quá

Là các câu tục ngữ có sử dụng biện pháp nói quá

Là các câu thành ngữ có sử dụng biện pháp so sánh
A
B
C
D
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học phần ghi nhớ, nắm khái niệm và tác dụng của BPNT nói quá
Làm bài tập 5(sgk), và hoàn thành các bài tâp vào vở.
Soạn bài “Ôn tập truyện kí Việt Nam”
theo các yêu cầu trong SGK.
+ Xem lại tất cả các tác phẩm từ đầu năm học.
+ Nắm tác giả, tác phẩm, những nét chính về nội dung và nghệ thuật.



+ Chọn ra một nhân vật mà em thích, viết một bài văn ngắn phát biểu suy nghĩ của mình về nhân vật ấy.