Bài 9. Nói quá

Chào mừng
thầy cô về dự giờ thăm lớp
So sánh hai cách nói sau:
- Ruột để ngoài da.
- Không có chuyện gì che giấu được.
Tiết: 37, Tiếng Việt
nói quá
I.Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Xét ví dụ:
* Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ng�y tháng mười chưa cười đã tối. (Tục ngữ)
Nói quá sự thật nhắm nhấn mạnh tính chất đặc biệt của thời tiết.
* C�y đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần. (Ca dao)
Nói quá sự thật nhằm nhấn mạnh sự vất vả của người nông dân.
Tiết: 37
Nói quá
I/ Nói quá và tác dụng của nói quá
* Xét ví dụ:
Từ bài tập trên em hiểu thế nào là nói quá?
I/ Nói quá và tác dụng của nói quá
* Xét ví dụ:
? Hãy đặt câu có ý nghĩa tương đương với những câu sau?
+ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Đêm tháng năm rất ngắn
+ Ngày tháng mười chưa cười đã tối
Ngày tháng mười rất ngắn
+ Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Mồ hôi ướt đẫm
Cách nói của tục ngữ, ca dao hay hơn vì nó nhấn mạnh điều muốn nói, làm tăng sức biểu cảm
Hãy so sánh xem cách nào diễn đạt hay hơn?
Từ bài tập trên em hãy cho biết tác dụng của nói quá?
Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸
1. XÐt vÝ dô:
2. Ghi nhí:
Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù viÖc, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­¬ng, t¨ng søc biÓu c¶m.
Bài tập bổ sung
Cho biết tác dụng biểu cảm của nói quá trong các câu ca dao sau:
Tiếng đồn cha mẹ anh hiền.
Cắn cơm không vỡ, cắn tiền vỡ tan
-> Cha mẹ anh rất ghê
b. Bao giờ cây cải làm đình
Gỗ lim làm gém thì mình lấy ta.
-> "mình" sẽ chẳng bao giờ lấy "ta"
c. Đêm nằm lưng chẳng tới giường
Mong trời mau sáng ra đường gặp em
-> thao thức suốt đem, trằn trọc không ngủ được
Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Ví dụ:
2. Ghi nhớ:
*Lưu ý:
Khi phân tích thơ văn,người ta hay dùng các khái niệm như: khoa trương, phóng đại, cường điệu, ngoa ngữ. rất ít khi dùng khái niệm nói quá.
ĐIỀN TỪ THÍCH HỢP ĐỂ CÓ THÀNH NGỮ HOÀN CHỈNH
Một Nắng....................
......................... RÙA.
................Như trứng gà bóc. .
..........................Sôi Nước Mắt.
ĐEN..................................
.....................QUỶ HỜN.
Hai S­¬ng.
CHẬM NHƯ
TRắng
NHƯ CỘT NHÀ CHÁY.
Đổ Mồ Hôi
1
2
3
4
5
6
1’
2’
MA CHÊ
3’
4’
5’
6’
THẬM XƯNG, KHOA TRƯƠNG, PHÓNG ĐẠI, CƯỜNG ĐIỆU, NGOA NGỮ
Đọc câu chuyện sau: QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên :
- Chà quả bí to thật!
Anh B cười mà bảo rằng:
- Thế thì lấy gì làm to! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!
Anh A nói ngay:
- Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một lần tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!
Anh B ngạc nhiên hỏi:
- Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?
Anh A giải thích:
- Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà.
Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lãng sang chuyện khác.
(Theo: Truyện cười dân gian )
Thảo luận nhóm
Hai nh©n vËt trong truyÖn cã dïng phÐp tu tõ nãi qu¸ kh«ng ?
Ph©n biÖt biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸ và nãi kho¸c?
Thêi gian trong vßng 3 phót.
HẾT GIỜ
1
2
3
Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với nói khoác?
II. Luyện tập
Bài 1: Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. (Hoàng Trung Thông)
Con người có thể vượt qua trở ngại để thành công ( niềm tin vào bàn tay lao động)
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được. (Nguyễn Minh Châu)
VÕt th­¬ng ch¼ng cã nghÜa lÝ g×, kh«ng ph¶i bËn t©m.
( sức khỏe rất tốt)

c) Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hằn vào nhà xơi nước.
( Nam Cao)
KÎ cã quyÒn sinh, quyÒn s¸t ®èi víi ng­êi kh¸c.

Tiết 37
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá


B�i 1
a. Biện pháp nói quá: Sỏi đá cũng th�nh cơm.
- ý nghĩa: Nhấn mạnh sự quyết tâm, sự chung sức của con người. Dù có khó khăn đến đâu m� quyết tâm, gắng sức cũng sẽ đạt kết quả mỹ mãn.
b. Biện pháp nói quá: Đi lên đến tận trời được.
- ý nghĩa : Thể hiện ý chí nghị lực, tinh thần lạc quan, tin tưởng của con người. Mặc dù không khỏe nhưng để trấn an mọi người vết thương nhỏ không có nghĩa lý gì.
Bài 2 :Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ mà chạy.
a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................
c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
Bài 3: Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc.
a. Nàng công chúa có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
b. Đoàn kết là sức mạnh dời non lấp biển.
c. Công việc lấp biển và trời là công việc của nhiều người, nhiều thế hệ mới có thể làm xong.
d. Những chiến sĩ mình đồng da sắt làm nên chiến thắng.
e. Mình nghĩ nát óc mà vẫn chưa giải được bài toán này.

Đẹp như tiên
Bài4 : Tìm thành ngữ so sánh có dùng phép nói quá?
Trắng như tuyết
Nhanh như sóc
Chạy như bay



Nói như vẹt
Khoẻ như voi
Chậm như rùa
Tươi như hoa
Bài tập củng cố:
Dùng thành ngữ nói quá sao cho thích hợp để đặt câu tả cảnh của bức ảnh.
1
Nêu một thành ngữ nói về hoàn cảnh khó khăn túng thiếu
2
Tìm từ thích hợp điền vào ô trống để hoàn thành nhận xét sau:
Phép tu từ nói quá tạo ..........................
................................ cho lời văn.
3
ấn tượng mạnh
và tăng tính biểu cảm
Đáp án câu 3
* Hướng dẫn học ở nhà.
Làm tiếp bài tập 5 vào vở.
Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử dụng phép nói quá .
Chuẩn bị “ Ôn tập truyện ký Viết Nam.
Hết giờ học xin mời
thầy cô và các em nghỉ.