Bài 9. Nói quá

Về dự tiết thao giảng tổ
Kính chào quý thầy cô
Môn Ngữ Văn

Kiểm tra bài cũ
1 . ThÕ nµo lµ t×nh th¸i tõ? Có mấy loại?
2 . Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ trong câu:
Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư
để có ăn ư?
b) Bỗng Thủy lại xịu mặt xuống:
- Sao bố mãi không về nhỉ?
c) Ông đốc tươi cười nhẫn nại chờ chúng tôi:
- Các em đừng khóc. Trưa nay các em được về nhà cơ mà.
d) Em tôi sụt sịt bảo:
- Thôi thì anh cứ chia ra vậy.
























Phân vân
Thân mật
Thuyết phục
Miễn cưỡng
Bài 9 * Tiết 37
Nói quá
Ngữ văn 8
Tiết 37:
I. Tìm hiểu bài:

NÓI QUÁ
1. Nói quá và tác dụng của nói quá:

1. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)

2. Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
(Ca dao)
Nói quá sự thật nhằm
nhấn mạnh sự vất vả
của người nông dân.
Nói quá sự thật nhằm
nhấn mạnh tính chất đặc biệt
của thời tiết.
Bác ơi tim Bác mênh mông thế Ôm cả non sông mọi kiếp người.
(Tố Hữu)
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn Voi uống nước, nước sông phải cạn Đánh một trận, sạch không kình ngạc Đánh hai trận, tan tác chim muông.
(Bình Ngô đại cáo - Nguyễn Trãi)
Khí thế tiến công như vũ b�o của nghĩa quân Lam Sơn.
Tình thương yêu bao la của Bác.
Thậm xưng, cường điệu, ngoa d?, phóng đại
........
Ôm cả non sông mọi kiếp người
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn Voi uống nước, nước sông phải cạn Đánh một trận, sạch không kình ngạc Đánh hai trận, tan tác chim muông.

1 - Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
2 . Đêm tháng năm rất ngắn.
Ngày tháng mười rất ngắn.
Nói quá
Nói thường
Nhấn mạnh thời gian cực
ngắn của đêm tháng năm
và ngày tháng mười
Thông tin về
một hiện tượng
Tăng sức biểu cảm
Tác dụng
Nhấn mạnh
Gây ấn tượng
… Gươm mài đá , đá núi cũng mòn . Voi uống nước, nước sông phải cạn . Đánh một trận, sạch không kình ngạc . Đánh hai trận, tan tác chim muông .
Nguyễn Trãi - Người anh hùng dân tộc - đã dùng điệp từ đá, nước; cách liệt kê từng trận đánh bên cạnh cách nói ngoa dụ: từ đá núi cũng mòn, nước sông phải cạn đến sạch không kình ngạc rồi tan tác chim muông để tái hiện lại khí thế hào hùng, sức mạnh như vũ bão và tư thế làm chủ - thế chẻ tre - của nghĩa quân Lam Sơn. Đó chính là nguyên nhân đưa đội quân của Lê Lợi đến chiến thắng lẫy lừng trước giặc Minh xâm lược . .
Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Tìm hiểu bài:




2. Ghi nhớ: Sgk/102.
II. Luyện tập:
Bài tập 1/102: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa.
1. Nói quá và tác dụng của nói quá:
`

a . Bàn tay ta làm nên tất cả Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. . (Hoàng Trung Thông - Bài ca vỡ đất)
b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được. (Nguyễn Minh Châu - Mảnh trăng cuối rừng)
c.[.] Cái cụ Bá thét ra lửa âý lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước. (Nam Cao - Chí Phèo)
Có uy quyền, hống hách, quát nạt mọi người.
sỏi đá cũng thành cơm
lên đến tận trời
thét ra lửa
Nhấn mạnh sự quyết tâm cũng như công sức của con người.
Thể hiện ý chí nghị lực cùng tinh thần lạc quan - Mặt khác còn để trấn an mọi người rằng vết thương nhỏ chẳng có nghĩa lý gì.
Tiết 37: NÓI QUÁ

I. Tìm hiểu bài:
1. Nói quá và tác dụng của nói quá:
2. Ghi nhớ: Sgk/102.
II. Luyện tập:
Bài tập 1/102: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa.


Bài tập 2/102: Điền các thành ngữ vào
chỗ trống.


Điền các thành ngữ sau vào chỗ trống để tạo biện pháp tu từ nói quá:
bầm gan tím ruột,
chó ăn đá gà ăn sỏi
nở từng khúc ruột
ruột để ngoài da
vắt chân lên cổ
Ở nơi ..................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, trồng cà.
b) Nhìn thấy tội ác của giặc, ai ai cũng .................. .
c) Cô Nam tính tình xởi lởi, ................. .
d) Lời khen của cô giáo làm cho nó .................. .
e) Bọn giặc hoảng hồn ................ mà chạy.
, , .
, ,
Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Tìm hiểu bài:
1. Nói quá và tác dụng của nói quá:
2. Ghi nhớ: Sgk/102.
II. Luyện tập:
Bài tập 1/102: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa.
Bài tập 2/102: Điền các thành ngữ vào chỗ trống.


Bài tập 3/102: Đặt câu với các thành ngữ dùng biện
pháp nói quá.


Đặt câu với các thành ngữ :
nghiêng nước nghiêng thành,
dời non lấp biển,
lấp biển vá trời,
mình đồng da sắt,
nghĩ nát óc.

ĐÁP ÁN THAM KHẢO
Thuý Kiều là người có vẻ đẹp nghiêng nước,
nghiêng thành.
- Đoàn kết có thể dời non lấp biển.
Công việc lấp biển vá trời là công việc của nhiều đời,
nhiều thế hệ mới làm xong.
Những chiến sĩ mình đồng da sắt cưỡi ngựa như bay
trước quân thù.
Bài toán này khó quá, tôi nghĩ nát óc mà vẫn chưa
giải được.
Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Tìm hiểu bài:
1. Nói quá và tác dụng của nói quá:
2. Ghi nhớ: Sgk/102.
II. Luyện tập:
Bài tập 1/102: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa.
Bài tập 2/102: Điền các thành ngữ vào chỗ trống.
Bài tập 3/102: Đặt câu với những thành ngữ dùng biện pháp nói quá.



Bài tập 4/103: Tìm năm thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá.
`
Tìm năm thành ngữ có sử dụng biện pháp nói quá theo mẫu:
NGAÙY NHÖ SAÁM
ĐÁP ÁN THAM KHẢO
Trơn như mỡ.
Nhanh như cắt (chớp).
Đen như than (cột nhà cháy).
Khoẻ như voi (trâu).
- Trắng như tuyết (bông).
QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên:
- Chà quả bí to thật!
Anh B cười mà rằng:
- Thế thì lấy gì làm to! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa.
Anh A nói ngay:
- Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi nhớ có bạn tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta. . (Theo: Truyện cười dân gian)

Nói khoác
Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Tìm hiểu bài:
1. Nói quá và tác dụng của nói quá:
2. Ghi nhớ: Sgk/102.
II. Luyện tập:
Bài tập 1/102: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa.
Bài tập 2/102: Điền các thành ngữ vào chỗ trống.
Bài tập 3/102: Đặt câu với những thành ngữ dùng biện pháp nói quá.
Bài tập 4/103: Tìm năm thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá.

Bài tập 5/103: Phân biệt tu từ nói quá với nói khoác.
THẢO LUẬN
Phân biệt nói quá với nói khoác? Từ địa phương và biệt ngữ xã hội gọi nói khoác là gì?
* Giống (ở cách thức): Nói quá sự thật và phóng đ?i mức độ, quy mô, tính chất của sự vật được nói đến.
* Khác: (ở mục đích) - Nói quá: nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
- Nói khoác: làm cho người nghe tin vào những điều . không có thật.
Nói khoác
Từ địa phương: Nói dóc, nói xạo.
Biệt ngữ xã hội: Nổ .
1
6
4
3
2
7
8
5
Điền từ thích hợp vào chỗ trống để tạo một thành ngữ sử dụng biện pháp tu từ nói quá :
Thuận vợ thuận chồng
Tát ………. cũng cạn .
bể Đông
Nói quá có tác dụng :
Nhấn mạnh.
Gây ấn tượng .
Tăng sức biểu cảm .
Cả A , B , C đều đúng
Cả A , B , C đều sai .
D .Cả A , B , C đều đúng
Câu ca dao sau sử dụng cách nói nào ?
Làm trai cho đáng nên trai
Khom lưng uốn gối gánh hai hạt vừng .
A . Thậm xưng .
B . Nói khoác .
A . Thậm xưng
Điền từ thích hợp vào chỗ trống :
Trong văn chương, phép tu từ nói quá còn được gọi là:



thậm xưng, phóng đại, ngoa dụ, cường điệu.

Đông như hội
Thành ngữ -10 chữ cái
Tuoi nhu hoa
Thành ngữ - 10 chữ cái
Điền từ ngữ thích hợp vào chỗ trống để hoàn thành câu có sử dụng phép tu từ nói quá :
Lúc chia tay , nó
……… .


khóc như mưa.
Đuổi hình bắt chữ
Ô MAY MĂN
Chân cứng đá mềm
Thành ngữ
Khẳng định rằng, với ý chí, nghị lực và lòng quyết tâm, con người có thể vượt qua và chinh phục được mọi khó khăn, trở ngại.
13 chữ cái
4. Củng cố:
Nắm vững khái niệm, tác dụng của biện pháp tu từ nói quá.
Hoàn thành các bài tập trong sách giáo khoa.
Sưu tầm các câu thơ, văn có sử dụng biện pháp nói quá.
5. Dặn dò:
- Học thuộc bài.
- Soạn bài: ÔN TẬP TRUYỆN KÍ ViỆT NAM.
+ Lập bảng thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam đã học từ đầu năm học theo mẫu.
+ Nghiên cứu kĩ các hướng dẫn và trả lời câu hỏi 2 , 3.


Xin chân thành c?m ơn
các thầy cô giáo
và các em học sinh !
GV : NGUYỄN LẸ