Bài 9. Nói quá

Kính chào các thầy cô giáo
Chào các em học sinh !
Tiết 37 - Tiếng việt :

nói quá
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
1. Ví dụ :
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
( Tục ngữ )

Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần
(Ca dao)
So sánh cách nói sau, cách nói nào gợi cảm hơn?
1 .Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.
Đêm tháng năm rất ngắn
2 .Ngày tháng mười chưa cười đã tối
Ngày tháng mười rất ngắn
3 ... Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Mồ hôi ra nhiều ướt đầm
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần
(Ca dao)
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
(Tục ngữ)
?
* Nói quá là phóng đại sự vật, hiện tượng lên quá mức bình thường.

* Nói quá còn gọi là cường điệu, phóng đại , thậm xưng, ngoa dụ.
Nói quá có phải là nói khoác không ?
Ví dụ:
Nắng như đổ lửa.
Con rận bằng con ba ba
Đêm nằm nó ngáy cả nhà thất kinh

Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
tính chất
quy mô - kích thước
mức độ
Tác dụng của nói quá :
nhằm nhấn mạnh sự vật hiện tượng về quy mô, tính chất, mức độ của sự vật hiện tượng để gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
Bài tập nhanh: Xác định biện pháp nói quá trong các câu sau đây:
1. Một tấc đến giời. (Thành ngữ)
2. Bác ơi tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người.
(Tố Hữu)
3. ở Mỹ có những ngôi nhà cao chọc trời.
* Như thế nào là nói quá ? Tác dụng của nói quá ?
2. Ghi nhớ :
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật , hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh gây ấn tượng , tăng sức biểu cảm
II. Luyện tập:
Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau ?
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời.
(Ng. Minh Châu)
c.( ... ) Cái cụ Bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước. ( Nam Cao)
Đáp án
Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau ?
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời.
(Ng. Minh Châu)
c.( ... ) Cái cụ Bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước. ( Nam Cao)
Hoạt động nhóm
Nhóm 1:Điền thành ngữ sau vào chỗ trống :Ruột để ngoài da, chó ăn đá gà ăn sỏi
ở nơi thế này, cỏ mọc không nổi nữa là trồng rau, trồng cà.
b. Cô Lan tính tình xởi lởi ...........
Nhóm 2. Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá
Nghĩ nát óc, dời non lấp biển.
Nhóm 3. Tìm hai thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá.
ruột để ngoài da
chó ăn đá ,gà ăn sỏi
Đáp án
Nhóm 2. Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá : Nghĩ nát óc, dời non lấp biển.
*Câu 1. Lan nghĩ nát óc mà không giải được bài toán.
*Câu 2. Sức trẻ ngày nay có thể dời non lấp biển không khó khăn gì .
Nhóm 3. Tìm hai thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá.
- Buồn nẫu ruột.
- Đứt từng khúc ruột
Đáp án
Nhóm 2:Đặt câu với thành ngữ
Một số ví dụ về nói quá
* Tiếng đồn cha mẹ anh hiền
Cắn cơm không vỡ, cắn tiền vỡ tan.
(Ca dao)
* Một tiếng chim kêu sáng cả rừng.
(Khương Hữu Dụng)
* Trên quê hương quan họ
Một làn nắng cũng mang điệu dân ca.
(Phó Đức Phương)
* Rán sành ra mỡ.
(Thành ngữ)
Kiến thức cơ bản
1. Khái niệm
2.Tác dụng của nói quá