Bài 9. Nói quá

Trường THCS Nguyễn Hiền
Chào mừng thầy cô về dự giờ
Giáo viên: Huỳnh Văn Tấn


Tiết 37
NÓI QUÁ
1/. Khái niệm :
Nói quá
Ti?t 37
I. Nói quá và tác dụng của nói quá:
b/ Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn
phần.
(Ca dao)
Ví dụ:
a/. Đêm tháng năm
Ngày tháng mười
chưa nằm đã sáng
chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
thánh thót như mưa ruộng cày.
a/ - Đêm tháng 5 rất ngắn
- Ngày tháng 10 rất ngắn
b/ Mồ hôi ướt đẫm, ngụ ý lao động của người nông dân rất vất vả.
? nói quá sự thật
? phóng đại quy mô, tính chất mức độ của sự vật hiện tượng được miêu tả
1/. Khái niệm :
Nói quá
Ti?t 37
I. Nói quá và tác dụng của nói quá:
a/ - Đêm tháng 5 rất ngắn
- Ngày tháng 10 rất ngắn
b/ Mồ hôi ướt đẫm, ngụ ý lao động của người nông dân rất vất vả.
? nói quá sự thật
? phóng đại quy mô, tính chất mức độ của sự vật hiện tượng được miêu tả
2. Tác dụng của nói quá :
? Những câu dùng biện pháp nói quá: cách nói sinh động hơn, nhấn mạnh hơn, ấn tượng hơn, tăng sức biểu cảm
Học Ghi nhớ - SGK /102
1/. Khái niệm :
Nói quá
Ti?t 37
I. Nói quá và tác dụng của nói quá:
a/ - Đêm tháng 5 rất ngắn
- Ngày tháng 10 rất ngắn
b/ Mồ hôi ướt đẫm, ngụ ý lao động của người nông dân rất vất vả.
? nói quá sự thật
? phóng đại quy mô, tính chất mức độ của sự vật hiện tượng được miêu tả
2. Tác dụng của nói quá :
? Những câu dùng biện pháp nói quá: cách nói sinh động hơn, nhấn mạnh hơn, ấn tượng hơn, tăng sức biểu cảm
Học Ghi nhớ - SGK /102
Thảo luận nhóm
(4 em/nhóm - thời gian : 5 phút)
Xem do?n phim sau d�y v� cho bi?t cĩ ph?i c�c nh�n v?t trong truy?n d� d�ng ph�p nĩi qu� ? Gi?i thích.
Hai nhân vật trong đoạn phim hài đã không dùng phép tu từ nói quá mà đã nói khoác lác. Như vậy nói khoác và nói quá có điểm giống – khác nhau.
Giống nhau: đều nói quá sự thật và phóng đại quy mô, tính chất của sự việc được nói đến.
Khác nhau: ở mục đích
Nói quá là biện pháp tu từ có tính nghệ thuật, nhằm gây ấn tượng mạnh, tăng sức biểu cảm trong diễn đạt.
Nói khoác là nhằm làm cho người khác tin vào điều không có thật, thường chæ ñeå mua vui, ñoâi luùc coù taùc duïng tieâu cöïc.
? Khi sử dụng cũng như phân tích phép nói quá, không nên dừng lại ở sự quá lời, sự phóng đại bởi vì cường điệu quy mô . chỉ là phương tiện biểu đạt. Phải hướng tới mục đích của sự biểu đạt.
1/. Khái niệm :
Nói quá
Ti?t 37
I. Nói quá và tác dụng của nói quá:
a/ - Đêm tháng 5 rất ngắn
- Ngày tháng 10 rất ngắn
b/ Mồ hôi ướt đẫm, ngụ ý lao động của người nông dân rất vất vả.
? nói quá sự thật
? phóng đại quy mô, tính chất mức độ của sự vật hiện tượng được miêu tả
2. Tác dụng của nói quá :
? Những câu dùng biện pháp nói quá: cách nói sinh động hơn, nhấn mạnh hơn, ấn tượng hơn, tăng sức biểu cảm
Học Ghi nhớ - SGK /102
II. Luyện tập:
Bài 1:
Bài 1:
Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu)
c) {…} Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
( Nam Cao )

1/. Khái niệm :
Nói quá
Ti?t 37
I. Nói quá và tác dụng của nói quá:
a/ - Đêm tháng 5 rất ngắn
- Ngày tháng 10 rất ngắn
b/ Mồ hôi ướt đẫm, ngụ ý lao động của người nông dân rất vất vả.
? nói quá sự thật
? phóng đại quy mô, tính chất mức độ của sự vật hiện tượng được miêu tả
2. Tác dụng của nói quá :
? Những câu dùng biện pháp nói quá: cách nói sinh động hơn, nhấn mạnh hơn, ấn tượng hơn, tăng sức biểu cảm
Học Ghi nhớ - SGK /102
II. Luyện tập:
Bài 1:
Bài 1: Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:

a) Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)

b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu)
c) {…} Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.

( Nam Cao )

Biện pháp nói quá và ý nghĩa :
a. sỏi đá cũng thành cơm
? chỉ sức mạnh của lao động , lao động có thể làm nên tất cả .
b. đi lên đến tận trời
? còn rất khoẻ, có thể làm bất cứ việc gì .
c. thét ra lửa
? hung hăng , hống hách, quát nạt làm cho người ta kinh sợ .
1/. Khái niệm :
Nói quá
Ti?t 37
I. Nói quá và tác dụng của nói quá:
a/ - Đêm tháng 5 rất ngắn
- Ngày tháng 10 rất ngắn
b/ Mồ hôi ướt đẫm, ngụ ý lao động của người nông dân rất vất vả.
? nói quá sự thật
? phóng đại quy mô, tính chất mức độ của sự vật hiện tượng được miêu tả
2. Tác dụng của nói quá :
? Những câu dùng biện pháp nói quá: cách nói sinh động hơn, nhấn mạnh hơn, ấn tượng hơn, tăng sức biểu cảm
Học Ghi nhớ - SGK /102
II. Luyện tập:
Bài 1:
Biện pháp nói quá và ý nghĩa :
a. sỏi đá cũng thành cơm
? chỉ sức mạnh của lao động , lao động có thể làm nên tất cả .
b. đi lên đến tận trời
? còn rất khoẻ, có thể làm bất cứ việc gì .
c. thét ra lửa
? hung hăng , hống hách, quát nạt làm cho người ta kinh sợ .
Bài 2 : Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá:
Bài 2 :Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ mà chạy.
a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................
c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
e. Bọn giặc hoảng hồn ..........................mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
1/. Khái niệm :
Nói quá
Ti?t 37
I. Nói quá và tác dụng của nói quá:
a/ - Đêm tháng 5 rất ngắn
- Ngày tháng 10 rất ngắn
b/ Mồ hôi ướt đẫm, ngụ ý lao động của người nông dân rất vất vả.
? nói quá sự thật
? phóng đại quy mô, tính chất mức độ của sự vật hiện tượng được miêu tả
2. Tác dụng của nói quá :
? Những câu dùng biện pháp nói quá: cách nói sinh động hơn, nhấn mạnh hơn, ấn tượng hơn, tăng sức biểu cảm
Học Ghi nhớ - SGK /102
II. Luyện tập:
Bài 1:
Biện pháp nói quá và ý nghĩa :
a. sỏi đá cũng thành cơm
? chỉ sức mạnh của lao động , lao động có thể làm nên tất cả .
b. đi lên đến tận trời
? còn rất khoẻ, có thể làm bất cứ việc gì .
c. thét ra lửa
? hung hăng , hống hách, quát nạt làm cho người ta kinh sợ .
Bài 2 : Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá:
a. chó ăn đá gà ăn sỏi b. bầm gan tím ruột
c. ruột để ngoài da d. nở từng khúc ruột
e. vắt chân lên cổ.
Bài 3 : Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: Nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp bể, mình đồng da sắt,nghĩ nát óc.
1/. Khái niệm :
Nói quá
Ti?t 37
I. Nói quá và tác dụng của nói quá:
a/ - Đêm tháng 5 rất ngắn
- Ngày tháng 10 rất ngắn
b/ Mồ hôi ướt đẫm, ngụ ý lao động của người nông dân rất vất vả.
? nói quá sự thật
? phóng đại quy mô, tính chất mức độ của sự vật hiện tượng được miêu tả
2. Tác dụng của nói quá :
? Những câu dùng biện pháp nói quá: cách nói sinh động hơn, nhấn mạnh hơn, ấn tượng hơn, tăng sức biểu cảm
Học Ghi nhớ - SGK /102
II. Luyện tập:
Bài 1:
Biện pháp nói quá và ý nghĩa :
a. sỏi đá cũng thành cơm
? chỉ sức mạnh của lao động , lao động có thể làm nên tất cả .
b. đi lên đến tận trời
? còn rất khoẻ, có thể làm bất cứ việc gì .
c. thét ra lửa
? hung hăng , hống hách, quát nạt làm cho người ta kinh sợ .
Bài 2 : Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá:
a. chó ăn đá gà ăn sỏi b. bầm gan tím ruột
c. ruột để ngoài da d. nở từng khúc ruột
e. vắt chân lên cổ.
Bài 3 : Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: Nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp bể, mình đồng da sắt,nghĩ nát óc.
( tự ghi vào vở )
ĐIỀN TỪ THÍCH HỢP ĐỂ CÓ THÀNH NGỮ HOÀN CHỈNH
BẦM GAN....................
.........................RÙA.
.....................NANH VÀNG.
..........................TRẮNG NGẦN.
ĐEN..................................
.....................QUỶ HỜN.
TÍM RUỘT.
CHẬM NHƯ
MẶT XANH
NHƯ CỘT NHÀ CHÁY.
TRONG GIÁ
1
2
3
4
5
6
1’
2’
MA CHÊ
3’
4’
5’
6’
THẬM XƯNG
Một tên gọi khác của biện pháp tu từ Nói Quá
Caùc teân goïi khaùc : khoa tröông, thaäm xöng, ngoa duï, phoùng ñaïi, cöôøng ñieäu, ngoa ngöõ . Khi phân tích thơ văn, người ta hay dùng các khái niệm như thậm xưng, khoa trương, phóng đại; rất ít dùng khái niệm nói quá.


Trong lời nói hằng ngày, người ta có dùng phép nói quá ?
Không chỉ được dùng trong văn thơ; Nói quá còn được dùng trong lời nói hằng ngày : cười vỡ bụng, mệt đứt hơi.
1/. `` Nói quá `` là biện pháp tu từ :
A. phóng đại cường độ, quy mô, tính cách của sự vật, hiện tượng được miêu tả.
B. phóng đại mức độ, quy mô, tính cách của sự vật, hiện tượng được miêu tả.
C. phóng đại biên độ�, quy trình, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.

2/. Câu nào sử dụng phép nói quá?
A. Chẳng tham nhà ngói ba tòa - Tham vì một nỗi mẹ cha anh hiền.

C. Hỡi cô tát nước bên đàng - Sao cô lại múc trăng vàng đổ đi ?
D. Miệng người như thể hoa ngâu - Cái khăn đội đầu như thể hoa sen.
3/. Trong các thành ngữ sau ,thành ngữ nào không sử dụng nói quá ?
B.Dời non lấp bể .
C. Nghĩ nát óc D.Nghiêng nước nghiêng thành.
4/. Câu nào không sử dụng biện pháp tu từ nói quá ?
A. Lỗ mũi mười tám gánh lông - Chồng yêu chồng bảo râu rồng trời cho .
B. Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn .

D. Làm trai cho đáng nên trai - Khom lưng uốn gối gánh hai hạt vừng .
5/. Nhận xét nào nói đúng nhất tác dụng của biện pháp tu từ nói quá trong hai câu thơ sau ?
Bác ơi tim Bác mênh mông thế, Ôm cả non sông mọi kiếp người! (Tố Hữu)
A. Nhấn mạnh sự tài trí tuyệt vời của Bác Hồ.
B. Nhấn mạnh sự dũng cảm của Bác Hồ.

D. Nhấn mạnh sự hiểu biết rộng của Bác Hồ.
C. Nhấn mạnh tình yêu thương bao la của Bác Hồ.
D. phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện thượng được miêu tả.
B. Làm trai cho đáng nên trai - Khom lưng, uốn gối gánh hai hạt vừng.
C. Bác Hồ là vị cha chung - Là sao bắc đẩu là vầng thái dương .
A. Nhắm mắt xuôi tay
Bài tập thêm :
Đọc những câu thơ sau và phân tích giá trị phép tu từ thậm xưng (nói quá) đã được sử dụng?
1/ Göôm maøi ñaù, ñaù nuùi cuõng moøn
Voi uoáng nöôùc, nöôùc soâng phaûi caïn
Ñaùnh moät traän saïch khoâng kình ngaïc
Ñaùnh hai traän tan taùc chim muoâng ( Bình Ngoâ ñaïi caùo - Nguyeãn Traõi )
2/. Ñau loøng keû ôû ngöôøi ñi
Leä rôi thaám ñaù, tô chia ruõ taèm ( Truyeän Kieàu – Nguyeãn Du )
3/. Öôùc gì soâng heïp moät gang
Baéc caàu daûi yeám cho chaøng sang chôi ( Ca dao )
4/. Daãu cho traêm thaân naøy phôi ngoaøi noäi coû, nghìn xaùc naøy goùi trong da ngöïa, ta cuõng vui loøng ( Hòch töôùng só - Traàn Quoác Tuaán)
1/. Khái niệm :
Nói quá
Ti?t 37
I. Nói quá và tác dụng của nói quá:
a/ - Đêm tháng 5 rất ngắn
- Ngày tháng 10 rất ngắn
b/ Mồ hôi ướt đẫm, ngụ ý lao động của người nông dân rất vất vả.
? nói quá sự thật
? phóng đại quy mô, tính chất mức độ của sự vật hiện tượng được miêu tả
2. Tác dụng của nói quá :
? Những câu dùng biện pháp nói quá: cách nói sinh động hơn, nhấn mạnh hơn, ấn tượng hơn, tăng sức biểu cảm
Học Ghi nhớ - SGK /102
II. Luyện tập:
Bài 1:
Biện pháp nói quá và ý nghĩa :
a. sỏi đá cũng thành cơm
? chỉ sức mạnh của lao động , lao động có thể làm nên tất cả .
b. đi lên đến tận trời
? còn rất khoẻ, có thể làm bất cứ việc gì .
c. thét ra lửa
? hung hăng , hống hách, quát nạt làm cho người ta kinh sợ .
Bài 2 : Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá:
a. chó ăn đá gà ăn sỏi b. bầm gan tím ruột
c. ruột để ngoài da d. nở từng khúc ruột
e. vắt chân lên cổ.
Bài 3 : Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: Nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp bể, mình đồng da sắt,nghĩ nát óc.
( tự ghi vào vở )
Hướng dẫn học ở nhà :
- Bài cũ :
+ Học khái niệm và tác dụng của phép nói quá. Xem lại các bài tập
+ Làm bài tập 5 / 102
- Chuẩn bị bài mới :
Ô�n tập truyện kí Việt Nam
+ lập bảng thống kê sgk / 104 .
+ trả lời câu 2 , câu 3 .
Cám ơn Quý thầy cô
đã đến dự giờ